Service of SURF
© 2025 SURF
Vrijdag 1 april promoveert Renée van der Nat aan de Hogeschool Utrecht op haar onderzoek naar interactieve journalistiek. In de podcast staan we stil bij wat interactieve producties zo aantrekkelijk maakt. Journalist Jessica Maas – maker van de producties Fort Europa en Mensenhandel in Nederland – vertelt vanuit de praktijk.
LINK
Interactieve journalistieke verhalen zijn niet meer weg te denken. Renée van der Nat promoveerde op de gevolgen die interactiviteit heeft voor het journalistieke verhaal en richtte zich hierbij op het narratief, productieproces en de gebruikerservaring van dit bijzondere journalistieke genre
LINK
Journalisten en communicatieprofessionals zijn er om zorg te dragen voor hygiëne in het publieke debat. Klopt het verhaal dat organisaties naar buiten brengen? Is het verhaal geloofwaardig? Vaak staan de taak van de journalist en de taak van de communicatieprofessional in spanning met elkaar. Voor een gezond publiek debat heb je echter beide professies nodig.
Nieuwsmedia experimenteren steeds meer met nieuwe verhaaltechnieken, zoals 360-graden-video, augmented reality en virtual reality, om het publiek bij het verhaal te betrekken. Wij onderzoeken de journalistieke toegevoegde waarde en de impact op het publiek van deze nieuwe journalistieke producties.Doel Mediaorganisaties experimenteren met nieuwe technieken om verhalen te vertellen. Ze gebruiken 360-graden video, augmented reality (AR) en virtual reality (VR) om de gebruiker het verhaal te laten zien en voelen. Het opgaan in een verhaal noemen we immersiviteit. Maar werken die technieken voor immersiviteit ook echt? Vergroot het daarmee de emotionele betrokkenheid bij het verhaal? En wat betekent dit vervolgens voor de informatievoorziening aan het publiek? Resultaten Aan de hand van een interdisciplinaire literatuurstudie is een conceptueel model ontwikkelt, dat duidelijk maakt dat immersieve journalistiek meer is dan alleen de technologie. Het draait ook om de mate waarin de gebruiker kan interacteren in het verhaal en de mate waarin de gebruiker participant of toeschouwer is in het verhaal. Echter, uit een inhoudsanalyse van 200 producties in veertien landen en 15 interviews met makers bleek dat veel producties technologie-gedreven zijn, en amper de mogelijkheid bieden om het verhaal te ervaren als interactieve participant. Wat is het effect op de gebruiker? Aan de hand van vier experimenten onder 350 gebruikers en vier focusgroepen blijkt het tegenovergestelde van wat journalisten produceren. Niet zo zeer de technologie, maar de gebruiker als interactieve participant zorgen ervoor dat de gebruiker zich meer betrokken voelt bij het verhaal en meer empathie heeft voor het onderwerp. Het verhaal blijft daarmee beter hangen. Deze inzichten zijn door vertaald in concrete tools die toegepast worden bij nieuwsorganisaties en opleidingen die bezig zijn met immersieve journalistiek Looptijd 01 februari 2018 - 01 februari 2022 Aanpak Dit onderzoek is multi-methodisch. Eerst is een inhoudsanalyse van 200 immersieve journalistieke producties in veertien gedaan waarin het conceptuele model hebben getest. Vervolgens zijn 15 interviews gehouden met makers van immersieve producties. Daarna is het effect van immersiviteit op het publiek gemeten en zijn vier experimenten uitgevoerd onder 350 gebruikers. Daarbij is ook hartslag en huidgeleiding bij 50 mensen gemeten. Tot slot, zijn vier focusgroepen uitgevoerd. Meer informatie over het project vind je op: https://immersivejournalism.journalismlab.nl https://immersievejournalistiek.journalismlab.nl Wetenschappelijke paper over dit project Bekijk ook ons blogs op journalismlab.nl Dit project is genomineerd voor de RAAK-award 2020.
