Jaarlijks wordt een aanzienlijk deel van de Nederlandse burgers en bedrijven slachtoffer van onlinecriminaliteit. Hieronder vallen zowel nieuwe delicten, zoals het hacken van een emailaccount of het platleggen van een website (ook wel cybercriminaliteit), als traditionele vormen van criminaliteit waarbij ICT een steeds belangrijkere rol speelt, zoals onlinefraude of onlinebedreigingen (ook wel gedigitaliseerde criminaliteit). Uit eerdere studies blijkt dat ondanks deze hoge prevalentie van onlinecriminaliteit, slachtoffers zelden aangifte doen bij de politie. Er is echter nog weinig bekend over de delict- en persoonskenmerken die samenhangen met de aangiftebereidheid van slachtoffers van onlinecriminaliteit, de motieven die slachtoffers hebben om wel of juist niet aangifte te doen en de tevredenheid van slachtoffers die aangifte deden. Om deze lacune in onze kennis over aangiftebereidheid na onlinecriminaliteit te voorzien wordt in dit onderzoek zowel het beoogde als daadwerkelijke aangiftegedrag van burgers en ondernemers onderzocht.
Hoofdstuk 1 in: Vliet, J.A. van, Menger, A. (Red.) (2015) Dader en slachtoffer, een paar apart Samenvatting boek: Dr. Jaap van Vliet heeft als beleidsadviseur/onderzoeker aan de basis gestaan van de visie van het Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering over de relatie slachtoffer en dader in de meest brede zin. Dit heeft in 2014 geresulteerd in een door LJ&R georganiseerd symposium onder de titel: “Dader en slachtoffer: een paar apart?” Het is een actueel en steeds boeiend thema. De visie op zowel wie de dader als wie het slachtoffer is, wat hun relatie tot elkaar en tot de samenleving is en hoe je de dader het beste kunt begeleiden is in de loop der jaren steeds herijkt. In het strafproces zijn van oudsher de belangen van de verdachte goed beschreven en geborgd. Maar voor de slachtoffers was het lange tijd niet het geval. In de politiek en op beleidsniveau wordt momenteel gezocht naar manieren om de belangen van daders en slachtoffers meer met elkaar in evenwicht te brengen. Op het symposium werd hier door een viertal sprekers aandacht besteed vanuit verschillende invalshoeken: de juridische, die van het slachtoffer, die van de dader en die van de reclassering. Omdat het symposium tot verschillende nieuwe inzichten leidde zijn de op het symposium uitgesproken teksten in dit boekje bij elkaar gebracht, zodat zij voor een breder publiek toegankelijk worden.
LINK
Dr. Jaap van Vliet heeft als beleidsadviseur/onderzoeker aan de basis gestaan van de visie van het Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering over de relatie slachtoffer en dader in de meest brede zin. Dit heeft in 2014 geresulteerd in een door LJ&R georganiseerd symposium onder de titel: “Dader en slachtoffer: een paar apart?” Het is een actueel en steeds boeiend thema. De visie op zowel wie de dader als wie het slachtoffer is, wat hun relatie tot elkaar en tot de samenleving is en hoe je de dader het beste kunt begeleiden is in de loop der jaren steeds herijkt. In het strafproces zijn van oudsher de belangen van de verdachte goed beschreven en geborgd. Maar voor de slachtoffers was het lange tijd niet het geval. In de politiek en op beleidsniveau wordt momenteel gezocht naar manieren om de belangen van daders en slachtoffers meer met elkaar in evenwicht te brengen. Op het symposium werd hier door een viertal sprekers aandacht besteed vanuit verschillende invalshoeken: de juridische, die van het slachtoffer, die van de dader en die van de reclassering. Omdat het symposium tot verschillende nieuwe inzichten leidde zijn de op het symposium uitgesproken teksten in dit boekje bij elkaar gebracht, zodat zij voor een breder publiek toegankelijk worden.
LINK
Uit vooronderzoek van het lectoraat Cybersecurity in het mkb blijkt dat 39% van de metaalbedrijven slachtoffer is geworden van een cyberaanval. Doordat metaalbedrijven in grote mate afhankelijk zijn van informatietechnologie (IT) is de impact van dergelijke aanvallen groot. Zo rapporteerden directeuren van mkb bedrijven directe financiële schade, verlies of beschadiging van gegevens en tijdsverlies. Vooronderzoek laat zien dat bedrijven te weinig maatregelen nemen om zichzelf te beschermen. Dit komt doordat bestaande risicomodellen voor cybersecurity - deze zijn ontwikkeld voor experts - niet goed toepasbaar zijn voor directeuren in het mkb. Om in die leemte te voorzien vraagt de Haagse Hogeschool samen met de Koninklijke Metaalunie en 12 metaalbedrijven subsidie aan om een risicomodel te ontwikkelen dat wel toegepast kan warden door mkb bedrijven in de metaalsector. Dit onderzoek gaat uit van IS0 270011 en levert een risicomodel op dat door het mkb gebruikt kan warden om op een eenvoudige wijze basale processen random cybersecurity in te richten. Hiermee geven we ondernemers handvaten om zelf hun cybersecurity op orde te kunnen brengen. De uitkomsten van dit project dienen als basis voor een omvangrijker projectvoorstel waarbij we het model verder verdiepen en ook toepasbaar maken voor mkb bedrijven binnen andere branches van de smart industry.
