Samenvatting: Nu gemeenten grote ambities hebben voor zero emissie stadslogistiek en dat ook omzetten in harde beleidsmaatregelen voor 2025 wordt de urgentie om in actie te komen voor logistieke bedrijven steeds groter. Servicelogistiek is als deel van stadslogistiek onderbelicht en veelvuldig over het hoofd gezien, zowel in onderzoek als in beleid. In 2017 is de Hogeschool van Amsterdam, mede gefinancierd door SIA, in samenwerking met UNETOVNI en de gemeente Amsterdam een exploratief onderzoek gestart naar servicelogistiek in de stad. In dit artikel de bevindingen van dat onderzoek en een vooruitblik hoe verschillende kluscategoriën en nieuwe technologieën gaan bijdragen aan servicelogistiek met cargobikes en elektrische bestelbussen.
MULTIFILE
De Nederlandse maatschappij staat voor een belangrijke uitdaging. In 2030 moet de CO2-uitstoot met minimaal 49% zijn teruggedrongen en de Nederlandse industrie dient veel meer circulair te werken dan nu het geval is. In 2050 is de industrie circulair en stoot vrijwel geen broeikasgas meer uit. Een hele opgave als je bedenkt dat Nederland volgens de Nieuwe Economie Index nu nog op een score zit van 12.1% wat betreft circulariteit (Van ‘t Klooster et al., 2020). Voor de topsector Logistiek betekent dit dat er kennis en nieuwe concepten ontwikkeld moeten worden om duurzame logistieke oplossingen te realiseren.
LINK
“Gas op elektrisch” presenteert een onderzoek naar diensten voor zero emissie servicelogistiek. Servicelogistiek is het vervoer van personen, materiaal een materieel voor installatie- en onderhoudswerkzaamheden in woningen, kantoren, en de openbare ruimte. De Hogeschool van Amsterdam en Hogeschool van Arnhem en Nijmegen ontwikkelen samen met mkb-professionals in elektrisch vervoer (EV), servicebedrijven en brancheverenigingen nieuwe kennis over de voorwaarden en mogelijkheden van EV bij servicelogistiek. Het doel is om te komen tot nieuwe (gezamenlijke) diensten van het mkb door: • de ontwikkeling van nieuwe sectorspecifieke kennis over logistieke kenmerken, laadstrategieën en het adoptieproces van de servicemedewerker in de transitie naar EV. • de diensten van mkb-aanbieders van voertuigen, laadinfrastructuur en wagenparkbeheer te innoveren. Mkb-professionals vinden servicelogistiek een interessante markt voor elektrische voertuigen, wagenparkbeheer en laadoplossingen, maar hebben onvoldoende kennis van de logistieke afwegingen die deze bedrijven maken bij de transitie naar een zero emissie wagenpark. Bovendien biedt de individuele mkb-ondernemer slechts een deel van de oplossing terwijl er een combinatie van diensten nodig is om grote servicebedrijven te ondersteunen bij EV. Dit onderzoeksproject verbindt mkb-professionals onderling en met grote servicebedrijven om gezamenlijk nieuwe kennis te ontwikkelen voor passende diensten. De projectdeelnemers in ‘Gas op elektrisch”: 1. Analyseren de huidige situatie aan de hand van ritprofielen, interviews en energieverbruik. 2. Ontwerpen nieuwe concepten en interventies voor de inzet van (lichte) elektrische vrachtvoertuigen. 3. Evalueren nieuwe concepten en interventies met experimenten in de praktijk. 4. Valoriseren de kennis voor de ontwikkeling van nieuwe diensten van het mkb. Het project verzekert een sterke relatie met de praktijk, de wetenschap en het onderwijs door betrokkenheid van vier lectoraten, vijf opleidingen en twee brancheverenigingen. Het onderzoek kent een multidisciplinaire aanpak met aandacht voor logistieke processen, energievoorziening en de rol van de gebruiker. Hiermee versterkt het project professionals van nu en van de toekomst om de EV-koploperspositie van Nederlandse bedrijven te kunnen behouden.
