Dienst van SURF
© 2025 SURF
Kwaliteit van samenleven in een stedelijke omgeving is een uitdagend onderwerp. In deze notitie is de context geschetst en zijn de eerste aanbevelingen gegeven op welke wijze de HU dit thema optimaal kan ontrafelen om het in te zetten ter versterking van (de kennisinstelling in) haar omgeving. Steden ontwikkelen zich sterk en snel, daaruit ontstaan allerlei kansen en bedreigingen. Tegelijkertijd is in steden ook de veranderkracht het grootst. Op verschillende manieren kan tegen deze ontwikkeling aangekeken worden. Het perspectief waarmee naar de stad gekeken wordt, leidt tevens tot een categorisering van de meest actuele thematieken en geeft een prioritering aan relevante vraagstukken. Hogeschool Utrecht staat midden in de samenleving en haar onderwijs en onderzoek draagt direct bij aan de kwaliteit van samenleven in de stedelijke omgeving. De specifieke unieke kenmerken van de stad Utrecht zijn daarbij van belang, waarbij Utrecht als proeftuin voor innovaties op het gebied van kwaliteit van samenleven in de stedelijke omgeving beschouwd wordt. Een inventarisatie van de verschillende perspectieven hoe een stad ‘beschouwd’ kan worden, leidt tot de driedeling: a. gezonde duurzame stad; b. sociale, zorgzame en rechtvaardige stad; en c. economisch sterke, creatieve en culturele stad. Lectoren opereren binnen deze driedeling, of begeven zich juist op de cross-overs tussen deze manieren om naar de stad te kijken. Een systeembenadering, waarbij kwaliteit van samenleven in de stad het overkoepelende thema is, is hierbij krachtig in het besef dat de stad leert, zich ontwikkelt en feitelijk ook als proces beschouwd kan worden.
Het boek ontwikkelt in discussie met de sociologische traditie en met behulp van de ideaaltypische methode een integraal model van professionaliteit waarin de waardevolle kern, de innerlijke samenhang en de contextuele positionering centraal staan. Bijzondere aandacht wordt besteed aan de identiteit en de positie van professionals. Het model is geschikt als referentiekader voor reflectie op professioneel functioneren en voor onderzoek van professionele praktijken. Het boek is tegelijk goed toegankelijk en goed onderbouwd, en daarmee zowel interessant voor praktijkgerichte professionals als voor sociale wetenschappers.
LINK
In dit hoofdstuk wordt het Nederlandse beleid geschetst van het tegengaan van radicalisering en het voorkomen van terroristisch geweld. Hierin neemt het ‘Actieprogramma integrale aanpak Jihadisme’ een belangrijke plaats in. Besproken wordt wat er goed gaat en wat de ontwikkelingsvragen zijn. Het hoofdstuk eindigt met een beschouwing over de behoefte aan sociale innovatie. Aangezien een aantal preventieve interventies behoorlijk ingrijpend kunnen zijn, is het zaak om bij de uitvoering te letten op eenduidigheid en adequate rechtsbescherming.
MULTIFILE
Een sterke sociale infrastructuur (Klinenberg, 2018) in een wijk is voorwaardelijk voor het ontstaan van sociale interacties en is steunend om eenzaamheid tegen te gaan. Publieke ontmoeting is wezenlijk voor een inclusieve samenleving waar inwoners met elkaar samenleven. Echter, de publieke ruimte staat steeds meer onder druk. Ontmoeting in de publieke ruimte moet gefaciliteerd worden door de inrichting van de publieke ruimte en door sociaal werkers. Sociaal werkers geven aan behoefte te hebben aan handvatten om de kwaliteit van de sociale infrastructuur in wijken en dorpen te versterken. In deze studie onderzoeken we welke fysieke plekken bijdragen aan sociale interactie en ontmoeting. We verbinden daar ook nog kwaliteitsvoorwaarden aan, want niet iedere plek is per definitie betekenisvol en toegankelijk voor iedereen. Daarnaast ontwikkelen we en testen we strategieën in de praktijk om zo het handelingsrepertoire van sociaal werkers te vergroten. Dit biedt sociaal werkers handvatten om samen met stakeholders, zoals de gemeente en inwoners, de sociale infrastructuur in wijken en dorpen te versterken. De volgende onderzoeksvraag staat hierbij centraal: ‘Hoe kunnen sociaal werkers in samenwerking met bewoners en andere partners de kwaliteit van sociale infrastructuur in wijken versterken?’ In drie contexten (Nijmegen, Lingewaard en Weert) verzamelen sociaal werkers met onderzoekers, studenten en andere lokale stakeholders in een participatief actieonderzoek data over de kwaliteit van sociale infrastructuur vanuit het perspectief van inwoners (werkpakket 2). Dit levert een beeld op van de kwaliteit van sociale infrastructuur en de randvoorwaarden. In werkpakket 3 worden strategieën ontwikkeld op basis van kennisdeelsessies met experts en het veldonderzoek. Deze strategieën worden in de praktijk uitgeprobeerd en in werkpakket 4 geëvalueerd. De handelingskennis en de daarbij behorende tools worden beschreven in een handreiking bedoeld voor het werkveld en het onderwijs (werkpakket 5). De uitkomsten worden tevens gedeeld in een vakblad en een presentatie op een internationaal congres.