Als de Golem danst met de Engelen
Technologische vooruitgang dient twee tegengestelde verlangens. Het verlangen van de ultieme controle over de werkelijkheid en het verlangen naar afstand tot diezelfde werkelijkheid. Het verlangen naar grip en verlichting. Het verlangen naar macht en virtualisering. Dat zijn oude verlangens, die al eeuwen leven in de mythes rond 'de golem' en de mythe van 'de engelen'.
De geschiedenis van de technologische vernieuwing laat zich lezen als een verhaal van steeds meer ingrijpen in de werkelijkheid, en tegelijkertijd als een terugtrekkende beweging uit die werkelijkheid. Elke technologische vooruitgang versterkt dat spanningsveld. En omdat digitale technologie met een logaritmisch versnelling vooruit dendert, wordt die kloof in het verlangen pijlsnel groter. Bioproducten online bestellen met je iPad. De beelden van je trektocht door ongerept natuurgebied online bewaren in ‘the cloud’. Een actiegroep voor het behoud van een exotische, uitstervende diersoort op facebook…
De samenleving heeft behoefte aan nieuwe mythes waarrond ze de wijzigende structuren kan organiseren. Het zijn mythes die ons laten samenwerken - of het nu om een religie gaat, de mythe van de waarde van geld, de mythe van gerechtigheid, van democratie…
Kunstenaars leven in de dynamiek van de samenleving. Hun werk is ook onderhevig aan de dwang van technologische vooruitgang. Maar door een stap achteruit te zetten, afstand te nemen en kritisch te kijken naar een logaritmisch snel veranderende samenleving, kunnen ze nieuwe verhalen scheppen, nieuwe wegen tonen, nieuwe beelden, nieuwe mythes... Net zoals de beelden van engelen en de verhalen van de golem uit de middeleeuwen (en daarna) krachtige, tijdloze mythes toonden.
Omdat de computer onvermijdelijk beter wordt in alles wat objectief meetbaar is (dat is bijna een tautologie), wordt de skill van het creatieve denken, van het ongedachte bedenken... 'the unique selling point' van de mens.
Kunst heeft niet alleen toekomst.
Het is de toekomst.
