Voor wie is deze handreiking? Met deze handreiking willen we professionals ondersteunen bij het cultuursensitief omgaan met onbegrepen gedrag bij mensen met dementie thuis en hun mantelzorgers. We focussen ons daarbij op mensen met een migratieachtergrond. Wijkverpleegkundigen en casemanagers zorgen steeds vaker voor mensen met dementie met een migratieachtergrond en hun mantelzorgers. Onbegrepen gedrag zoals agressie of apathie komt veel voor bij mensen met dementie. De beroepsgroep weet vaak onvoldoende hoe om te gaan met onbegrepen gedrag bij deze doelgroep. Uit de praktijk blijkt echter dat de handreiking ook aansluit bij een bredere doelgroep. De term ‘cultuursensitief’ verwijst naar een brede sensitiviteit van professionals voor de invloed van cultuur, leefsituatie, (migratie)geschiedenis, minderheidspositie en achterstand op iedere persoon of groep. Deze handreiking is vooral bedoeld voor wijkverpleegkundigen en casemanagers dementie, maar ook andere professionals uit zorg en welzijn kunnen hier hun voordeel mee doen. Hierna gebruiken wij daarom de term ‘professional’.
Artikel in de TvZ: Een methodiek is ontwikkeld voor cultuursensitief Omgaan met Onbegrepen Gedrag (OOG) bij mensen met dementie thuis. Onbegrepen gedrag komt voor bij bijna alle mensen met dementie. Om goed om te gaan met dit gedrag, is het van belang de oorzaak ervan te begrijpen. Bestaande richtlijnen voor de aanpak van onbegrepen gedrag sluiten niet voldoende aan bij thuiswonende mensen met dementie met een migratieachtergrond. Een methodiek is ontwikkeld voor cultuursensitief Omgaan met Onbegrepen Gedrag (OOG) bij mensen met dementie thuis.
Overgewicht komt relatief vaker voor bij gezinnen met een lage sociaaleconomische status (SES) en migratieachtergrond. Simpel Fit! is een interventie om overgewicht bij kinderen van 0-12 jaar tegen te gaan en bereikt met zijn cultuursensitieve aanpak doelgroepen met verschillende sociaaleconomische en sociaal-culturele achtergronden. Voor professionals betrokken bij de interventie Simpel Fit!, i.c. ontwikkelaars, uitvoerders en eigenaren, is het echter niet duidelijk in hoeverre zij hun doel, bijdragen aan gezond gedrag, behalen met de interventie. Enerzijds willen zij grip houden op de uitvoering van de interventie en het behalen van de doelen, anderzijds willen zij flexibel kunnen inspelen op de specifieke behoefte van de doelgroep. Er bestaan daardoor verschillende versies van Simpel Fit! waarvan niet duidelijk is of zij theoretisch goed onderbouwd en effectief zijn. Een goede evaluatie is hiervoor noodzakelijk. De uitvoerende professionals ervaren handelingsverlegenheid bij het borgen van de kwaliteit van de interventie door middel van evaluatie. Het uitvoeren van bestaande evaluatie-instrumenten ervaren zij als lastig. De instrumenten zijn te talig en tijdrovend en doen daarmee geen recht aan de doelgroep van ouders met een lage SES en migratieachtergrond. Zij willen graag strategieën en tools om de interventie op een cultuursensitieve wijze te evalueren. In dit onderzoeksproject beogen we daarom om de Simpel Fit! interventie op een cultuursensitieve wijze te evalueren. Het betreft zowel een proces- als een effectevaluatie, waarvan de resultaten gebruikt kunnen worden voor de doorontwikkeling van de interventie. Daarnaast brengt de evaluatie inzicht in de generieke werkzame elementen van cultuursensitief werken, dat als raamwerk kan dienen voor de aanpassing van interventies aan verschillende doelgroepen.
