De context van oplopende schuldenproblematiek en de gezondheidszorg die onder druk staat brengt twee werelden samen die meer met elkaar van doen hebben dan op het eerste gezicht wellicht wordt gedacht. Voor veel mensen met (grote) geldzorgen geldt, dat de aanhoudende stress doorwerkt op hun psychisch en fysiek welbevinden. Chronische geldstress maakt ziek. Mensen die leven in armoede en schulden zoeken als zij medische klachten ontwikkelen door de geldstress vaak als eerste de huisarts op. Het project Financiën in de spreekkamer is opgestart voordat corona uitbrak. Tussen juni 2018 en november 2020 hebben Zorggroep Almere en het lectoraat Schulden en Incasso van Hogeschool Utrecht samengewerkt aan de ontwikkeling van een interventiepakket. Het doel van het pakket is huisartsen en praktijkondersteuners te helpen om alerter te zijn op geldzorgen, er vaker over in gesprek te gaan en patiënten adequaat door te verwijzen.
" Geldzorgen hebben impact op de gezondheid, daar merk je als zorgprofessional ook veel van: zorgmijding, vragen over de kosten van de behandeling, stoppen met een behandeling, adviezen die niet opgevolgd worden, klachten die voortkomen uit chronische stress. Als zorgprofessional wil je dat de patiënt baat heeft bij jouw zorgverlening. Wat kun je dan doen? Er is veel mogelijk. Je kunt eraan bijdragen dat zij eerder hulp krijgen en zo eerder uit hun schuldensituatie kunnen komen. Dat kan helpen om gezondheidsklachten van patiënten te verminderen. Er is een interventiepakket ontwikkeld voor paramedici waarvan je gebruik kunt maken. Deze leidraad bevat informatie over het interventiepakket en biedt enige achtergrondinformatie over hoe je deze kunt gebruiken in je praktijk of werkomgeving en hoe je dit onderwerp binnen jouw organisatie kunt oppakken. "
De uitbraak van Covid-19 heeft Nederland in een gezondheidscrisis gebracht die zijn weerga niet kent. In de zorg wordt met man en macht gewerkt om zoveel mogelijk mensen te redden terwijl in de publieke opinie de roep om een weg uit de intelligente lockdown aanzwelt: gezondheid en economie dreigen in het debat tegenover elkaar te komen staan. In de onwerkelijke situatie waarin we terecht zijn gekomen is dat begrijpelijk. Tegelijkertijd is dit misschien ook wel het moment om deze twee zaken bij huishoudens juist steviger met elkaar te verbinden dan we tot nu toe deden: in de afgelopen jaren is steeds meer onderzoek beschikbaar gekomen dat laat ziend at geldzorgen ons ziek maken. In dat kader waren de zorggroep Almere en het lectoraat Schulden en Incasso van de Hogeschool Utrecht al aan het onderzoeken hoe huisartsen meer aandacht kunnen besteden aan deze samenhang. De uitbraak van Covid-19 maakt het leggen van de verbinding zowel ingewikkelder als urgenter.
Onderzoek toont aan dat financiële problemen en gezondheidsklachten sterk met elkaar samenhangen. Samenwerking tussen zorg- en financiële professionals is daarom belangrijk. In dit project werden best practices in kaart gebracht en interventies voor huisartsen en praktijkondersteuners ontwikkeld, zodat patiënten met schulden in een vroeg stadium geholpen kunnen worden. Doel Het interventiepakket draagt eraan bij dat zowel patiënten als artsen geldzorgen in de huisartsenpraktijk kunnen bespreken. De patiënten worden door de poster en animatie gestimuleerd om het te bespreken en de artsen leren door de e-learning hoe ze deze problematiek goed kunnen adresseren en patiënten kunnen doorverwijzen naar schuldhulpverlening. Resultaten Het project heeft de volgende resultaten opgeleverd: Een interventiepakket met materialen die ingezet kunnen worden door de huisartsenpraktijk Een e-learning voor huisartsen De publicatie Samenwerken bij Schulden met inspirerende voorbeelden van samenwerking Het eindrapport Financiën in de spreekkamer Looptijd 01 juni 2018 - 30 november 2020 Aanpak Bij huisartsen en praktijkondersteuners is nagegaan waar behoeften liggen in het bespreekbaar maken van en verwijzen bij schulden. Daarop is een interventiepakket ontwikkeld en getest. De ervaringen in deze testfase zijn gebruikt om de interventie door te ontwikkelen.
