Dit onderzoek richt zich op de vraag wat de effecten zijn van een niet-hiërarchische werkomgeving op leiderschap. Onderzocht wordt of niet-hiërarchisch leiderschap (in een matrix-, project- en netwerkorganisatie, of bij zelfsturende teams zoals bij projectmanagement) leiderschapskwaliteiten aantrekt, selecteert en behoudt. Het onderzoek toont aan, dat niet-hiërarchisch leidinggevenden hoger scoren op het persoonlijkheidskenmerk neuroticisme, vooral bij de subschalen angsten/nervositeit, ergernis, depressie, kritiekgevoeligheid en stressgevoeligheid, en lager scoren op extraversie, vooral bij de subschalen hartelijkheid, sociabiliteit en dominantie/assertiviteit. De belangrijkste conclusie van dit onderzoek is dat leiderschapskwaliteiten die samenhangen met neuroticisme en extraversie ondervertegenwoordigd lijken te zijn in een matrix-, project- en netwerk georiënteerde werkomgevingen, als ook bij innovatieprojecten en projectmanagement in het algemeen. Deze twee persoonlijkheidskenmerken hangen sterk samen met transformationeel leiderschap. De volgende kwaliteiten lijken bij niet-hiërarchisch leiderschap minder sterk ontwikkeld te zijn dan bij hiërarchisch leidinggevenden: inspirerend en enthousiasmerend vermogen, leiderschapscharisma, effectieve conflicthantering, het geven van feedback, assertiviteit, het vermogen tot het versterken van groepscohesie, bevorderen van een groeps- of teamontwikkeling richting meer autonomie en sterkere performance, initiatief met betrekking tot ondernemerschap, synergie tussen teamleden op het gebied van innovatie, kennisproductiviteit en reflectieve vaardigheden, als ook 'performance' in het algemeen in werkomgevingen met veel sociale interactie. Aanbevelingen worden gedaan met betrekking tot werving en selectie, als ook voor het opleiden en ontwikkelen van niet-hiërarchisch leidinggevenden. ABSTRACT This paper is devoted to answer the question whether nonhierarchical leadership (in a matrix, process, network structure, or in a project based work environment) attracts, selects and attains leadership qualities related to transformational (charismatic, inspiring & empowering) leadership. More in particular, we would expect leaders with lower scores concerning neuroticism, and with higher scores concerning extraversion and agreeableness. Enhancement of innovational capacities and knowledge productivity are the main motives for applying the structuring principles of a matrix, process, network organization, or of project management. The indicated personality traits are closely related to transformational leadership. Transformational leadership is needed to effectuate innovational and adaptive capacities, as well as for the enhancement of knowledge productivity in organizations. We analyzed whether significant differences could be found when personality traits of non-hierarchical (project) leaders and hierarchical operating managers are compared. Our study revealed, that non-hierarchical (project) leaders had indeed higher averages concerning neuroticism, and lower averages concerning extraversion. Neuroticism is negatively related to leadership charisma. Neuroticism, extraversion and agreeableness are related to transformational leadership in general. The overall conclusion of this study is that leadership qualities related to neuroticism and extraversion, tend to be underrepresented in the group of nonhierarchical leaders in a matrix, process or network structure, or in a project based work environment. Analyzing significant differences of the sub scales of neuroticism and extraversion revealed that these leadership qualities are specifically related to learning/adaptive capacities, feedback and conflict solving processes, knowledge productivity in teams, enhancement of group cohesion and coping with stressful situations. Furthermore, these qualities are closely related to several dimensions of transformational leadership: idealized influence, inspirational motivation and intellectual stimulation. Implications for training and development, and for selection processes are discussed. Also, some recommendations are put forward, related to the enhancement of the effectiveness of applying the structuring principles of a matrix, process, network or project based work environment.
Innovaties en veranderingen gaan steeds sneller terwijl de samenleving, met name als gevolg van digitalisering en internationalisering, steeds complexer wordt. Dit stelt hoge eisen aan ons vermogen om met elkaar samen te werken. In onze complexe samenleving zijn wij lid van vele groepen en andere samenwerkingsverbanden met soms grote culturele verschillen. Over de inzet van leiderschap bij innovatieprocessen
Dit onderzoek heeft de beleving van ziekenhuisverpleegkundigen over betekenis en toepassing van leiderschapscompetenties in verpleegkundig handelen in kaart gebracht. Daarnaast was het onderzoek gericht op bewustwording van de ontwikkeling van verpleegkundig leiderschap. METHODE: Het betreft een mixed-methods onderzoeksdesign met kwalitatieve data van 75 diepte-interviews en 24 focusgroepen over een periode van 2 jaar en kwantitatieve data van 430 verpleegkundigen. RESULTATEN: Verpleegkundig leiderschap blijkt vooral gerelateerd aan opkomen voor patiënten vanuit expertise waarvan concrete voorbeelden werden gevonden. Tegelijk blijkt dat verpleegkundigen zich niet volledig bekwaam achten op bachelor niveau; op competenties zoals evidence based practice (EBP), zelfmanagement bevorderen en gezamenlijke besluitvorming is sprake van kennistekorten. Factoren die de ontwikkeling van leiderschap bevorderen zijn werkcultuur-gebonden. DISCUSSIE EN CONCLUSIE: Inzetten op vergroten van bewustwording van zowel onbewuste bekwaamheid als onbekwaamheid naast een veilige teamsfeer zijn belangrijke stappen in de ontwikkeling van klinisch leiderschap. Hierin zijn reflectie en uitwisseling van goede voorbeeldsituaties ondersteunend. Het onderzoek levert een model voor verpleegkundig leiderschap op dat laat zien hoe persoonlijke leiderschapscompetenties door alle verpleegkundigen, ongeacht het functieniveau, worden ingezet in combinatie met expertise die aan het functie en opleidingsniveau is gekoppeld en waarbij gedeeld leiderschap als een gezamenlijke opdracht in teamverband wordt beoefend.
