Dit document maakt deel uit van een tweejarig postonderzoek dat Richard de Brabander van oktober 2019-2021 deed naar de ethisch-politieke dimensie van empowerment. Dit onderzoek sluit aan bij de toenemende aandacht voor en discussie over de maatschappelijke opgave van het sociaal werk en politiserend werken, een discussie die vanaf de jaren negentig nagenoeg was verstomd.
Studenten kiezen niet alleen voor sociaal werk omdat ze mensen willen helpen, maar vaak ook omdat ze de wereld willen veranderen. Die gerichtheid op verandering staat centraal in de bouwsteen politiserend handelen. Politiserend werken is een concrete mensenrechtenstrategie die de stem van mensen versterkt en de bestaande machtsongelijkheid adresseert. Politiserend werken verandert ervaringen van hopeloosheid in actorschap.Het waren Vlaamse academici en sociaal werkers, en later in Nederland opleiders en onderzoekers in het sociaal werk die het debat rond politisering op gang trokken. Ze vonden dat sociaal werkers en hun organisaties te weinig van zich lieten horen over de toenemende armoede en sociale uitsluiting van hun cliënten. Wanneer beleidsbeslissingen mensen in kwetsbare positie zelf verantwoordelijk maakten voor de situatie waarin zij terecht waren gekomen, lieten sociaal werkers en bestuurders in het sociaal domein onvoldoende een tegengeluid horen op basis van hun ervaringen en die van de mensen met en voor wie ze werkten.
In dit project doet Inholland samen met Nova College, MeerWaarde, Plangroep en de gemeente Haarlemmermeer verkennend participatief actieonderzoek naar een nieuwe preventieve werkwijze gericht op het bespreekbaar maken van schulden en stress onder jongeren tussen de 16 en 27 jaar. De schulden-en-stress-aanpak van MeerWaarde is niet eerder bij de doelgroep jongeren toegepast en vraagverlegenheid is niet eerder in dit verband onderzocht. Dit zijn vernieuwende aspecten in deze aanvraag. Vraagverlegenheid kan ertoe bijdragen dat jongeren niet over hun financiële problemen praten met anderen en schulden daardoor steeds hoger oplopen. Preventief werken wordt hierdoor bemoeilijkt. In dit project onderzoeken we op participatieve wijze hoe jongeren hun eigen vraagverlegenheid herkennen en erkennen als het gaat om het ervaren van geldstress, wat zij nodig hebben om hun hulpvraag aan anderen te articuleren en wat er nodig is om deze jongeren tijdig te ondersteunen. Dit levert nieuwe kennis op over de rol van vraagverlegenheid bij financiële problemen en biedt denkrichtingen voor nieuwe instrumenten en methodieken gericht op het bespreekbaar maken van geldstress bij jongeren. Met dit verkennend onderzoek bereiden we opschaling voor naar de regio’s Amsterdam en Rotterdam om die kennis, instrumenten en methodieken in een vervolgproject verder uit te werken.
