Door klimaatverandering gaat het harder regenen, is het vaker heet en langer droog. Als we niets doen zorgt dat voor wateroverlast, overstromingen en schade aan bomen en planten. Maar wat is er nodig om die problemen aan te pakken? Wat doet de overheid - en wat kun je ook echt zelf doen? Deze aflevering gaat over klimaatverandering in steden en dorpen. Te gast zijn Lisette Klok, onderzoeker en docent klimaatbestendige stad aan de Hogeschool van Amsterdam. En Ed Anker, wethouder bij de gemeente Zwolle, met klimaatadaptatie in portefeuille. In de reportage, halverwege deze aflevering, gaan we op bezoek in het 'minibos' dat Maarten Bruns in zijn achtertuin heeft gemaakt.
LINK
In Nederland zal het natter worden ten gevolge van de klimaatverandering. Meer regens, meer smeltwater in rivieren en een stijging van de zeespiegel zorgen voor een groter risico op overstromingen. Daarmee wordt klimaatverandering een niet weg te denken element in waterbeheer, kustverdediging, stedelijke ontwikkeling en natuurbeheer. Ieder ontwerp voor stedelijke of gebiedsontwikkeling zal rekening moeten houden met de mogelijke gevolgen van de opwarming van de aarde, of met een mooi woord 'klimaatbestendig' moeten zijn. De vraag hoe je klimaatbestendige landschappen kunt ontwerpen, speelt een grote rol binnen Europese projecten waar de groene hogeschool aan heeft deelgenomen en deelneemt.
MULTIFILE
De klimaatcrisis is niet alleen een planetaire crisis maar ook ‘een crisis van de verbeelding’, schreef Amitav Ghosh in 2016 in zijn boek The Great Derangement. We kunnen ons maar moeilijk voorstellen dat het klimaat dat we nu kennen op termijn drastisch kan veranderen. Maar het voorstellingsvermogen is wel een belangrijke voorwaarde voor gedragsverandering en het accepteren van (beleids)maatregelen voor duurzaamheid, is uit onderzoek gebleken.
Restoring rivers with an integrated approach that combines water safety, nature development and gravel mining remains a challenge. Also for the Grensmaas, the most southern trajectory of the Dutch main river Maas, that crosses the border with Belgium in the south of Limburg. The first plans (“Plan Ooievaar”) were already developed in the 1980s and were highly innovative and controversial, as they were based on the idea of using nature-based solutions combined with social-economic development. Severe floodings in 1993 and 1995 came as a shock and accelerated the process to implement the associated measures. To address the multifunctionality of the river, the Grensmaas consortium was set up by public and private parties (the largest public-private partnership ever formed in the Netherlands) to have an effective, scalable and socially accepted project. However, despite the shared long term vision and the further development of plans during the process it was hard to satisfy all the goals in the long run. While stakeholders agreed on the long-term goal, the path towards that goal remains disputed and depends on the perceived status quo and urgency of the problem. Moreover, internal and external pressures and disturbances like climate change or the economic crisis influenced perception and economic conditions of stakeholders differently. In this research we will identify relevant system-processes connected to the implementation of nature-based solutions through the lens of social-ecological resilience. This knowledge will be used to co-create management plans that effectively improve the long-term resilience of the Dutch main water systems.
In stedelijk gebied over de hele wereld (dus ook in Groningen), neemt het risico op overstromingen en hittestress toe. Daarom zijn er ruimtelijke maatregelen nodig om de stad koeler te maken en om wateroverlast te beperken. Maar hoe je dat in een stad waar de openbare ruimte al beperkt is? En waar andere ontwikkelingen, zoals verdichting en mobiliteit, tegelijkertijd ook een beroep doen op deze beperkte ruimte?Dit is een moeilijke opgave. Moeilijk, maar niet onmogelijk! Zo is voor het Damsterplein het project LIFE COOL SQUARE opgezet. In dit project wordt gekeken naar oplossingen en ideeën om de steenachtige openbare ruimte om te vormen tot een aantrekkelijke, groene en leefbare omgeving. Met bomen, bankjes en leuk voor jong en oud.
Het RAAK Publiek project Vitale infrastructuur in de veerkrachtige delta is een praktijkgericht onderzoek naar uitval van vitale infrastructuur in Zeeland als gevolg van een overstroming. Overstromingen en uitval van vitale infrastructuur zoals elektriciteit, gas, drinkwater, telecom, transport, enzovoorts leidt tot maatschappelijke ontwrichting die verder strekt dan het overstroomde gebied alleen. In het project heeft de gemeente Reimerswaal als pilot gefungeerd. Reimerswaal ligt grotendeels in dijkring 31.Dit is het gebied tussen het Schelde-Rijn kanaal en het kanaal door Zuid-Beveland en is een doorvoergebied richting het westelijk gelegen deel van Zuid-Beveland en Walcheren. In het project is generieke kennis ontwikkeld over alle relevante vitale infrastructuur sectoren en de kwetsbaarheid bij overstromingen. Vervolgens zijn analyses uitgevoerd met overstromingsscenario’s onder verschillende extreme omstandigheden voor de casus Reimerswaal. Omdat de analyses grote hoeveelheden geodata omvatten is de online tool ‘Vitale Assets’ ontwikkeld, waarmee uitval op kaart gevisualiseerd kan worden. Assets (bv., een hoogspanningsstation) kleuren rood (uitval), oranje (onzeker) of groen (geen uitval) op een kaart afhankelijk van de geactiveerde overstromingsscenario’s. Door middel van diverse casestudies door studenten en workshops met de beroepspraktijk is deze kwetsbaarheidsanalyse in de praktijk gebracht en zijn handelingsperspectieven besproken ter versterking van de veerkracht. In een online omgeving is de ontwikkelde kennis samengebracht en ingebed in de Delta Expertise Wiki (www.deltaexpertise.nl/wiki/index.php/VI_Waterveiligheid_en_vitale_infrastructuur_in_Zeeland_VN). Hiermee kunnen beheerders voor de casus Reimerswaal beoordelen welke assets bij overstromingen uitvallen, welke cascade effecten optreden en wat het handelingsperspectief (pro-actie, respons en/of herstel) is om maatregelen te nemen. Op basis van de toepassing op de pilot Reimerswaal is er vanuit het werkveld de vraag gekomen de tool Vitale Assets door te ontwikkelen voor andere gebieden.
