Na anderhalf jaar van literatuurstudie, gesprekken en (participerende) observaties over de waarde van sport- en beweegdeelname voor kwetsbare doelgroepen, blijkt dat het verschil vaak in een klein hoekje zit. Voor mensen in kwetsbare posities (zoals daklozen of ex-gedetineerden) blijkt het stappen in de ‘rol’ van sporter bijvoorbeeld al veel te kunnen doen voor het zelfvertrouwen. De deelname aan sport- en beweegactiviteiten zorgt er echter niet alleen voor dat je even niet aan je problemen denkt. Ook is er sprake van een zogenaamde normaliserende werking: het idee dat je even ‘normaal’ mee kunt doen in de maatschappij. Dit is het derde artikel in een reeks van vier.
LINK
Het boekje Kracht van Sport in de Wijk betreft een leesbare weergave van de lezingen die in het voorjaar van 2017 verzorgd zijn over dit thema door externe deskundigen. De onderwerpen van de lezingen zijn samen met vertegenwoordigers uit zowel zorg en welzijn als de sport gekozen. Het betreft de doelgroepen: 1) mensen met een beperking 2) kwetsbare jongeren 3) migranten en vluchtelingen 4) mensen met psychische problemen 5) senioren en ouderen.
Het kenniscentrum Health Innovation (KC HI) van De Haagse Hogeschool (HHS) wil kwetsbare groepen in Den Haag en omgeving stimuleren tot duurzaam meer en samen bewegen ter bevordering van de (positieve) gezondheid van leven en werkt hierin samen met de gemeente Den Haag en Basalt revalidatie. Het stadspark Zuiderpark leent zich bij uitstek voor het stimuleren van bewegen in de buitenruimte, maar is in de huidige vorm niet uitnodigend en voor dit doel ingericht. Ondanks de diverse beweegvoorzieningen, zoals een skatepark, speeltuin, fitplaats, sportvelden en de Sportcampus, maken te weinig Hagenaren hier nu gebruik van. In het bijzonder geldt dit voor ouderen, mensen met een fysieke beperking en bewoners van de 3 omliggende ‘krachtwijken’. Deze KIEM-aanvraag is bedoeld om een draagvlaksessie met stakeholders voor te bereiden en te organiseren. Vervolgens worden wensen, behoeften en barrières in kaart gebracht in focusgroepen eindgebruikers, met specifieke aandacht voor eigen regie, duurzame gedragsverandering en inzet van technologie. De resultaten van de draagvlaksessie en focusgroep onderzoeken, aangevuld met de expertise vanuit het KC HI en externe specialisten, leiden tot een goed onderbouwd, realistisch en haalbaar projectplan ‘Beweegvriendelijk Zuiderpark’ en de start van fondsenwerving. Hierin vormen de Sportcampus en het Zuiderpark de leer-innovatie-onderzoeksomgeving met een aantoonbare sociale en maatschappelijke impact en waarin wordt aangesloten op de ambities in de Sportnota Den Haag (2015-2030).
