Wijkteams jeugd en gezin vormen de spil van de nieuwe gemeentelijke jeugdzorg. Hoe werken en ontwikkelen deze teams zich? Deze praktijk is door middel van interviews en participerende observatie in Amsterdam in kaart gebracht. Drie centrale leerprincipes komen in dit artikel aan de orde: leren als teamleren; leren in dialoog; en leren van (zelf)monitoring. Het onderzoek wijst op een verandering in het veld van zorg en welzijn: van regelgestuurd naar waardegericht werken en leren. Niet regels en protocollen met betrekking tot handelen staan daarin centraal, maar de vraag wat met de zorg en steun wordt gerealiseerd voor cliënten.
LINK
Van 2018 tot 2020 deed de onderzoeksgroep The Work Lab van de Hogeschool van Amsterdam onderzoek naar de duurzame inzetbaarheid van (oudere) werknemers, vakmanschap en de skills die medewerkers denken nodig te hebben voor het werk, nu en in de toekomst. Het onderzoek werd uitgevoerd onder 91 medewerkers van twee grote organisaties in de grootstedelijke regio Amsterdam. Op basis van de uitkomsten van assessments, in de vorm van individuele interviews met de medewerkers, zijn groepsgesprekken gehouden met zes teams. We vroegen medewerkers naar het effect op hun functioneren van veranderingen in de sector en de arbeidsorganisatie als gevolg van bijvoorbeeld digitalisering of verduurzaming. Hoe kunnen zij duurzaam inzetbaar blijven en welke skills hebben zij nodig voor het werk in de toekomst? In teamverband werd vervolgens besproken wat de gevolgen (zouden kunnen) zijn van technologische, maatschappelijke en organisatorische ontwikkelingen op de beleving van hun kwaliteit van de arbeid.In beide organisaties werken de meeste medewerkers vanuit de notie van vakmanschap, waarbij door de jaren heen met name in de praktijk opgebouwde kennis en skills van groot belang zijn in het werk in ‘hun’ organisatie, op locatie of in het team. Uit het onderzoek blijkt dat het vakmanschap, de duurzame inzetbaarheid en de mogelijkheden om skills van medewerkers verder te ontwikkelen onder druk staan. Dit is het gevolg van diverse keuzes en ontwikkelingen met betrekking tot de organisatie van het werk en de arbeidsomstandigheden binnen de twee organisaties Die keuzes en ontwikkelingen betreffen verdergaande flexibilisering, verduurzaming en digitalisering van de productie en dienstverlening. In het onderzoeksrapport worden deze ontwikkelingen samengevat in vijf overkoepelende thema’s: 1) duurzame inzetbaarheid en werkdruk, 2) teamwerk en autonomie, 3) standaardisering, protocollering en verantwoording, 4) ontwikkelmogelijkheden, 5) toekomst van werk en organisatie.De medewerkers die The Work Lab in dit onderzoek sprak, vragen om waardering en erkenning van hun vakmanschap. De medewerkers stellen dat dit vakmanschap onder druk staat, waar dit in hun ogen juist een belangrijke rol speelt in hun werk, nu en in de toekomst. Niet alleen voor kwalitatief goede arbeid, maar ook voor het kwalitatief goed voortbestaan van de arbeidsorganisaties en voor de realisatie van ambities rond duurzaamheid en digitalisering. De belangrijkste aanbeveling uit het onderzoek is om het vakmanschap centraal te zetten bij de vraag hoe het (toekomstig) werk moet worden vormgegeven.
