In november 2014 vond de landelijke Week van de Werkstress plaats, als start van de vierjarige campagne Check je werkstress. Mede in verband daarmee heeft de Nederlandse Vereniging van Personeelsfunctionarissen (NVP) een lijst gemaakt van de belangrijkste risicogroepen.
Er is sprake van een hoge werkdruk en stress bij veel docenten. Het docentenwelzijn is belangrijk om uitval van docenten te voorkomen, maar hangt ook samen met het studentenwelzijn. Er zijn wetenschappelijk bewezen voordelen van mindfulness op het welzijn. Er zijn echter veel verschillende toepassingen van mindfulness, waardoor de effectiviteit contextafhankelijk is. Daarom is het relevant om te onderzoeken wat de opbrengsten van een specifieke mindfulness interventie op docenten in het hoger onderwijs zijn. In dit longitudinale praktijkgerichte onderzoek wordt ingegaan op in hoeverre het volgen van een 8- weekse mindfulness training invloed heeft op het welzijn en de werkstress van docenten en welke veranderingen docenten ervaren tijdens hun werk na het volgen van deze training. Deze inzichten zijn verkregen op basis van een survey, afgenomen voorafgaand (n=21) en na afloop (n=15) van de training. Aanvullend hierop zijn diepte-interviews (n=11) afgenomen. Uit zowel de survey- als interviewresultaten blijkt dat mindfulness kan bijdragen aan het verminderen van werkstress bij docenten. Het blijkt dat docenten vooral baat hebben bij de bewustwording van het voelen van stress en hoe zich dat lichamelijk uit. Ook het kritisch leren toetsen van eigen gedachten en emoties blijkt waardevol te zijn bij het omgaan met werkstress en draagt uiteindelijk bij aan een meer helpende, of mildere mindset. Verder blijken de praktische handvatten die tijdens de training worden aangereikt een nuttige toevoeging te zijn om tijdens de dagelijkse routines te worden ingebed. Tot slot geven de docenten aan dat de verlaging van werkstress ook doorwerkt tijdens het contact met studenten. Doordat ze zich meer ontspannen en rustiger voelen en zich meer bewust zijn van hun emoties en gedachten, hebben ze meer aandacht voor de student. Ook werd de verbondenheid meten herkenning bij collega’s als een meerwaarde van de training gezien.Uit dit onderzoek blijkt dat mindfulness kan bijdragen aan het verminderen van werkstress bij docenten. Wel is van belang om in het achterhoofd te houden dat docenten over het algemeen veel werkstress ervaren en het niet voor iedere docent en voor iedere situatie de oplossing is. Door aandacht te hebben voor docentenwelzijn is er indirect ook aandacht voor studentenwelzijn
Veel essentiële beroepen kampen met een nijpend tekort aan medewerkers. Momenteel bestaat er een tekort van ongeveer 15.000 verpleegkundigen, oplopend naar 100.000 in 2030. Van startende verpleegkundigen verlaat 15% binnen twee jaar het zorgberoep, onder andere als gevolg van mentale overbelasting. Uitval door mentale overbelasting treft ook politiemensen. De politieorganisatie staat de komende jaren voor de uitdaging om 17.000 politiemensen erbij te krijgen. Het reduceren van mentale overbelasting van zorgprofessionals en politiemensen is cruciaal omdat een tekort van hen de samenleving hard treft. Dit postdoc-programma heeft als doel inzichtelijk te maken hoe de transitiefase van opleiding naar loopbaanstart voor professionals in essentiële beroepen beter kan worden ingericht, om mentale overbelasting te voorkomen en duurzame inzetbaarheid te vergroten. Onderzoeksvraag: Wat is de optimale samenstelling van transitieprogramma’s voor startende professionals in essentiële beroepen (zoals zorginstellingen en politie-eenheden), die bijdragen aan vermindering van werkstress, mentale overbelasting en geestelijke gezondheidsproblemen en aan bevordering van duurzame inzetbaarheid? Daartoe wordt een inventariserend onderzoek uitgevoerd - samen met zorginstellingen en de politieorganisatie - naar inhoud van en ervaringen met interventies die beginnende professionals ondersteunen tijdens de overgang van opleiding naar loopbaanstart (transitieprogramma’s). De uitkomsten hiervan vullen we aan met resultaten uit systematisch literatuuronderzoek. Opbrengsten: - Tweetal artikelen over transitie-interventies in zorginstellingen en in politie-eenheden; - Realist review naar mogelijk werkzame componenten van transitieprogramma’s voor verpleegkundigen en hun theoretische onderbouwing; - Update van model voor werk gerelateerde risico- en beschermende factoren voor politiemensen; - Gap-analyse met vergelijking van internationale literatuur (realist review en update literatuuronderzoek naar risicofactoren en beschermende factoren) met de huidige praktijk; - Blauwdruk voor (de componenten van) optimale transitieprogramma’s voor zorginstellingen en politie-eenheden; - Voorstel voor vervolgonderzoek gericht op effectiviteit van volgens blauwdruk ontwikkelde transitieprogramma’s; - Onderwijsmodules en verdere input voor opleidingen Human Resource Management (HRM), Verpleegkunde en de Minor Arbeid, Gezondheid en Welzijn.
Maatschappelijke urgentie: ‘Triple Aim+’ De gezondheidszorg staat voor een grote uitdaging: het verbeteren van de volksgezondheid met behulp van kwalitatief betere en goedkopere zorg. Dit wordt in de zorg de ‘Triple Aim’ genoemd. Tegelijkertijd is de werkdruk in de gezondheidszorg hoog. Het behalen van deze doelen mag dan ook niet ten koste gaan van de gezondheid en het welzijn van de medewerkers. Dit noemen we ‘Triple Aim+.’ Daartoe is in een eerder SIA RAAK project (‘Zorgarbeidsinnovatie’) door het lectoraat A&A een werkdrukinstrument voor operationele zorgmanagers (voortaan: teamleiders) in de zorg ontwikkeld. De praktijkvraag: de behoefte aan een ontwerpinstrument Met behulp van het eerder ontwikkelde instrument inventariseren teamleiders met hun team werkdrukproblemen. Het resultaat van het diagnostisch werkdrukonderzoek is een door het team gevalideerde lijst van knelpunten. Het werkdrukinstrument is erg succesvol. Teamleiders zijn enthousiast over het gebruik ervan. Ze ervaren echter problemen bij het ontwerpen van oplossingsmaatregelen. Teamleiders hebben behoefte aan middelen die hen ondersteunen bij het ontwerpen van oplossingsmaatregelen voor de knelpunten die in het diagnostisch werkdrukonderzoek zijn geïnventariseerd. De onderzoeksvraag In de literatuur is veel bekend over slimme oplossingsmaatregelen. Deze kennis is echter in deze vorm niet toegankelijk en/of bruikbaar voor teamleiders. De onderzoeksvraag luidt dan ook: hoe kan de bestaande kennis over slim organiseren in een voor teamleiders bruikbare vorm beschikbaar worden gemaakt? Bijdrage dit project In dit project maken we, samen met de teamleiders, de beschikbare kennis op het gebied van zowel organisatie- en functieontwerp als van procesverbetering geschikt voor gebruik door teamleiders. We leveren drie soorten producten op: • Kennisproducten: artikelen in de vak- en wetenschappelijke literatuur. • Praktijkproduct: een handleiding ‘Ontwerpen oplossingsmaatregelen’ voor teamleiders in de zorg. • Onderwijsproduct: een module ontwerponderzoek (van oplossingen) als vervolg op de module diagnostisch werkdruk onderzoek (van problemen/knelpunten).
