Dit is de lectorale rede van Bernhard Reitsma voor het lectoraat Diversiteit en Professionaliteit. Allereerst wordt hierin de thematiek verkend. Waar hebben het we het nu precies over als het gaat over diversiteit en professionaliteit? Vervolgens wordt er een kader geschetst waarbinnen er op de CHE kan worden nagedacht over diversiteit en professionaliteit. Is er een verhaal dat de CHE typeert en dat de grote diversiteit intern weet te verbinden en vervolgens ook extern een weg wijst? Daaruit wordt een aantal conclusies getrokken over hoe een (christelijke) professional zich kan verhouden tot diversiteit en hoe zich dat kan vertalen naar professionele praktijken. Tot slot zal worden geschetst wat ons de komende jaren binnen het bronnen instituut en het lectoraat Diversiteit en Professionaliteit te doen staat. Wat is de onderzoeksvraag en hoe gaan we daar mee aan de slag?
Deze meetladder biedt vragen om onderwijs te onderzoeken en verbeteren op diversiteitsgevoeligheid. Wat moeten studenten leren om als professionals om te kunnen gaan met een diverse cliëntenpopulatie, te werken in divers samengestelde teams en hoe moet dat leerproces eruit zien? Welke eisen stelt professionele ondersteuning en begeleiding van gezinnen in een multi-etnische context aan het curriculum van pedagogische en sociaal-agogische opleidingen? Welke communicatieve en didactische vaardigheden zijn nodig? Zelfonderzoek in het onderwijs biedt aandachtspunten om met elkaar tot veranderingen te komen.
LINK
De wens en noodzaak om het onderwijs goed af te stemmen op verschillen tussen leerlingen zijn groter dan ooit. Het afstemmen op verschillen tussen leerlingen vraagt complexe differentiatievaardigheden en kennis van de leraar, naast het omgaan met praktische uitdagingen. Om te differentiëren maken leraren keuzes ten aanzien van leerdoelen, leeractiviteiten en groeperingsvormen op basis van verwachtingen die zij vormen over individuele leerlingen. Meestal vormen leraren accurate verwachtingen van hun leerlingen. Echter, van gestigmatiseerde groepen leerlingen vormen leraren soms onterecht lage verwachtingen. Deze lage verwachtingen kunnen, onbewust en onbedoeld, het handelen van de leraar beïnvloeden. Het is nog onvoldoende duidelijk hoe professionalisering leraren het beste kan helpen bij het afstemmen op diversiteit. De praktijkvraag van de betrokken werkveldpartijen is dan ook: ‘Hoe kunnen leraren door voortgezette professionalisering geholpen worden om beter af te stemmen op diversiteit in hun klas?’ In dit project werken een Hogeschool, een Universiteit en drie werkveldpartners samen om deze vraag te beantwoorden in drie deelstudies. Gestart wordt met een onderzoek naar de huidige praktijk; het handelen, de opvattingen, de dilemma’s van leraren worden in kaart gebracht, naast de manier waarop zij verwachtingen vormen. In deelstudie 2 wordt onderzocht welke inhouden en vormen van voortgezette professionalisering leraren als effectief ervaren voor hun ontwikkeling op het gebied van het afstemmen op diversiteit in de klas. In deelstudie 3 wordt een professionaliseringsinterventie ontwikkeld, geïmplementeerd en geëvalueerd wat betreft de effecten op het handelen, de opvattingen, dilemma’s en de vorming van leerkrachtverwachtingen. Daarnaast wordt het effect van de interventie op de mate van ondersteuning die leerlingen van hun leraar ervaren onderzocht. Op basis van de uitkomsten van de drie deelstudies ontwikkelen we een passend professionaliseringspalet voor leraren ten behoeve van het afstemmen op diversiteit in de klas in de vorm van onder meer een routekaart en inspiratiekaarten voor leraren.