In het Gas op Elektrisch project ontwikkelen twee hogescholen, elf mkb-bedrijven, zeven grote bedrijven en drie netwerkorganisaties en een gemeente kennis over de inzet van zero emissie (ZE) vervoer in servicelogistiek. Het onderzoek verbindt technische servicebedrijven aan aanbieders van mobiliteitsoplossingen. Het onderzoek gaat in op de vraag welke combinatie van oplossingen nodig is om de servicebedrijven te ondersteunen in het proces naar zero emissie servicelogistiek. Wij willen dit netwerk continueren en uitbreiden om een groeiend aantal (toekomstige) professionals voor te bereiden op de komst van zero-emissie en autoluwe zones in steden. De inzet van ZE-voertuigen vraagt om meer innovatie dan enkel de vervanging van een voertuig. De beperkte actieradius en kleinere laadruimte vragen om een andere kijk op de logistieke planning en materiaalstroom, het vraagt om een laadstrategie, en om ander reisgedrag van monteurs en personeelsmanagement. Er zijn vragen over In Gas op Elektrisch zijn aan de hand van zes cases de volgende activiteiten uitgevoerd: - Analyse van logistieke planningen. - Interviews en focusgroepen met monteurs gericht op het reisgedrag en de acceptatie van oplossingen. - Ontwerp en evaluatie van concepten gericht op de inzet van vrachtfietsen, elektrische bestelauto’s, het gebruik van hublocaties en geschikte laadstrategieen. - Workshops voor de ontwikkeling van innovatie roadmaps en nieuwe business modellen. Het netwerk groeide door de toetreding van partners in oktober 2019 (een), juni 2020 (twee) en september 2020 (zeven). De onderzoekers en partners worden veelvuldig gevraagd om hun kennis te delen via bijeenkomsten en artikelen. Met de Top-Up financiering gaan wij een Learning Community Service Logistiek opzetten dat een platform biedt voor de groeiende belangstelling en voor verdieping van de vraagstukken. Het werkveld werkt hierin samen met studenten en docent-onderzoekers. Samen het diepe in, snel en veel leren, vaak bijsturen en kennis borgen. Daat gaat de Learning Community Service Logistiek aan bijdragen.
Service logistiek in de stad presenteert een onderzoek naar logistiek in de stad waarbij de levering van een dienst centraal staat, maar waarbij transport van goederen ondersteunend is. In dit project onderzoekt de Hogeschool van Amsterdam de status van service logistiek in stedelijk gebied en de mogelijkheden om dit stiller, schoner, veiliger en slimmer uit te voeren zonder dat ten koste gaat van de service aan klanten. Dit onderzoek komt voort uit vragen van Stadsdeel Zuid en UNETO VNI. Zij ervaren beide vanuit een ander perspectief problemen bij service logistiek in de stad. Stadsdeel Zuid ervaart een steeds grotere impact van met name bestelbusjes op de leefbaarheid. Zij zien mogelijke oplossingen voor stadslogistiek, maar ervaren dat deze oplossingen niet voor servicelogistiek op gaan. UNETO-VNI ervaart vanuit haar leden ook problemen met transport in de stad en wil ondersteunen met mogelijke duurzame oplossingen. De projectdeelnemers delen de ambitie om een bijdrage te leveren aan Topsector logistiek en Green Deal Zero Emission Stadslogistiek. Het project draagt hieraan bij door middel van: 1. Een overzicht van de huidige kennis over service logistiek binnen de stad 2. Een overzicht van de problematiek van service logistiek in de stad vanuit het perspectief van de gemeente en dienstverleners. 3. Een overzicht van mogelijke oplossingen waarbij met name ook wordt gekeken naar de rol van logistiek dienstverleners. Met als uiteindelijk doel een projectvoorstel voor praktijkgericht onderzoek naar service logistiek met één of meerdere demonstratieprojecten, waardoor de oplossing in de praktijk gevolgd en onderzocht kan worden en daarmee de haalbaarheid van een oplossing vastgesteld kan worden. Het project verzekert een sterke relatie met praktijk doordat tien of meer dienstverleners, handhavers en beleidsmedewerkers input geven. Service logistiek in de stad hanteert een multidisciplinaire aanpak met aandacht voor de rol van bedrijfsvoering, techniek, beleid en gedrag.
