Er is sprake van een hoge werkdruk en stress bij veel docenten. Het docentenwelzijn is belangrijk om uitval van docenten te voorkomen, maar hangt ook samen met het studentenwelzijn. Er zijn wetenschappelijk bewezen voordelen van mindfulness op het welzijn. Er zijn echter veel verschillende toepassingen van mindfulness, waardoor de effectiviteit contextafhankelijk is. Daarom is het relevant om te onderzoeken wat de opbrengsten van een specifieke mindfulness interventie op docenten in het hoger onderwijs zijn. In dit longitudinale praktijkgerichte onderzoek wordt ingegaan op in hoeverre het volgen van een 8- weekse mindfulness training invloed heeft op het welzijn en de werkstress van docenten en welke veranderingen docenten ervaren tijdens hun werk na het volgen van deze training. Deze inzichten zijn verkregen op basis van een survey, afgenomen voorafgaand (n=21) en na afloop (n=15) van de training. Aanvullend hierop zijn diepte-interviews (n=11) afgenomen. Uit zowel de survey- als interviewresultaten blijkt dat mindfulness kan bijdragen aan het verminderen van werkstress bij docenten. Het blijkt dat docenten vooral baat hebben bij de bewustwording van het voelen van stress en hoe zich dat lichamelijk uit. Ook het kritisch leren toetsen van eigen gedachten en emoties blijkt waardevol te zijn bij het omgaan met werkstress en draagt uiteindelijk bij aan een meer helpende, of mildere mindset. Verder blijken de praktische handvatten die tijdens de training worden aangereikt een nuttige toevoeging te zijn om tijdens de dagelijkse routines te worden ingebed. Tot slot geven de docenten aan dat de verlaging van werkstress ook doorwerkt tijdens het contact met studenten. Doordat ze zich meer ontspannen en rustiger voelen en zich meer bewust zijn van hun emoties en gedachten, hebben ze meer aandacht voor de student. Ook werd de verbondenheid meten herkenning bij collega’s als een meerwaarde van de training gezien.Uit dit onderzoek blijkt dat mindfulness kan bijdragen aan het verminderen van werkstress bij docenten. Wel is van belang om in het achterhoofd te houden dat docenten over het algemeen veel werkstress ervaren en het niet voor iedere docent en voor iedere situatie de oplossing is. Door aandacht te hebben voor docentenwelzijn is er indirect ook aandacht voor studentenwelzijn
Hoewel mindfulness geworteld is in het boeddhisme, is het in de moderne praktijk seculier en populair geworden in het bevorderen van het welzijn. Kabat-Zinn (2003), een van de pioniers van mindfulness, definieert het als the awareness that emerges through paying attention on purpose, in the present moment, and nonjudgmentally to the unfolding of experience moment by moment. Mindfulness wordt op verschillende manieren toegepast, maar de meest gebruikte vorm van mindfulness-training is het zogeheten Mindfulness-Based Stress Reduction program (MBSR). MBSR is een gevestigd programma dat al ongeveer drie decennia beoefend wordt en een verscheidenheid aan oefeningen omvat, zoals formele en informele meditatie, ademgerichte aandacht, bodyscan, het verschuiven van aandacht over de zintuigen heen, monitoren van de moment-tot-moment-ervaringen, eetmeditatie en het vrijwillig verleggen van aandacht naar het huidige moment. Het lectoraat Studiesucces heeft een mindfulnesstraining aangeboden aan studenten in kader van de onderzoekslijn naar studentenwelzijn.
Binnenkort gaat in Nederland een Academie voor Mindfulness in Sport (AMS) van start. Dat is een techniek die ingezet wordt voor bewustwording van eigen gevoelens en gedachten van het moment, zonder daar op te reageren. Een beroemdheid uit de wereld van de sport die zweert bij mindfulness is Phil Jackson. De manier waarop Dafne Schippers omgaat met haar sport wordt soms in verband gebracht met mindfulness. In diverse publicaties wordt een relatie gelegd tussen mindfulness, meditatie en boeddhisme. Mindfulness wordt soms ook achtzaamheid genoemd en gezien als een vorm van meditatie. Dat is een techniek die ingezet wordt voor bewustwording van eigen gevoelens, gedachten en gewaarwordingen van het moment, zonder daar op te reageren. In diverse publicaties wordt een relatie gelegd tussen mindfulness, meditatie en boeddhisme. Soms wordt er een onderscheid gemaakt tussen een seculiere variant van mindfulness en een meer spirituele (lees: boeddhistische) variant. In dit artikel wordt dieper ingaan op de relatie van het begrip ‘mindfulness’ met het boeddhisme. Ook laat het zien wat dat betekent voor het gebruik van mindfulness in de sport. Er is een moeizame relatie tussen sport en boeddhisme. Het gebruik maken van mindfulness in de sport lijkt vooral te werken als het is ‘losgezongen’ van wat van oorsprong haar ideologische basis is: de levensbeschouwing van het boeddhisme. En dat is voor een deel de praktijk in het gebruik van de techniek van mindfulness in de moderne sport. Mindfulness heeft zich daar verzelfstandigd tot een techniek van ontspanning en concentratie die bevordert dat sporters in een flow komen.
LINK