Zelfmanagement als onderdeel van Eigen regie of ‘samenmanagement’ of ‘co-management’ wordt steeds belangrijker in het omgaan met gezondheid-, zorg- en welzijnsvraagstukken. Het anticiperen op talenten van burgers en vanuit dat startpunt ondersteunen van zelfmanagement vergt andere vaardigheden van professionals. Dat is een nog grotere uitdaging bij kwetsbare groepen. Voor preventie en zorgverleners is de opdracht om dit zelfmanagement effectief te ondersteunen niet altijd vanzelfsprekend; zij zijn gewend aan de ‘expertrol’ maar worden nu geacht samen met de zorgvrager te beslissen en om persoonsgerichte zorg te leveren. Bovendien moeten professionals kennis en ervaring opdoen met de huidige en toekomstige technologie in relatie tot zelfmanagement. Het Landelijk Lectorenplatform Zelfmanagement anticipeert hierop met samenwerken, vormgeven en uitvoeren van/bij missie-gedreven, praktijkgericht onderzoek, met als startpunt burgers zélf, hun omgeving en hun lokaal-regionale gemeenschapskracht. Hierbij bouwt het platform voort op bestaande burgerinitiatieven in de samenleving, de stevige infrastructuur vanuit de gemeentelijke, zorg- en kennisinstelling(en), het krachtige team van lectoren en onderzoekers in het reeds bestaande platform en de innovatieve producten en diensten die de afgelopen periode vanuit het platform zijn ontwikkeld. Het platform sluit aan bij het thema ‘Gezondheid: zorg en vitaliteit’ zoals benoemd in ‘Onderzoek met Impact – strategische onderzoeksagenda hbo 2016-2020’ en bij het Missie-gedreven Innovatiebeleid van het Kabinet Rutte III, specifiek bij het maatschappelijk thema ‘Gezondheid en Zorg’ en de hierin gearticuleerde missies. Bovendien wil het platform coalitiepartner zijn van de grote nationale coalitie onder leiding van de kwartier- en coalitiemaker Topsector Life Sciences & Health (Health Holland) en zo ook aansluiten bij de vanuit deze topsector ontwikkelde Kennis- en Innovatieagenda 2020 - 2023 'Maatschappelijk Thema Gezondheid en Zorg'. Tot slot waarborgt het platform de aansluiting bij de Nationale Wetenschapsagenda: route gezondheidszorg-onderzoek, preventie en behandeling; route Personalised medicine: uitgaan van het individu en route Op weg naar veerkrachtige samenlevingen.
De Haagse Hogeschool (lectoraat Technologie voor Inclusief Bewegen en Sport en lectoraat Gezonde Leefstijl in een Stimulerende Omgeving), Hogeschool Leiden (lectoraat Eigen Regie bij Fysiotherapie en Beweegzorg), de gemeente Westland, gemeente Den Haag, zorginstelling Pieter van Foreest (PvF), Walk in the ParQ (WITP) en het Ouderenfonds willen inzetten op beweegstimulering in de buitenruimte nabij een zorginstelling voor ouderen. Vanuit de gemeentes, PvF en het Ouderenfonds komt de vraag hoe technologie ingezet kan worden om ouderen te motiveren meer, zelfstandiger en duurzaam te laten bewegen in de buitenruimte van een zorginstelling. Daarnaast ligt er de wens om meer mensen uit de buurt te betrekken bij deze buitenruimte. Het doel is om, samen met de betrokken partijen, de al aangelegde interactieve beweegroute WITP te evalueren. Deze interactieve route bevat palen met QR-codes die met een mobiele applicatie gescand kunnen worden. Zo worden suggesties voor krachtoefeningen en wandelingen gegeven. De interactieve route wordt geëvalueerd met bewoners, professionals en de instelling en mogelijkheden voor verbetering van de route worden geïnventariseerd. In dit project wordt onderzocht wat de bevorderende en/of belemmerende factoren zijn in het opzetten en duurzaam gebruiken van WITP. Via participatief actieonderzoek wordt gemeten wat de ervaringen en behoeften zijn van de ouderen, de instelling, gemeentes en betrokken professionals. Wat werkt er goed en wat kan beter? Daarnaast brengen we in kaart of en hoe via de interactieve route meer mensen vanuit de omgeving bij het verpleeghuis betrokken kunnen worden. Hiermee willen we de kennis en bekendheid vergroten over de mogelijkheden en effecten van WITP routes waarmee de openbare ruimte rondom de zorginstellingen beweegvriendelijker ingericht kan worden en inclusiever wordt. Op basis van de bevindingen worden concrete aanbevelingen en een routekaart opgeleverd om de verschillende partners binnen dit concept te laten samenwerken om verdere uitrol te vergemakkelijken naar eventuele andere locaties en stakeholders.