Deze top-up subsidie sluit aan op het project ‘Afstemmen op diversiteit in de klas. De ontwikkeling van een passend professionaliseringspalet voor leraren’. De wens en noodzaak om het onderwijs goed af te stemmen op diversiteit onder leerlingen zijn groter dan ooit binnen onze maatschappelijke context van passend onderwijs, kansenongelijkheid en het streven naar inclusie. Professionele ontwikkeling op dit vlak vindt met name plaats in de scholen, wanneer leraren zich ontwikkelen van basisbekwaam tot vakbekwaam. Het vormgeven van effectieve professionalisering op dit thema is complex. De praktijkvraag van de werkveldpartijen was dan ook: ‘Hoe kunnen leraren door voortgezette professionalisering ondersteund worden om beter af te stemmen op diversiteit?’ In drie deelstudies is deze vraag onderzocht. Eerst zijn differentiatiestrategieën, opvattingen, dilemma’s en factoren in verwachtingsvorming van leraren onderzocht. Daarnaast zijn inhouden en vormen van voortgezette professionalisering die leraren als effectief ervaren voor het afstemmen op diversiteit in kaart gebracht. Op basis van de uitkomsten is een professionaliseringspalet ontwikkeld en geïmplementeerd in vijf scholen. De professionalisering was zo opgebouwd dat leraren op basis van de visie van de school en hun individuele leervragen keuzes maakten uit de leeractiviteiten in het palet en hier in leerteams mee aan de slag gingen. Eigen regie op de professionalisering en afstemming op de diversiteit in de teams werd hiermee beoogd. In de praktijk bleek het nemen van professionele ruimte zowel inhoudelijk als organisatorisch nog geen vanzelfsprekendheid is in scholen. Veel leraren hoopten op sturing en concrete aanbevelingen. Hierop zijn trajecten in de scholen aangepast en is er minder met het professionaliseringspalet gewerkt dan beoogd. De doorontwikkeling van het palet op basis van de behoeften en ervaringen van de leraren tijdens de professionalisering is hierdoor minder goed gerealiseerd dan gepland. Gezien de ontwikkelingen in de beroepspraktijk rondom passend onderwijs en inclusie is een goed ontwikkeld professionaliseringspalet wel wenselijk.
Windesheim zet de Impuls-middelen in voor de versterking van haar onderzoeksinfrastructuur, langs de volgende 3 routes: 1) Strategische onderzoeksprogrammering Windesheim is als brede hogeschool ook in het praktijkgerichte onderzoek breed georiënteerd. Die diversiteit uit zich in meer dan 25 lectoraten, die vanuit uiteenlopende opleidingen en maatschappelijke en economische perspectieven vraaggedreven onderzoek uitvoeren. Gezocht gaat worden naar de mogelijke onderlinge verbindingen tussen de lectoraten en hun netwerken enerzijds, en anderzijds naar de maatschappelijke en economische ontwikkelingen die impact hebben op de toekomst van onderwijs en onderzoek. Doel is om te komen tot een strategische onderzoeksprogrammering op enkele specifieke thema’s, die verder ondersteund gaan worden (o.a. SPRONG-aanvragen). 2) Netwerkvorming Windesheim staat bekend als een hoogwaardige opleidingsinstelling die waardevolle professionals opleidt voor en toeleidt naar het werkveld. Met de regionale stakeholders in het werkveld worden goede banden onderhouden, voor zowel onderwijs als onderzoek. Om ook in de toekomst robuuste relaties te hebben, zet Windesheim in op het versterken van haar netwerken met alle relevante stakeholders, niet alleen in de regio maar ook (inter)nationaal, waarbij het streven is verbindingen aan te gaan met koplopers in de strategische onderzoeksgebieden. Vanzelfsprekend is ook de samenwerking binnen de hogeschool en met andere hogescholen onderdeel van deze netwerkversterking. 3) Projectontwikkeling en -ondersteuning Om te komen tot een stevige, duurzame onderzoeksprofilering worden parallel aan visievorming en netwerkvorming, een aantal strategische projecten tot ontwikkeling gebracht. Gekozen wordt daarbij voor die thema’s die het sterkst verankerd zijn in de ruime regio van Windesheim, waarin de waardeketen met interne en externe partners garant staat voor een zo groot mogelijke bijdrage aan het succes en de impact van dat onderzoek. Projectontwikkeling omvat het proces van vraagarticulatie, bepalen en ontwikkelen van sterke consortia, het plannen en uitwerken van een funding strategie en het inrichten van professionele uitvoeringsondersteuning zoals projectmanagement, datamanagement, communicatie en disseminatie.
