Enkele punten die in deze lezing naar voren komen zijn: -Heeft het protestantisme zijn tijd gehad? -Secularisatie en subjectivering Paas spreekt over een aantal bredere culturele en maatschappelijke ontwikkelingen. Die vat hij samen onder het trefwoord secularisatie. -De gereformeerde traditie en de cultuur Hij kijkt naar de gereformeerde traditie zelf. Gereformeerden hebben zich doorgaans op twee manieren verhouden tot de samenleving. De eerste manier noemt hij de ‘oud-gereformeerde’, de tweede noemt hij de ‘nieuw-gereformeerde’. Hij vat het kort samen: gereformeerden hebben ruwweg twee houdingen paraat ten opzichte van de samenleving. De één houdt vooral verdediging in: bescherming van het christelijk karakter van Nederland, behoud van voorrechten. De wereld veranderen (= disciplineren) door de inzet van macht. De andere houdt vooral aanval in: actieve inzet voor de samenleving vanuit een christelijke inspiratie – de wereld veranderen door individueel activisme. Nu leven we in een wereld die enorm snel veranderd is – en die nog steeds snel verandert. De gereformeerde traditie staat daarmee ook onder druk. Elke traditie reageert op een eigen, unieke manier op dat soort veranderingen. -Hoe verder? Zijn er andere manieren om te reageren op de moderne tijd? Hoe komt de gereformeerde traditie verder? Paas noemt vijf agendapunten die hem belangrijk lijken.
Abraham Kuyper geldt vanwege zijn reputatie als calvinist en voorman van de gereformeerden voor vele seculiere Nederlanders als afgedaan. Toch lijkt nu de tijd rijp voor een herwaardering, want Kuyper was zoveel meer dan dat. Hij was de eerste democraat en één van de boeiendste Nederlanders ooit.”
Cornelis Veenhof (1902 – 1983), de vader van Jan, werd geboren in een Afgescheiden gezin in Doorn. Daar waar, naar een woord van Gerrit Achterberg, ‘godsdienst zwaar tegen de hanenbalken hangt’. Veenhof senior kon erover meepraten, hij tobde lang met de vraag naar de geloofszekerheid. Maar mede onder invloed van de in gereformeerde kringen befaamde hoofdonderwijzer A. Janse uit Biggekerke zou hij afscheid nemen van een te ver doorgevoerd ‘subjectivisme’. Janse wist daar als Zeeuw uit ondervinding ook genoeg van. In gesprek met Jan Veenhof, over wat er speelde in de bewogen geschiedeins van de Gereformeerde Kerken in Nederland en zijn duiding ervan.
