De evaluatie van toetsing is belangrijk binnen de kwaliteitsbewaking van het onderwijs. Zowel toetsorganisaties als examencommissies houden zich hiermee bezig. Naast de evaluatie van losse toetsen is het ook van belang te kijken naar de kwaliteit en samenhang van het geheel aan toetsing. Dit artikel beschrijft een kwantitatieve analyse van toetsresultaten als aanvulling op de gebruikelijke kwalitatieve analyse van een toetsprogramma.
Opbrengstgericht werken en het omgaan met verschillen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als scholen en leerkrachten gestructureerd werken aan het behalen van opbrengsten, weten wat ze met leerlingen willen bereiken, regelmatig toetsen, toetsresultaten analyseren en aan de hand daarvan vervolgonderwijs plannen zien ze overduidelijk dát leerlingen verschillen en waarin leerlingen verschillen. Het is de kunst om daarop in te spelen in de klas en elk kind maximaal te stimuleren zijn/haar talenten te benutten. Goed differentiëren is echter een zeer complexe vaardigheid. Zowel wetenschappelijk onderzoek (bijv. Van der Grift, 2011) als inspectierapporten laten zien dat veel leerkrachten bij dergelijke complexe vaardigheden handelingsverlegenheid ervaren. In dit project wordt via twee lijnen onderzocht hoe deze handelingsverlegenheid verminderd kan worden:enerzijds met behulp van de inzet van de principes van Talentenkracht en anderzijds met behulp van de opbrengsten van het project ‘Streef’ (een instrumentarium voor het analyseren van toetsresultaten en het op basis daarvan stellen van doelen voor leerlingen).
Deze praktijkpublicatie lat de opbrengst zien van vier jaar praktijkonderzoek in het lectoraat 'Eigentijds toetsen en beoordelen' van Fontys Lerarenopleiding in Tilburg. De kenniskringleden presenteren onderzoek naar hun eigen toetspraktijk en een masteronderzoek. Tevens is een hoofdstuk gewijd aan het onderzoek 'Bewust en bekwaam toetsen' dat de kenniskring samen met drie andere instituten in een SURF-project heeft uitgevoerd.
Het verzamelen, interpreteren en produceren van informatie met multimedia (tekst gecombineerd met afbeeldingen) is een belangrijke vaardigheid die studenten zich eigen moeten maken. Met name in het natuurwetenschappelijk onderwijs, zoals Biologie (de context van dit onderzoek), spelen afbeeldingen en diagrammen een steeds belangrijkere rol. Het gegeven dat studenten meer leren van de combinatie van tekst en afbeeldingen dan van enkel afbeeldingen of enkel tekst, wordt het multimedia-effect genoemd. Waar veel onderzoek zich richt op het multimedia-effect bij leren, is er relatief weinig bekend over de effecten van multimediagebruik in toetsen. Een meta-analyse uit 2019 laat een overall positief effect zien op de nauwkeurigheid van de antwoorden van studenten (response accuracy). Echter, de resultaten van empirische studies lopen onderling sterk uiteen. De invloed van multimedia in toetsitems wordt significant beïnvloed door de functionaliteit van de afbeelding in een toetsitem. Mogelijk dat afbeeldingen in feedback die een student ontvangt na het maken van een item ook invloed hebben op het leereffect van de feedback. Diepgaand onderzoek naar het multimedia-effect in de toetsitems en de feedback kan de validiteit en effectiviteit van toetsen verhogen. Een within-group design waarbij enkel de functionaliteit van de afbeelding wordt onderzocht en andere moderators zo goed mogelijk gelijk worden gehouden ontbreekt tot op heden. Een mogelijk multimedia-effect bij feedback is nog nauwelijks onderzocht. Dit project richt zich op bovenstaande hiaten in de onderzoeksdata om zo te komen tot richtlijnen voor de itemconstructeurs bij multimediagebruik in toetsitems en voor studenten bij het beantwoorden van items. Hiervoor zullen drie experimentele onderzoeken in de context van de lerarenopleiding Biologie opgezet worden. In elke studie zal gevarieerd worden met de functionaliteit van afbeeldingen in de toetsitems en de feedback. De effecten ten aanzien van prestaties en cognitieve belasting worden gemeten met eye-tracking, toetsen en thinking aloud protocollen.
