Dienst van SURF
© 2025 SURF
Uit onderzoek naar het smartphonegebruik in het hoger onderwijs blijkt dat studenten vrijwel allemaal een smartphone mee naar de les hebben (Sumuer, 2021) en dat zij negatieve gevoelens ervaren als zij hun smartphone niet binnen bereik hebben (Wood et al., 2018). Hoewel je smartphones kunt gebruiken om studiedoelen te bereiken, blijkt ook dat studenten worden afgeleid door berichten via social-media e.d. of nieuwsberichten (Chen & Yan, 2016). Het roept de vraag op wat we weten van smartphonegebruik in het hoger onderwijs en of daar in navolging van het primair en voortgezet onderwijs ook een smartphoneverbod moet komen? In deze publicatie van het Lectoraat Teaching Learning & Technology| Hogeschool Inholland, ben je in 7 minuten 'bijgepraat' over het toestaan of verbieden van Smartphone-gebruik in het hoger onderwijs.
Jongeren op de fiets: geen optimale combi wanneer ze gebruik maken van hun smartphone en zich al bellend, facebookend, append, muziek luisterend of filmpjes kijkend door het verkeer manoeuvreren. Minister Schultz bereidt zelfs een wettelijk verbod voor, voor deze ‘relatief nieuwe en belangrijke risicofactor in het verkeer’. In opdracht van de Provincie Utrecht rondde PubLab samen met twee creatieve partijen een onderzoek af naar dit complexe vraagstuk. Binnen het gegeven advies uit dit onderzoek vormt een meerjarige interventiestrategie voor deze jonge doelgroep en haar belevingswereld het uitgangspunt.
De kranten stonden er de afgelopen jaren vol van. Krantenkoppen zoals “Meer ouderen digitaal; toename van tablet-en smartphonegebruik” (plusonline, 15 december 2014) en “Opa en Oma aan de Whatsapp” (telegraaf.nl, 3 oktober 2015). Maar welke rol kan technologie nu ECHT spelen in de strijd tegen eenzaamheid? Kan men met behulp van technologie minder eenzaam zijn? Is technologie hét middel in de strijd tegen eenzaamheid?
Fitphone is een onderzoeksprojecttraject van Herm Kisjes (Fontys Hogeschool Mens en Gezondheid) die een aanpak beoogt te ontwikkelen voor (mentale) gezondheidsproblemen als gevolg van overmatig en/of ongezond smartphonegebruik. Het gebruik van de smartphone heeft naast veel voordelen in ons dagelijks leven ook nadelen. Deze nadelen, die zich manifesteren als stressklachten, slaapproblemen, negatief zelfbeeld, stemmingsklachten, angstklachten, aandachts- en concentratieproblemen en verwaarlozing van dagelijkse bezigheden (Busch & McCarthy, 2021; Cheung et al., 2019; Gligor & Mozoș, 2018; Wilmer et al.,2017), zijn geassocieerd met een toename van psychische klachten bij jongeren in Nederland (Stevens et al., 2023: CBS, 2021; Dopmeijer et al., 2020: Van Huisseling et al., 2017). Jongeren zijn ‘verslavingsgevoelig’ door een nog niet volledig ontwikkeld brein. Impulsiviteit en gevoeligheid voor beloningen op korte termijn spelen een grote rol (Crone, 2018). Bij het gebruik van smartphone bestaat er een reciproke relatie tussen mentale klachten en het smartphonegebruik. Smartphone wordt gebruikt als coping om stress te verminderen maar omgekeerd neemt stress ook toe bij meer smartphonegebruik (Calis & Kisjes, 2013; Samaha & Hawi, 2016; Wunsch, Kasten & Fuchs, 2017; Van Deursen et al., 2015). Samenvattend is er een sterke behoefte aan interventies om, in dit digitale tijdperk, gezond gedrag onder jongeren te bevorderen bij het maken van hun keuzes in smartphonegebruik. Het is van belang dat jongvolwassenen leren regie te nemen over de smartphone in plaats van omgekeerd. Hiervoor wordt een preventieprogramma ontwikkeld bij jongvolwassenen bij Fontys Hogeschool en VIGO (GGZ) met persoonsgerichte, preventieve ondersteuning, samen met jongeren, voor het bevorderen van ‘gezond’ smartphonegebruik.