MULTIFILE
Verpleegkundigen werken midden in een breed scala aan maatschappelijke en professionele debatten over onder meer zeggenschap, arbeidsmarktkrapte, functiedifferentiatie en persoonsgerichte zorg. Tegelijkertijd zijn verpleegkundigen de ideale woordvoerder, vertaler en vertolker van het verpleegkundige vak én belangenbehartiger voor waardevolle zorg. Dit vraagt om verpleegkundig opinieleiderschap, om het zorgbeleid en de publieke opinie te beïnvloeden.
Verpleegkundigen werken midden in een breed scala aan maatschappelijke en professionele debatten over onder meer zeggenschap, arbeidsmarktkrapte, functiedifferentiatie en persoonsgerichte zorg. Tegelijkertijd zijn verpleegkundigen de ideale woordvoerder, vertaler en vertolker van het verpleegkundige vak én belangenbehartiger voor waardevolle zorg. Dit vraagt om verpleegkundig opinieleiderschap, om het zorgbeleid en de publieke opinie te beïnvloeden. Doel Samen met verpleegkundigen uit de praktijk inhoud en vorm geven aan publiek opinieleiderschap binnen de verpleegkundige context en daarmee de publieke opinie, het beleid en de politiek beïnvloeden. Resultaten - Een actuele definitie van publiek opinieleiderschap in de context van de verpleegkundige praktijk. - Evaluatie van het programma opinieleiderschap voor verpleegkundigen. - Beschrijving van de impact van het leiderschapsprogramma op de overtuigingen, opvattingen en vaardigheden van deelnemers, met betrekking tot publiek opinieleiderschap binnen de verpleegkundige praktijk. Looptijd 01 september 2018 - 01 september 2023 Aanpak Met behulp van een actieonderzoeks-gerichte benadering wordt een leiderschapprogramma ontwikkeld, uitgevoerd en geëvalueerd. Met behulp van een conceptanalyse wordt een actuele definitie geformuleerd van publiek opinieleiderschap in de verpleegkundige context. Die definitie wordt getoetst aan de praktijk. Impact Meer inzicht in publiek opinieleiderschap kan als uitgangspunt dienen voor verder debat over betrokkenheid, zeggenschap en invloed van verpleegkundigen. Dat draagt bij aan de aantrekkelijkheid en verdere professionalisering van het beroep. Cofinanciering Beroepsorganisatie voor zorgprofessionals in Nederland, NU’91
Verpleegkundigen werken midden in een breed scala aan maatschappelijke en professionele debatten over onder meer zeggenschap, arbeidsmarktkrapte, functiedifferentiatie en persoonsgerichte zorg. Tegelijkertijd zijn verpleegkundigen de ideale woordvoerder, vertaler en vertolker van het verpleegkundige vak én belangenbehartiger voor waardevolle zorg. Dit vraagt om verpleegkundig opinieleiderschap, om het zorgbeleid en de publieke opinie te beïnvloeden. Doel Samen met verpleegkundigen uit de praktijk inhoud en vorm geven aan publiek opinieleiderschap binnen de verpleegkundige context en daarmee de publieke opinie, het beleid en de politiek beïnvloeden. Resultaten - Een actuele definitie van publiek opinieleiderschap in de context van de verpleegkundige praktijk. - Evaluatie van het programma opinieleiderschap voor verpleegkundigen. - Beschrijving van de impact van het leiderschapsprogramma op de overtuigingen, opvattingen en vaardigheden van deelnemers, met betrekking tot publiek opinieleiderschap binnen de verpleegkundige praktijk. Looptijd 01 september 2018 - 01 september 2023 Aanpak Met behulp van een actieonderzoeks-gerichte benadering wordt een leiderschapprogramma ontwikkeld, uitgevoerd en geëvalueerd. Met behulp van een conceptanalyse wordt een actuele definitie geformuleerd van publiek opinieleiderschap in de verpleegkundige context. Die definitie wordt getoetst aan de praktijk. Impact Meer inzicht in publiek opinieleiderschap kan als uitgangspunt dienen voor verder debat over betrokkenheid, zeggenschap en invloed van verpleegkundigen. Dat draagt bij aan de aantrekkelijkheid en verdere professionalisering van het beroep. Cofinanciering Beroepsorganisatie voor zorgprofessionals in Nederland, NU’91
