Traditioneel is de bezoeker van een symfonisch concert vooral een stille, aandachtige luisteraar. Maar de relaties tussen symfonieorkesten en hun publiek worden de afgelopen twintig jaar steeds vaker kritisch bevraagd in het Nederlandse cultuurpolitieke discours. Misschien is aandachtig luisteren niet altijd meer de ideale vorm van publieksparticipatie. Inmiddels zijn Nederlandse symfonieorkesten begonnen om experimentele concerten te organiseren waarin het publiek een nieuwe rol krijgt.
In dit proefschrift wordt onderzocht wat voor werk het orkesten kost om publieksparticipatie te innoveren. Het blijkt een complexe taak voor orkesten, want wanneer de rol van het publiek verandert, leidt dat tot onbekende situaties door het hele organisatieproces heen die het bestaande esthetische kader doen rammelen. Het zorgt ervoor dat orkesten moeten opnieuw reflecteren op hun routines, normen, manieren van werken, evalueren en waarderen.
De innovatie van publieksparticipatie gaat om veel meer dan alleen stoelen anders neer zetten, een nieuwe marketingcampagne of buiten de concertzaal spelen. Als symfonieorkesten publieksparticipatie (willen) gaan innoveren, dan worden er meer kwaliteitsrepertoires van belang dan alleen het traditioneel esthetische. De innovatie van participatie vraagt dus om reflectie op de vraag wat eigenlijk een ‘goed’ concert is. Publieksparticipatie vernieuwen is dus niet alleen praktisch werk voor symfonieorkesten, maar ook artistiek werk.