Het doel van het onderzoeksproject Immersieve journalistiek en het Betrokken Publiek is om samen met publieke mediaorganisaties en drie kennisinstellingen meer inzicht te krijgen in hoeverre emotionele betrokkenheid van nieuwsconsumenten bij journalistieke producties van invloed kan zijn op de publieke functie van journalistieke organisaties. Het overdragen van informatie aan burgers en het duiden van gebeurtenissen en ontwikkelingen in de samenleving is een kerntaak van de journalistiek. Publieke mediaorganisaties moeten tevens hun specifieke publieke functie waarmaken. Tegelijkertijd is door de toegenomen concurrentie en commercialisering in de mediasector, de journalistiek nog meer genoodzaakt het publiek centraal te stellen en zoeken journalistieke organisaties naar nieuwe manieren om de mediaconsument aan zich te binden. Zij zoeken daarom naar nieuwe technieken en vormen van journalistiek. Een vorm is immersieve journalistiek. Via immersieve journalistieke technieken zoals 360-graden video, augmented reality en virtual reality gaat het publiek als het ware deel uitmaken van een verhaal in plaats van het alleen te ‘ondergaan’. Hierdoor zouden gebruikers meer emotioneel betrokken worden bij nieuws, waardoor de media hun publieke functies (beter) kunnen waarborgen. Of immersiviteit de betrokkenheid van het publiek daadwerkelijk vergroot en of emotionele betrokkenheid ook bijdraagt aan de informatieve - en duidingsfunctie van de journalistiek is echter de vraag. Onderzoek naar immersieve technieken in de journalistiek is nu nog grotendeels gericht op de productiekant en op de narratieve elementen van dergelijke media-uitingen. Er bestaat nog weinig kennis over de ervaring van de gebruiker en welke impact immersiviteit heeft op kennisoverdracht. Veel publieke media-organisaties experimenteren met immersieve journalistiek, maar worstelen met de vraag of ze daarmee hun publieke functie kunnen waarmaken. Dit onderzoek biedt een nieuw perspectief op de ervaringen van de huidige mediaconsument en de rol die emotie speelt bij immersieve journalistieke verhalen. Volgens de werkveldpartners is er in het werkveld veel behoefte aan publieksonderzoek, waarna praktische tools ontwikkeld kunnen worden.
Binnen de journalistiek zijn veel interactieve verhalen zichtbaar in de vorm van longreads, interactieve documentaires, storytelling en crossmediale verhalen. Hierbij worden vaak geavanceerde technieken ingezet om gebruikers bij het verhaal te betrekken. Maar hoe werken deze interactieve verhalen nu precies? Dat is wat in dit onderzoek onderzocht wordt.Doel Doel van het onderzoek is om te bekijken hoe narrativiteit tot stand komt binnen multimediale journalistieke producties. Het onderzoek richt zich daarbij vooral op de relatie tussen interactiviteit en het verhaal (narratief). Hoe wordt interactiviteit zichtbaar in het verhaal? En welke gevolgen heeft dit voor de manier waarop het verhaal wordt verteld? Hoe ‘ontwerpen’ journalisten dergelijke interactiviteit? En hoe gaat de gebruiker daar eigenlijk mee om? Resultaten Voorlopige inzichten uit het onderzoek heeft Renée vastgelegd in een aantal blogs: Ik snowfall, wij snowfallen, wij hebben gesnowfalld? Multimedia storytelling: durven redacties wel? Het maakproces van interactieve verhalen Gebruikers betrekken bij het verhaal Looptijd 01 januari 2017 - 01 januari 2021 Aanpak Het onderzoek valt uiteen in drie delen: Bestuderen van de mediaproducties In kaart brengen welke keuzes en aannames ten grondslag liggen aan het maakproces Uitzoeken op welke manier het publiek interactie heeft met de producties. Door inzichtelijk te maken hoe narrativiteit tot uiting komt in journalistieke verhalen, wordt het mogelijk om redacties te voorzien van advies en werkvormen op het gebied van multimedia storytelling. Ook helpt de kennis om onderwijs verder te ontwikkelen.