Service of SURF
© 2025 SURF
Dit is de publieksrapportage van 4,5 jaar onderwijsonderzoek naar kritisch burgerschapsonderwijs in het mbo. In deze publieksrapportage worden bevindingen en geleerde lessen gedeeld. Er is, met hulp van subsidie van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek, gewerkt aan een doordachte weergave van onderwijs waar burgerschapsvorming, bildung en beroepsvorming samenkomen door kritisch denken. Er is onderwijsmateriaal ontwikkeld, gewerkt aan docentprofessionalisering en stevig ingezet op kennisdeling. De wisselwerking tussen het mbo, hbo en wo is zeer vruchtbaar geweest. Het mbo was leidend en er is veel kennis ontwikkeld voor beide ROC’s. Daarnaast heeft het lessen opgeleverd voor lerarenopleidingen, voor mbo-partners en het verdere onderwijsfilosofische discours. Dit delen we in deze publieksrapportage.
Dit is de onderzoeksrapportage van 4,5 jaar onderwijsonderzoek naar kritisch burgerschapsonderwijs in het mbo. In dit rapport wordt gereflecteerd op het onderzoeksproces en de onderzoeksresultaten. Dit bestaat uit theoretisch onderzoek, praktijkonderzoek naar formatieve toetsing en de werkwijze van de werkplaats. In de eerste twee jaar lag de focus op visieontwikkeling (doel 1), kennisontwikkeling over didactiek en integratie van kritisch denken in de praktijk (doel 3 en 4) en is de benadering geëvalueerd op de genoemde criteria. Op grond van de opbrengsten en evaluatie van de eerste twee jaar, ontstond behoefte aan meer kennis over formatieve assessment taken (doel 4) en professionalisering van docenten hierin, binnen en buiten de werkplaats (doel 2 en doel 5). We reflecteren op deze doelen en laten zien hoe we tot onze bevindingen zijn gekomen.
Artificial Intelligence (AI) wordt realiteit. Slimme ICT-producten die diensten op maat leveren accelereren de digitalisering van de maatschappij. De grote innovaties van de komende jaren –zelfrijdende auto’s, spraakgestuurde virtuele assistenten, autodiagnose systemen, robots die autonoom complexe taken uitvoeren – zijn datagedreven en hebben een AI-component. Dit gaat de rol van professionals in alle domeinen, gezondheidzorg, bouwsector, financiële dienstverlening, maakindustrie, journalistiek, rechtspraak, etc., raken. ICT is niet meer volgend en ondersteunend (een ‘enabling’ technologie), maar de motor die de transformatie van de samenleving in gang zet. Grote bedrijven, overheidsinstanties, het MKB, en de vele startups in de Brainport regio zijn innovatieve datagedreven scenario’s volop aan het verkennen. Dit wordt nog eens versterkt door de democratisering van AI; machine learning en deep learning algoritmes zijn beschikbaar zowel in open source software als in Cloud oplossingen en zijn daarmee toegankelijk voor iedereen. Data science wordt ‘applied’ en verschuift van een PhD specialisme naar een HBO-vaardigheid. Het stadium waarin veel bedrijven nu verkeren is te omschrijven als: “Help, mijn AI-pilot is succesvol. Wat nu?” Deze aanvraag richt zich op het succesvol implementeren van AI binnen de context van softwareontwikkeling. De onderzoeksvraag van dit voorstel is: “Hoe kunnen we state-of-the-art data science methoden en technieken waardevol en verantwoord toepassen ten behoeve van deze slimme lerende ICT-producten?” De postdoc gaat fungeren als een linking pin tussen alle onderzoeksprojecten en opdrachten waarbij studenten ICT-producten met AI (machine learning, deep learning) ontwikkelen voor opdrachtgevers uit de praktijk. Door mee te kijken en mee te denken met de studenten kan de postdoc overzicht en inzicht creëren over alle cases heen. Als er overzicht is kan er daarna ook gestuurd worden op de uit te voeren cases om verschillende deelaspecten samen met de studenten te onderzoeken. Deliverables zijn rapporten, guidelines en frameworks voor praktijk en onderwijs, peer-reviewed artikelen en kennisdelingsevents.
De theatervoorstelling Gevaarlijke Namen - Srebrenica 25 jaar roept veel emoties bij bezoekers op, zoals schaamte en boosheid over de Nederlandse rol in dezen. De bezoekers hebben behoefte om ‘iets te doen’, maar ze zijn handelingsverlegen. Dit onderzoek richt zich op het vervolg en handelingsalternatieven gekoppeld aan de voorstelling.
De theatervoorstelling Gevaarlijke Namen - Srebrenica 25 jaar roept veel emoties bij bezoekers op, zoals schaamte en boosheid over de Nederlandse rol in dezen. De bezoekers hebben behoefte om ‘iets te doen’, maar ze zijn handelingsverlegen. Dit onderzoek richt zich op het vervolg en handelingsalternatieven gekoppeld aan de voorstelling.Doel Het doel van dit onderzoek is het versterken en verbinden van de community van betrokkenen bij Srebrenica. Via dialoog en kennisontwikkeling over genocide wordt naar een passende vorm van doorwerking gezocht. Daarmee dragen we bij aan het verminderen van polarisatie en bevorderen van democratisering in de samenleving. Resultaten Ontwerpen van ‘tools’ ter bevordering van bewustwording over de mechanismen van genocide. Mogelijke vormen van resultaten: educatief materiaal en een tentoonstelling. Looptijd 25 oktober 2022 - 31 december 2024 Aanpak Een participatief actieonderzoek en Arts based Research met een expertgroep, bestaande uit leraren, leerlingen, veteranen, ervaringsdeskundigen, academici, politici en activisten. Impact voor het onderwijs Hoewel Srebrenica opgenomen is in de canon van de Nederlandse geschiedenis, worstelen veel sociale professionals, leraren en docenten met de vraag hoe zij Srebrenica een plek kunnen geven in het onderwijs. De voorstelling en thematiek krijgt bovendien relevantie door de actuele gebeurtenissen in Oekraïne. Ook in deze contexten komen vragen op als kijken we toe, grijpen we in en wat kan ik doen als burger? Cofinanciering Het onderzoek wordt medegefinancierd door Vfonds. Media Een stuk over de genocide in de Bosnische enclave Srebrenica. Met een unieke opzet: zij aan zij op het podium staan een ex-militair die aan de vredesmissie mee deed en een overlevende van de genocide.