Een gezonde leefstijl draagt bij aan zowel geestelijk als lichamelijk welbevinden en kan zelfs ziektes helpen te voorkómen. Positieve Gezondheid biedt een nieuwe gezondheidsbenadering met een bredere kijk op gezondheid die de nadruk legt op het versterken van eigen regie en veerkracht; leefstijlverandering kan goed aansluiten bij Positieve Gezondheid. Gezondheidsprofessionals kunnen als coach een betekenisvolle ondersteuning bieden. Werken vanuit Positieve Gezondheid vraagt om scholing en training van huidige en toekomstige gezondheidsprofessionals. Er is meer gefundeerde kennis nodig over hoe gezondheidsprofessionals in de tweede en derde lijn vanuit een Positieve Gezondheidsbenadering coachend met de patiënt kunnen samenwerken aan een gewenste leefstijlverandering. De beoogde L.int-lector dr. Sandra van Hogen-Koster gaat in samenwerking met lector dr. Jan Jukema, Saxion Lectoraat Verpleegkunde, een methodiek ontwikkelen waarmee gezondheidsprofessionals samen met patiënten en hun netwerk aan de slag gaan met Positieve Gezondheid en leefstijl. De bestaande methodiek Best Practice Unit (BPU) van Medisch Spectrum Twente (MST) en Saxion, die ingezet wordt om evidence-based verbeteringen door te voeren in de patiëntenzorg, wordt doorontwikkeld. De doorontwikkeling richt zich op: het vergroten van leiderschap en interprofessioneel samenwerken van gezondheidsprofessionals en focus op teamleren samen met patiënten. Deze componenten dragen bij aan patiëntenzorg die recht doet aan de benadering van Positieve Gezondheid en focus heeft op leefstijlverandering. De doorontwikkeling van de BPU-methodiek vindt in verschillende trajecten plaats in samenwerking met MST, Thorax Centrum Twente, Pro-F, Medical School Twente, master- en bacheloropleidingen van de Academie Gezondheidszorg Hogeschool Saxion, Universiteit Twente en het Insititute for Positive Health. Het doel van het L.INT-onderzoeksprogramma is leefstijlverandering bij patiënten te bewerkstellingen vanuit het perspectief van Positieve Gezondheid. Vernieuwend is het ondersteunen van patiënten bij leefstijlverandering vanuit een Positieve Gezondheidsbenadering en inzetten van BPU voor het benodigde leiderschap van de gezondheidsprofessional. Dit zal verankerd worden in zowel de zorgpraktijk als onderwijsprogramma's, met praktijkgericht onderzoek als bouwsteen.
Dit project maakt deel uit van een langer lopend onderzoek naar de vaak onbewuste waardenoriëntatie van studenten met betrekking tot hun professionele handelen. Bewustwording en explicitering van een persoonlijke waardenoriëntatie draagt bij aan een groter aanpassingsvermogen van professionals, zeker in complexe vraagstukken.Doel Dit project beoogt een werkvormenboek die reflectie over persoonlijke, professionele en maatschappelijke waarden op toegankelijke wijze op gang wil brengen. Het zal bijdragen aan perspectiefwisseling met de centrale vraag ‘kan het ook anders?’ Resultaten Een boek met een toegankelijke theoretische inleiding over het begrip normatieve of waardenbewuste professionalisering, gevolgd door een twintigtal werkvormen die bijdragen aan perspectiefwisseling. Looptijd 01 december 2018 - 01 april 2021 Aanpak De onderzoeker zal samen met experts uit verschillende vakgebieden werkvormen ontwikkelen en deze testen in studentenleerteams van de HUpabo. Relevantie/impact De HUpabo is gestart met het vormgeven van leerteamleren en waardenbewust, ofwel normatief professionaliseren. Studenten maken gebruik van het narratief zelfportret dat ontleend is aan het promotieonderzoek Life Orientation for Professionals (2018). Voor het leerteamleren is er dringend behoefte aan integratie van die portret door middel van uitdagende reflectie-instrumenten.
Dit project maakt deel uit van een langer lopend onderzoek naar de vaak onbewuste waardenoriëntatie van studenten met betrekking tot hun professionele handelen. Bewustwording en explicitering van een persoonlijke waardenoriëntatie draagt bij aan een groter aanpassingsvermogen van professionals, zeker in complexe vraagstukken.Doel Dit project beoogt een werkvormenboek die reflectie over persoonlijke, professionele en maatschappelijke waarden op toegankelijke wijze op gang wil brengen. Het zal bijdragen aan perspectiefwisseling met de centrale vraag ‘kan het ook anders?’ Resultaten Een boek met een toegankelijke theoretische inleiding over het begrip normatieve of waardenbewuste professionalisering, gevolgd door een twintigtal werkvormen die bijdragen aan perspectiefwisseling. Looptijd 01 december 2018 - 01 april 2021 Aanpak De onderzoeker zal samen met experts uit verschillende vakgebieden werkvormen ontwikkelen en deze testen in studentenleerteams van de HUpabo. Relevantie/impact De HUpabo is gestart met het vormgeven van leerteamleren en waardenbewust, ofwel normatief professionaliseren. Studenten maken gebruik van het narratief zelfportret dat ontleend is aan het promotieonderzoek Life Orientation for Professionals (2018). Voor het leerteamleren is er dringend behoefte aan integratie van die portret door middel van uitdagende reflectie-instrumenten.