Het aantal migrantenouderen neemt sterk toe. Zij hebben een slechtere gezondheid dan autochtone ouderen. Zo komen chronische ziekten zoals obesitas en diabetes type 2 vaker voor. Een van de belangrijkste onderliggende oorzaken van deze ziekten is sarcopenie, verlies van spiermassa en fysiek functioneren van ouderen. Te weinig bewegen en een inadequate eiwitinname spelen een essentiële rol bij sarcopenie en daarbij ook bij chronische ziekten. Inzicht in sarcopenie, het beweegpatroon en de eiwitinname van migrantenouderen zijn onvoldoende beschikbaar. MKB-praktijken voor fysiotherapie en diëtetiek zien businesskansen om specifiek voor deze sterk groeiende doelgroep expertise op te bouwen en daarmee een groot aantal klanten te kunnen bedienen en te behouden. Het ontbreekt de praktijken echter aan de nieuwste kennis en inzichten voor een effectieve behandeling van sarcopenie bij migrantenouderen. Er zijn geen behandelprogramma’s beschikbaar die zij kunnen gebruiken. Daarnaast ondervinden zij met deze doelgroep problemen met de taal, opleidingsniveau en cultuurverschillen. Voor deze vraag van de MKB-praktijken wordt een beweeg- en voeding programma ontwikkeld speciaal gericht op de behoeften van migrantenouderen, fysiotherapeuten en diëtisten. Middels focusgroepen worden de behoeften van professionals en migrantenouderen onderzocht en voorspellers van beweeg- en voedinggedrag in kaart gebracht. Tevens wordt het fysiek functioneren, lichaams-samenstelling, beweeg- en voedingspatroon van verschillende migrantenouderen populaties geanalyseerd. Gebaseerd op deze uitkomsten wordt een nieuw beweeg en voedingsprogramma ontwikkeld om spiermassa en het fysiek functioneren van migrantenouderen te verbeteren (ProMIO programma). Hiervoor kunnen we gebruik maken van het ProMuscle programma, een succesvol voedings- en beweegprogramma voor sarcopenie uitkomsten voor ouderen. Middels een pilot studie wordt het ProMIO programma in de praktijk geëvalueerd op proces, haalbaarheid en bruikbaarheid voor de professional en migrantenouderen en wordt de effectiviteit op sarcopenie uitkomsten getoetst. De resultaten zullen worden gecommuniceerd naar de beroepenvelden en worden ingebed in het HBO-onderwijs.
In dit project wordt de sociale gezondheid, gericht op deelname aan zinvolle en sociale activiteiten (sociale participatie) van Turks-Nederlandse ouderen onderzocht. Een samenspel van meerdere factoren maakt dat de kwetsbaarheid van deze groep ouderen in de samenleving zorgwekkender is dan die van ouderen zonder migratieachtergrond. Met name Turks-Nederlandse ouderen voelen zich eenzaam door hun ongunstige gezondheid, sociaaleconomische status en lagere sociale participatie. Om deze groep te ondersteunen in hun sociale gezondheid, gaan we samen met Turks-Nederlandse ouderen en sleutelfiguren antwoord geven op de vraag: “Hoe ervaren Turks-Nederlandse ouderen hun sociale gezondheid en wat is er voor nodig om deze te verbeteren of te behouden vanuit het perspectief van de doelgroep zelf en sleutelfiguren binnen hun sociale netwerk en binnen de wijk waarin ze wonen?”. Met als doel om 1) inzicht te krijgen in de vraagstukken die er leven op het gebied van sociale gezondheid en 2) samen met de doelgroep en sleutelfiguren richtingen te vinden om de sociale gezondheid van Turk-Nederlandse ouderen te verbeteren. In het onderzoek wordt gebruik gemaakt van concept mapping, een methodiek om perspectieven en vraagstukken op het gebied van sociale gezondheid samen met leden van de doelgroep als co-onderzoekers in kaart te brengen. Vanaf het begin van het onderzoek wordt een beroep gedaan op aanwezige capaciteiten en vaardigheden van de doelgroep. Ook staat relatievorming centraal binnen de doelgroep én met sleutelfiguren in de wijk. Eindresultaten van deze postdoc zijn: artikelen in wetenschappelijke en vaktijdschriften, promotiefilm voor vervolgstappen, diverse kennisclips voor training en (vervolg)onderwijs (cultuursensitief werken, wijkgerichte aanpak en participatief onderzoek) en de start van een Community of Practice (CoP) bestaande uit een groep mensen (burgers, studenten, wijkprofessionals, docent- onderzoekers) die een gezamenlijke zorg of passie delen, van elkaar willen leren en interdisciplinair samenwerken aan doorlopende onderzoekslijnen die gerelateerd zijn aan vraagstukken van migrantenouderen in de wijk.
