Hoe ontwikkelen we een "netto positief" voedselsysteem? Goed voor mens, dier en planeet? Veerkrachtig, en met een eerlijke beloning voor producenten? Daarvoor is een radicale omslag nodig, stelt Frederike Praasterink, lector Future Food Systems aan de HAS Hogeschool. Praktijkgericht onderzoek speelt bij die transitie een belangrijke rol.
MULTIFILE
De Regio Foodvalley (RFV) wil de transitie naar een duurzaam en gezond voedselsysteem in de regio versnellen. Naast bijvoorbeeld agrarische bedrijven en de overheid spelen burgers/consumenten ook een rol in deze transitie. Via de gemeentelijke inwonerpanels van vijf Regio Foodvalley-gemeentes zijn in september en oktober 2022 bij 2.939 inwoners de houding en het gedrag t.a.v. deze transitie gepeild. Door de hoogte van de response en de toepassing van een weegfactor op gender en leeftijd zijn de uitkomsten representatief voor de hele Regio Foodvalley.
Een goed verlopende bedrijfsopvolging is noodzakelijk voor de toekomst en vitaliteit van de agrarische sector. Deze sector is van groot belang voor ons voedselsysteem en de leefbaarheid van stad en ommeland. Door ruimte te maken voor de nieuwe generatie boeren en tuinders met hun nieuwe inzichten en mogelijkheden voor een duurzame en toekomstbestendig bedrijf dragen wij bij aan de antwoorden op de maatschappelijke vraagstukken die verbonden zijn aan het agrarische bedrijf. Het project vraagt om een integrale aanpak om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden: Welke concrete ondersteuning en/of begeleiding hebben agrarische ondernemers en belanghebbenden nodig om vol vertrouwen het proces van bedrijfsovername te doorlopen vanuit het perspectief van op duurzaamheid gerichte transities? De complexiteit zit in de duur van het bedrijfsovername proces en het aantal betrokkenen met verschillende belangen en inzichten. In het onderzoek richten we ons op bedrijfsoverdragers, bedrijfsovernemers, partners en niet overnemende familie en alle indirect betrokken zoals erfbetreders, adviseurs, leveranciers en financierende partijen. Integraal worden 5 inhoudelijke thema’s samengebracht: verdienmodellen, sociaal-emotionele aspecten, competenties en vaardigheden, financieel traject en kennis over en handelingsperspectieven voor de maatschappelijke context. De tools, instrumentaria en methodieken worden integraal en met inzet van Systemisch Co-design getest, gevalideerd, vastgelegd en gepubliceerd om daarmee bij te dragen aan nieuwe kennis, actualisatie van het onderwijs en doorwerking in de praktijk. Het project ‘Bedrijfsovername in Balans’ wordt uitgevoerd met inzet van de innovatieve slagkracht en onderzoekscapaciteit van zeven transdisciplinair samenwerkende hogescholen, het cluster van ervaringsdeskundige mkb-bedrijven, brancheorganisaties en de materiedeskundige klankbordgroep. Het resultaat van het onderzoeksproject is een toolbox voor een integraal handelingsplan met gevalideerde aanpakken, instrumentaria en methodieken die bij een juiste inzet en begeleiding leiden tot een duurzame bedrijfsovername in de agrarische sector. Deze toolbox wordt ook na het project duurzaam doorontwikkeld voor onderwijs, gebruik in het werkveld en door het Kenniscentrum Bedrijfsovername i.o..
The HAS professorship Future Food Systems is performing applied research with students and external partners to transform our food system towards a more sustainable state. In this research it is not only a question of what is needed to achieve this, but also how and with whom. The governance of our food system needs rethinking to get the transformative momentum going in a democratic and constructive manner. Building on the professorship’s research agenda and involvement in the transdisciplinary NWA research project, the postdoc will explore collective ownership and inclusive participation as two key governance concepts for food system transformation. This will be done in a participatory manner, by learning from and with innovative bottom-up initiatives and practitioners from the field. By doing so, the postdoc will gain valuable practical insights that can aid to new approaches and (policy) interventions which foster a sustainable and just food system in the Netherlands and beyond. A strong connection between research and education is created via the active research involvement of students from different study programs, supervised by the postdoc (Dr. B. van Helvoirt). The acquired knowledge is embedded in education by the postdoc by incorporating it into HAS study program curricula and courses. In addition, it will contribute to the further professional development of qualitative research skills among HAS students and staff. Through scientific, policy and popular publications, participation in (inter)national conferences and meetings with experts and practitioners, the exposure and network of the postdoc and HAS in the field of food systems and governance will be expanded. This will allow for the setting up of a continuous research effort on this topic within the professorship via follow-up research with knowledge institutes, civic society groups and partners from the professional field.
In deze challenge dagen wij studenten, gemeenten en lokale actoren uit om na te denken over de grote vraag: Hoe kunnen we na de uitbraak van COVID-19 het lokale voedselsysteem meer duurzaam en gezond maken? Dit najaar werken 5-8 verschillende teams binnen hun curriculum aan 5 lokale initiatieven die allemaal op hun manier bijdragen aan de voedselsysteem transitie (voedselverspilling, eiwittransitie, korte keten, gezonde leefstijl en gezonde voedselomgeving). Wij dagen ze uit, om de expertise die ze hebben opgedaan, verder uit te denken tijdens de challenge. In deze challenge werken ze aan een toekomstscenario over hoe het project bij zou kunnen dragen aan de lokale voedselsysteemtransitie. Deze scenario’s willen we gebruiken als inspiratie om met een breder publiek (inwoners, gemeente, bedrijven) in gesprek te gaan hoe ze in de praktijk vorm te geven, het netwerk rond de projecten uit te breiden en samen na te denken over de voedselstrategie van de gemeenten. Het doel van de challenge is om de lokale projecten die er nu al zijn verder aan te zwengelen, zichtbaar te maken en het netwerk te vergroten. Daarnaast willen we ideeën verder vormgeven om daarmee input te geven aan de toekomstige voedselstrategie van de gemeente Ede en Wageningen, waaruit weer nieuwe studentprojecten kunnen ontstaan