Onderzoek toont aan dat financiële problemen en gezondheidsklachten sterk met elkaar samenhangen. Samenwerking tussen zorg- en financiële professionals is daarom belangrijk. In dit project werden best practices in kaart gebracht en interventies voor huisartsen en praktijkondersteuners ontwikkeld, zodat patiënten met schulden in een vroeg stadium geholpen kunnen worden. Doel Het interventiepakket draagt eraan bij dat zowel patiënten als artsen geldzorgen in de huisartsenpraktijk kunnen bespreken. De patiënten worden door de poster en animatie gestimuleerd om het te bespreken en de artsen leren door de e-learning hoe ze deze problematiek goed kunnen adresseren en patiënten kunnen doorverwijzen naar schuldhulpverlening. Resultaten Het project heeft de volgende resultaten opgeleverd: Een interventiepakket met materialen die ingezet kunnen worden door de huisartsenpraktijk Een e-learning voor huisartsen De publicatie Samenwerken bij Schulden met inspirerende voorbeelden van samenwerking Het eindrapport Financiën in de spreekkamer Looptijd 01 juni 2018 - 30 november 2020 Aanpak Bij huisartsen en praktijkondersteuners is nagegaan waar behoeften liggen in het bespreekbaar maken van en verwijzen bij schulden. Daarop is een interventiepakket ontwikkeld en getest. De ervaringen in deze testfase zijn gebruikt om de interventie door te ontwikkelen.
Naast een ongezonde leefstijl of chronische en psychische klachten en aandoeningen kunnen ook geldzorgen een grote impact hebben op de gezondheid. Veel zorgprofessionals zijn onbekend met signalen van geldzorgen en andere mogelijke uitdagingen binnen het sociaal domein, terwijl zeker in de eerstelijnszorg er nog veel winst te halen is. Zij kunnen een belangrijke laagdrempelige rol vervullen in het vroegtijdig signaleren van geldzorgen.Doel Het project leidt tot een product waardoor zorgprofessionals op een laagdrempelige manier het gesprek kunnen aangaan over geldzorgen. De zorgprofessional kan de burger doorverwijzen en verkrijgt extra informatie voor de aanpak van de gezondheidsproblemen. Resultaten Het beoogde projectresultaat is een vragenlijst waarmee zorgprofessionals op een snelle en efficiënte wijze kunnen signaleren of er geldzorgen zijn. Zo kan er bekeken worden of de geldzorgen de aanpak van de zorgvraag of gezonde leefstijl, danwel de burger belemmeren te participeren in de samenleving. De vragenlijst is intern gevalideerd. Ook is er is uitgezocht in welke vorm (app, website, papieren screening) de vragenlijst omgezet kan worden in een screeningsinstrument. Looptijd 01 februari 2021 - 01 februari 2022 Relevantie voor de beroepspraktijk en het onderwijs De ontwikkelde vragenlijst kan gebruikt worden door de studenten uit het gezondheidsdomein in het HU GEZOND&WEL Centrum en/of (bij Preventieve GezondheidsChecks) in de wijk. De inbedding van de vragenlijst in een interprofessionele context zorgt dat wij bijdragen aan het opleiden van toekomstbestendige T-shaped professionals. Daarnaast zien we dit project als een eerste stap naar een grotere samenwerking. Op termijn zou het instrument kunnen uitgroeien tot screeningsinstrument waar ook andere sociale problemen (huisvesting, eenzaamheid, relatieproblemen, opvoedkundige uitdagingen) in worden opgenomen. Alle kennis die we op doen in dit project willen we nadrukkelijk gebruiken voor deze vervolgstap. Cofinanciering Dit project wordt gefinancierd met subsidie van het Regieorgaan SIA in het kader van de subsidie call Kiem2020.