Ambtenaren openbare orde en veiligheid spelen een centrale rol in de zorg voor maatschappelijke veiligheid. Hun focus ligt van oudsher op de preventie van slachtofferschap van veelvoorkomende criminaliteit (zoals diefstal, vernielingen en vandalisme) en high impact crime (zoals woninginbraak, overvallen en straatroven) binnen hun verzorgingsgebied. Intussen heeft de digitalisering van de samenleving een ongeëvenaarde gelegenheid voor criminaliteit gecreëerd. De totale maatschappelijke schade van cybercrime werd voor 2018 op 10 miljard euro geschat (1% van BNP). Uit cijfers van het CBS blijkt dat tussen 2012 en 2018 het slachtofferschap van hacken zelfs hoger lag dan dat van fietsendiefstal. Nederlandse gemeenten hebben cybercrime in de afgelopen twee jaar dan ook breed als beleidsprioriteit omarmd. Maar in de vertaling van deze beleidsprioriteit naar concrete acties gaat het mis. Duidelijk is dat de ambtenaren openbare orde en veiligheid een taak voor zichzelf zien in de preventie van cybercrime, maar waar te beginnen? In dit project bundelen professionals uit twaalf gemeenten en vier regionale veiligheidsnetwerken hun slagkracht met onderzoekers van twee hogescholen en het NSCR voor de cyberweerbaarheid van de samenleving. De hoofdvraag van dit project luidt: Met welke interventies kunnen ambtenaren openbare orde en veiligheid de cyberweerbaarheid van burgers en bedrijven binnen hun gemeente vergroten? Middels actieonderzoek werken professionals van gemeenten en regio’s samen met onderzoekers aan het verbeteren van bestaande en het ontwikkelen van nieuwe interventies. Daarbij verscherpen zij hun beeld van de omvang en achtergronden van slachtofferschap van cybercrime. Ook onderzoeken zij achtergronden en verklaringen voor het risicobewustzijn en preventief gedrag onder doelgroepen. Deze inzichten worden in verschillende iteraties aangevuld met effectstudies, om tot een set beproefde interventies te komen waarmee de cyberweerbaarheid van burgers en bedrijven zal toenemen.
Digitale Held: Onderzoek naar serious gaming voor het vergroten van de kritische digitale vaardigheden en digitaal bewustzijn bij kwetsbare jongeren. Onderzoek uit 2022 laat zien dat Nederlandse jongeren en jongvolwassenen bovengemiddeld vaak slachtoffer van phishing zijn en lopen daardoor vaker financiële schade op. Daarnaast onderschatten jongeren de kans dat zij slachtoffer worden van vormen van cybercriminaliteit als identiteitsfraude en gegevensverlies door een datalek . Ook blijkt uit onderzoek dat nagenoeg de helft (47%) van de jongeren het eigen niveau van digitale vaardigheden overschat. Daarbij herkent een groot deel van de jongeren onveilig onlinegedrag minder goed en zijn ze sceptisch over wat ze van ouders en leraren kunnen leren . Dit leidt onder andere tot een stijging van het aantal kwetsbare jongeren die onder bewind staan. Daarbij lijkt een aanzienlijk deel van deze groep jongeren onder bewind een licht verstandelijke beperking (LVB) te hebben. Er is echter weinig bekend over de digitale vaardigheden en de inzichten op het eigen internetgedrag van deze jongeren met een LVB en schulden. Gezien de geringe tijd die bewindvoerders hebben om de zaken van deze personen te behartigen, is er geen tijd voor het aanleren van kritische digitale vaardigheden. Binnen het project wordt onderzoek gedaan naar het vergroten van kritische digitale vaardigheden en digitaal bewustzijn bij kwetsbare jongeren, waaronder jongeren met een LVB aansluitend op de missie Gezondheid en zorg, door de toepassing van serious gaming, bite-sized learning en sleuteltechnologie als artificial intelligence (AI). In het project werkt het Lectoraat Digitale Transformatie van de Hanzehogeschool Groningen samen met twee MKB-ondernemingen, ProBewind B.V. en de startup FamilyPay B.V., en met de Stichting Humanitas DMH. Daarnaast participeert het Innovatiehuis Politie Noord-Nederland als overige partij. Het project is een uitbreiding van een bestaand netwerk, waarbij nu verder onderzoek wordt uitgevoerd met publieke instellingen.
