© 2025 SURF
Toetsing van de kritiek van E. Levinas op het 'heidense denken' van Martin Heidegger
Over de keerzijde van de trotse moderne vrijheid: de onvastheid en onzekerheid van de mens, en de relatie daarvan tot de religie
Dit jaar is het vierhonderd jaar geleden dat de Franse christelijke denker Blaise Pascal (1623-1662) werd geboren, op 19 juni jl. om precies te zijn. Pascal is bekend geworden als criticus van de moderniteit, mede vanwege zijn kritiek op het rationalisme en zijn verdediging van het christelijk geloof. Vooral zijn Gedachten, een postuum uitgegeven verzameling van fragmenten, zijn wereldberoemd geworden. Veel van die fragmenten gaan over ‘rede en geloof’, maar er zitten ook tal van fragmenten tussen die over politiek gaan. Die gedachten blijken uiterst actueel.
Wat is goed overheidsbeleid op onzekerheid of reflectie? Onzekerheid temperen is belangrijk in bestuur en beleid, maar dat kan ook ontsporen. Daarom betekent goed bestuur óók ruimte geven aan onzekerheid. Een christelijk wereldbeeld geeft inzichten voor meer ontspannen omgaan met onzekerheid. De noties certitudo, improvisatie en bescheidenheid staan daarin centraal. Samen vormen ze bouwstenen voor een post-seculier perspectief op bestuur in tijden van crisis. Website Tijdschrift voor Religie, Recht en Beleid: https://www.bjutijdschriften.nl/tijdschrift/religierechtenbeleid/detail
Tegenwoordig wordt het opnemen van kunstvakken in het curriculum van het Nederlandse basis- en voortgezet onderwijs meer en meer gelegitimeerd op basis van de bijdrage van de kunstvakken aan creativiteitsontwikkeling. Dit paper stelt daar vragen bij. Het laat zien dat creativiteitsontwikkeling niet een vanzelfsprekend en universeel uitgangspunt is, maar functioneert als een tijdsgebonden ideologie; het laat zien dat de ideologie van de creativiteitsontwikkeling moeizaam toepasbaar is op het muziekonderwijs; en het stelt een alternatieve rechtvaardiging van het vak muziek in het onderwijs voor.
Waarom zouden we eigenlijk de wereld willen veranderen? Waar halen we de gedachte vandaan dat we dat zouden kunnen? En zijn wij eigenlijk wel wijs genoeg om te zien welke kant het op moet met de wereld? Hebben we voldoende inzicht? Het is een typisch moderne gedachte: ‘de wereld veranderen’. Als we Augustinus lezen (De stad van God) komen we die gedachte niet tegen. Daar is de wereld vooral decor voor de pelgrimsreis van de christengemeenschap. De wereld waarin we leven, dat is een plaats waarop wij niet zoveel invloed hebben, een wereld waarin kwade machten huizen, waarin God ondoorgrondelijk zijn gang gaat, waar voortdurend machthebbers ons vervolgen – zelfs als ze belijdend christen te zijn. Punten die worden behandeld zijn o.a.: - Niet bij deze wereld horen - Moeite met irrelevant zijn - In staat om de wereld te veranderen? Alle christelijke missionaire stromingen vandaag hebben geaccepteerd dat wij op aarde zijn om deze wereld tot een betere plaats te maken. Daarin zijn wij eensgeestes met vrijwel alle niet-christelijke stromingen in de westerse wereld. - Verschillen christenen eigenlijk wel van niet-christenen? - Beperkte ruimte in hulpverleningsland - Ontmoedigingsbeleid voor identiteit bij subsidies Het is geen wedstrijd tussen christenen en niet-christenen. We moeten uitwerken wat het betekent om te leven en te werken in een wereld waarin God volgens de ervaring van de grote meerderheid niet meer nodig is om sociale en morele orde te ondersteunen of goed werk te legitimeren.
In al de jaren dat hij aan zijn proefschrift werkte, had Simon Polinder nooit moeite om op feestjes uit te leggen waarom hij onderzoek deed naar de rol van religie in de internationale politiek. Dat kwam, helaas, omdat iedereen na de hartverscheurende aanslagen op de Twin Towers in de Verenigde Staten wel in de gaten had dat religie een rol speelde in de internationale politiek. Sinds kort komt daar bij dat de inval van Rusland in Oekraïne de rol van de Russisch-Orthodoxe Kerk in Rusland zichtbaar heeft gemaakt. In dit artikel schetst hij zijn bevindingen en wat we daarvan kunnen leren voor het conflict tussen Rusland en Oekraïne.
