In deze oratie wordt ingegaan op de problemen en paradoxen bij de versterking van de positie van wetenschap en techniek in het basisonderwijs. Waarom is het belangrijk dat (alle) kinderen hiermee in aanraking komen? Welke invulling moet wetenschap en techniek krijgen willen we kinderen effectief 'oriënteren op de wereld', het centrale kerndoel in dit domein? Kunnen we leerkrachten hiertoe in staat stellen? Het basisonderwijs is niet gediend met de associatie van wetenschap en techniek met 'moeilijk, vies, gevaarlijk'. Daarom wordt vaak benadrukt dat wetenschap en techniek 'leuk' is. Maar: dit kan leiden tot een verwaarlozing van het leren. We willen leraren die een onderzoekende houding bij leerlingen kunnen stimuleren en ontwikkelen. Maar: op school domineren instruerende didactiek en kant en klare werkbladen. We willen leraren die niet terugschrikken voor een domein van enorme omvang en die zich willen blijven verdiepen. Maar: de pabo trekt overwegend studenten met talenten die niet op het cognitieve vlak liggen. We willen dat scholen meer tijd besteden aan wetenschap en techniek. Maar: de politiek fixeert zich eenzijdig op rekenen en taal, en er zijn geen standaarden voor wetenschap en techniek. In de oratie worden oplossingsrichtingen verkend, evenals de mogelijkheden die praktijk te veranderen. Daarbij gaat het om het versterken van kennisbasis en zelfvertrouwen van leraren en pabostudenten, uitwerking van de didactiek van onderzoekend en ontwerpend leren, curriculumontwikkeling voor de pabo en versterking van de samenwerking met scholen, ook via het concept 'opleiden in de school'. Integratie speelt een sleutelrol. Kunnen we wetenschap en techniek niet beter als opwaartse kracht voor al het onderwijs van de basisschool positioneren in plaats van als het zoveelste vakje?
Techniek in het basisonderwijs staat volop in de belangstelling. Veel scholen besteden er al aandacht aan, andere gaan er enthousiast mee beginnen. Ook leerkrachten in opleiding houden zich intensief bezig met techniek in velerlei vormen. De herziene kerndoelen van het basisonderwijs vermelden dat leerlingen kennis, vaardigheden en houdingen moeten verwerven om de technische wereld om hen heen te kunnen begrijpen en daarin adequaat te kunnen handelen. Een professionele leerkracht zal daarom moeten beschikken over de nodige competenties om techniek een goede plek te geven in zijn onderwijs. In dit boek wordt techniek niet als een afzonderlijk vak benaderd maar als een integraal onderdeel van het totale onderwijsaanbod. Centraal staat de didactiek van praktisch 'leren over, met en door techniek'. Het boek biedt talrijke aanknopingspunten om aan te sluiten bij de technische ervaringen van kinderen. Een goede leerkracht roept echter ook zelf nieuwe, technische ervaringen op en ontwikkelt die samen met de kinderen tot nieuwe kennis. Ook daarvoor biedt dit boek een schat aan mogelijkheden. Techniek: leren door doen bestaat uit vijf onderdelen: starten met techniek; techniek in het basisonderwijs; leren en ontwikkeling door techniek; de essentie van techniekdidactiek; overzicht van middelen en materialen.
LINK
De aandacht voor wetenschap en techniek in het basisonderwijs wordt vaak impliciet gebaseerd op de theorie van leren door doen. Er moet voorkomen worden dat wetenschap en techniek alleen beschouwd worden als praktisch handelend bezig zijn. Wetenschap en techniek bieden ook veel kansen om kinderen stevige cognitieve uitstapjes te doen.
