Service of SURF
© 2025 SURF
Sporen uit het verleden zijn het waard bewaard te wordenvoor volgende generaties!In het onderzoeksproject Energieke Restauratie (2011-2013)van het kenniscentrum NoorderRuimte istwee jaar onderzoek gedaan naar restauratie, energieconceptenen herontwikkeling van historische gebouwen. Dit project,gefinancierd door SIA-RAAK, werd uitgevoerd in samenwerkingmet vele bedrijven en instellingen in Noord-Nederland.Energieke Restauratie verwijst naar een integrale aanpak vanbehoud en vernieuwing in historische gebouwen, met eenhoge ambitie voor energiebesparing.Een ‘Energieke Restauratie’ begint met het herkennen vanwensen en randvoorwaarden in het vooronderzoek. Zo wordtbij het ontwerp rekening gehouden met historische waarden,energie, en gebruikerswensen. Uiteraard wordt er bij derestauratie van een historisch gebouw veel aandacht besteedaan effecten op de lange termijn, bijvoorbeeld voor hetvoorkomen van schade aan historische materialen, flexibiliteitvoor (toekomstig) gebruik, energielasten en gebruikscomfort.Op 19 september 2013 vond de afsluitende internationaleconferentie ERIC2013 plaats in Groningen. Met trots bieden wiju nu het magazine Energieke Restauratie aan, waarin u korteweergaves vindt van de presentaties op ERIC2013, voornamelijkin het Engels. Bovendien zijn de volledige artikelen van veledeelnemers aan de conferentie opgenomen.Verder vindt u een beknopt overzicht van alle uitgevoerde casestudies van Energieke Restauratie.Tot slot bedanken wij iedereen die heeft bijgedragen aan detotstandkoming van dit magazine: de schrijvers van de artikelen,de vormgever en uiteraard de sponsors die het drukken van ditmagazine mogelijk hebben gemaakt.
Projectdocumentatie ten behoeve van juryoverleg energieke restauratie, publicatie Kenniscentrum NoorderRuimte, 27 februari 2013
Uit de Inleiding De Hogeschool van Utrecht heeft sinds september 2002 de leerstoel Monumentenzorg in de Praktijk. In de monumentenzorg en het restauratiebedrijf bestaat ongerustheid over de instroom van gekwalificeerd personeel op de restauratiegroeimarkt. De instelling van de leerstoel bij een hogeschool duidt op een praktische oriëntatie. Wat is "monumentenzorg in de praktijk"? Ik begin mijn betoog met de toenemende uitbreiding en verschuiving van het vakgebied, vervolgens vertel ik over de kennisbehoefte in de restauratiepraktijk en licht u ten slotte in over de opzet van restauratieonderwijs in Utrecht.
MULTIFILE
Gebouwd en landschappelijk erfgoed zijn van groot belang voor de kwaliteit en identiteit van de leefomgeving. Hoe houden we ons erfgoed in stand, ook in het licht van grote ruimtelijke transities? Hoe kunnen erfgoedwaarden inzetten als inspiratiebronnen bij deze ruimtelije transities? Onderzoekers Maarten Vieveen en Tineke van der Schoor doen onderzoek naar deze aspecten. Regelmatig wordt samengewerkt met eindgebruikers (inwoners, beheerders en passanten), erfgoedinstellingen en overheiden.Het koepelproject Duurzaam Erfgoed heeft een belangrijke impuls gekregen door het RAAK-project Energieke Restauraties (2011-2013) en het Living Lab Erfgoed in Energietransitie van RVO (2020-2021). In deze projecten werd speciaal aandacht besteed aan het perspectief van de eindgebruiker, erfgoedwaarden, energiereductie en energieopwekking.
Uit de resultaten wordt duidelijk dat - alhoewel verduurzaming een koppelkans was van restauratie en groot onderhoud - verduurzaming een positief effect heeft op duurzame instandhouding. Door de verbetering van de energieprestatie, het verhoogd thermisch comfort en verlaagde energiekosten (in bijna alle gevallen) is het voor eigenaren interessanter en/ of gemakkelijker geworden om deze gebouwen te gebruiken en zich in te zetten voor onderhoud. In bijna alle gevallen was sprake van een positieve impact op de milieubelasting voor de komende 30 jaar, met de kanttekening dat niet alle milieuimpact is meegenomen (vermoed wordt dat de impact nog positiever is). In één geval was de milieuimpact negatief, de oorzaak is dat het energieverbruik al zeer laag was dus de materiele impact in verhouding erg groot is en in dit geval tot een negatief resultaat leidt. Samengevat wordt geconcludeerd dat erfgoedwaarden deels verloren gaan, maar in het brede perspectief op instandhouding op de lange termijn acceptabel is. En dus een positief effect heeft op de energieprestatie (één keer meer dan de landelijke ambities) en de milieubelasting. Verduurzaming is dus goed voor het gebruik en mileu, maar doet soms wel een beetje pijn. Op welke manier verduurzamen particuliere eigenaren hun rijksmonumenten? En wat zijn effecten op erfgoedwaarden, energieprestatie en milieubelasting? Deze vragen zijn in samenhang onderzocht in dit project en geven inzicht in het maatwerkproces: welke opgaven speelden er, wie waren er betrokken en waarom werden deze oplossingen gekozen. Daarnaast is de impact in kaart gebracht.