Het besturen van een auto is een grote verantwoordelijkheid, waarbij het belangrijk is dat toekomstige bestuurders zich bewust worden van de gevaren van smartphone gebruik in de auto, hierover een veilige attitude ontwikkelen en hun gedrag aanpassen. Een risico-ervaring kan helpen attitudes en daarmee toekomstig gedrag positief te beïnvloeden. Binnen het huidige project wordt onderzocht hoe de zintuigelijke en interactieve elementen binnen een virtuele omgeving in te richten om risico-ervaring te optimaliseren om zo het inzicht, de bewustwording, en de ervaren noodzaak tijdens het rijden te verhogen. Hierbij ligt de focus op onervaren bestuurders, die een verhoogd risicoprofiel kennen. Deze aanvraag spitst zich toe op smartphonegebruik in de auto maar het onderzoek naar ontwerpeisen van de virtuele omgeving om risico-ervaring te maximaliseren is relevant in breder context van trainingsapplicaties. Binnen deze aanvraag zullen daarom generieke ontwerpvoorwaarden worden opgesteld 1) voor de benodigde zintuigelijke en interactieve elementen, waarbij 2) risico-ervaring van afgeleid zijn bij uitvoering van een safety-critical taak zoals autorijden een belangrijke focus is. 3) Met deze ontwerpvoorwaarden zullen studententeams conceptualiseren en enkele prototypes opleveren, welke geëvalueerd worden. 4) Het huidige netwerk zal worden versterkt en verbreedt, 5) voor een vervolgaanvraag waarmee we verder kunnen werken aan kennis hoé bestuurders veilig te laten omgaan met mobiele apparatuur in de auto én de kennis verder te vergroten voor de creatieve industrie van het gebruik van virtuele omgevingen om risico-ervaring op te roepen binnen een educatieve context.
Het besturen van een auto is een grote verantwoordelijkheid, waarbij het belangrijk is dat toekomstige bestuurders zich bewust worden van de gevaren van smartphone gebruik in de auto, hierover een veilige attitude ontwikkelen en hun gedrag aanpassen. Een risico-ervaring kan helpen attitudes en daarmee toekomstig gedrag positief te beïnvloeden. Binnen het huidige project wordt onderzocht hoe de zintuigelijke en interactieve elementen binnen een virtuele omgeving in te richten om risico-ervaring te optimaliseren om zo het inzicht, de bewustwording, en de ervaren noodzaak tijdens het rijden te verhogen. Hierbij ligt de focus op onervaren bestuurders, die een verhoogd risicoprofiel kennen. Deze aanvraag spitst zich toe op smartphonegebruik in de auto maar het onderzoek naar ontwerpeisen van de virtuele omgeving om risico-ervaring te maximaliseren is relevant in breder context van trainingsapplicaties. Binnen deze aanvraag zullen daarom generieke ontwerpvoorwaarden worden opgesteld 1) voor de benodigde zintuigelijke en interactieve elementen, waarbij 2) risico-ervaring van afgeleid zijn bij uitvoering van een safety-critical taak zoals autorijden een belangrijke focus is. 3) Met deze ontwerpvoorwaarden zullen studententeams conceptualiseren en enkele prototypes opleveren, welke geëvalueerd worden. 4) Het huidige netwerk zal worden versterkt en verbreedt, 5) voor een vervolgaanvraag waarmee we verder kunnen werken aan kennis hoé bestuurders veilig te laten omgaan met mobiele apparatuur in de auto én de kennis verder te vergroten voor de creatieve industrie van het gebruik van virtuele omgevingen om risico-ervaring op te roepen binnen een educatieve context.