In deze blog gaat het Expeditieteam Lerarenagenda in op de houding van onderwijsprofessionals ten aanzien van onderwijsinnovaties met een ICT-component. En, meer specifiek, op hoe het adaptief vermogen eruitziet van onderwijsprofessionals die geconfronteerd worden met de afwijzing van collega’s wanneer zij een onderwijsinnovatie voorstellen.
Onderwijsinnovaties leiden zelden tot de beoogde veranderingen in de onderwijspraktijk (Cohen, 1995; Elmore, Peterson, & McCarthey, 1996; Stevens, 2004; Tyack & Cuban, 1995). Onderzoek naar de oorzaak hiervan richt zich op de rol van de docent. In een literatuurreview onderzochten we wat docenten doen als ze samen onderwijs maken in kader van onderwijsinnovatie. De inzichten zijn beschreven in een conceptueel kader. In dat conceptueel kader worden vijf categorieën gepresenteerd die van invloed zijn op wat docenten doen in onderwijsinnovaties: (1) docentencognities, (2) groepskarakteristieken, (3) collectieve activiteiten, (4) collectieve uitkomsten en (5) organisatorische omstandigheden. Docentencognities zijn opvattingen van docenten over goed onderwijs. Naarmate de doelen van de onderwijsinnovatie beter aansluiten bij de onderwijsopvattingen neemt de veranderbereidheid van docenten toe.
Het succes van onderwijsinnovaties wordt mede bepaald door het vrijkomen van veranderenergie. Onderwijskundig leiders spelen hierin een belangrijke rol en hanteren daarbij een vijftal leiderschapsdimensies. Het doel van dit onderzoek is inzicht verkrijgen in de manier waarop onderwijskundig leiders de veranderenergie binnen een grootschalige onderwijsinnovatie beïnvloeden. In een casestudie zijn 24 onderwijskundig leiders geïnterviewd. Uit de interviews is een reconstructie gemaakt van de veranderenergie binnen de verschillende fasen van de innovatie. Wat opvalt is dat onderwijskundig leiders weliswaar een mix aan dimensies hanteren om veranderenergie vrij te maken, maar dat de structuur – en in mindere mate de ontwikkelingsgerichte dimensie dominant zijn. Daarbij zien we veel uitingen van veranderenergie in de eerste fase, maar juist een terugval als gevolg van meer wrijving in het innovatieproces in de synergie- en ontwikkelfase. Opvallend is dat de verhouding in de dimensies over de fases in onderwijsinnovaties nauwelijks verandert, ondanks dat de aard van de processen tussen de fases daar wel aanleiding toe geeft. We concluderen dat – om veranderenergie vrij te maken in verschillende fases van onderwijsinnovatie – leiders hun inzet moeten verschuiven van de structurele dimensie, via de sociale dimensie naar de ontwikkelingsgerichte dimensie. Kortom, het voorkeursrepertoire van leiders sluit wel aan bij de dynamiek in de oriëntatiefase, maar een verschuiving in het repertoire naar andere dimensies lijkt nodig om ook veranderenergie vrij te maken in de synergie- en ontwikkelfase van onderwijsinnovaties. Vervolgonderzoek zal moeten aantonen of het eenzijdige repertoire het gevolg is van opvattingen over leiderschap of het ontbreken van handelingsalternatieven op de sociale dimensie.
MULTIFILE
Unieke, onderscheidende en kwalitatief hoogwaardige opleidingen van vier kennisinstellingen (HAN, Van Hall Larenstein, ArtEZ en ROC Rijn IJssel) maken Arnhem tot een echte studiestad. Via de City Deal Kennis Maken zoeken we in Arnhem de samenwerking meer op en benutten we elkaars afzonderlijke kwaliteiten optimaal. Zo vormen we in Arnhem gezamenlijk steeds meer een learning community. Via verschillende labs in de stad (Presikhaaf en het Spijkerkwartier) en regio (Westervoort) werken we op een interdisciplinaire manier samen om creatieve en innovatieve oplossingen te vinden voor lokale maatschappelijke opgaven. We richten ons hierbij op twee grote thema's: kansengelijkheid en duurzaamheid. Studenten, docenten en onderzoekers werken hierbij samen met wijkbewoners, maatschappelijke organisaties, overheid en bedrijfsleven. Door deze nieuwe manier van samenwerken willen we niet alleen 'kennis maken' die ten goede komt aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, maar ook 'kennis maken' over deze nieuwe en uitdagende manier van samenwerken. Want multilevel (MBO-HBO-WO) samenwerken, hoe doe je dat eigenlijk?; en hoe maak je kennis zichtbaar?; en hoe creëer je maatschappelijke impact? Om antwoorden op dit soort vragen te vinden verbinden we nadrukkelijk onderzoek aan onze manier van samenwerken. De uitkomsten van dit onderzoek moeten in de eerste plaats ten goede komen aan het verbeteren van onze manier van samenwerken. De opbrengsten van het onderzoek vloeien dus rechtstreeks weer terug in onze learning community, in de vorm van verbeterde samenwerking tussen de kennisinstellingen en andere betrokken partners, nieuwe onderwijsinnovaties en slimmere oplossingen voor maatschappelijke problemen. Daarnaast vinden we het belangrijk om de uitkomsten en opbrengsten van dit onderzoek te delen met een groot publiek. Op deze manier vormen we een steeds hechtere, lerende gemeenschap die in staat is om kwalitatief hoogwaardig en toekomstbestendig onderwijs aan te bieden, kennis zichtbaar te maken en impact te creëren.
Onderwijsvernieuwingen worden vaak complex genoemd en dit wordt gezien als oorzaak voor het mislukken van onderwijsvernieuwingen. Er ontbreekt empirie in de onderwijskundige literatuur over complexiteit bij onderwijsvernieuwingen. In dit project onderzoeken we wat onderwijsvernieuwingen complex maakt en ontwikkelen we een raamwerk om complexiteit te duiden.
Onderwijsvernieuwingen worden vaak complex genoemd en dit wordt gezien als oorzaak voor het mislukken van onderwijsvernieuwingen. Er ontbreekt empirie in de onderwijskundige literatuur over complexiteit bij onderwijsvernieuwingen. In dit project onderzoeken we wat onderwijsvernieuwingen complex maakt en ontwikkelen we een raamwerk om complexiteit te duiden.Doel Het doel van dit project is om inzicht te krijgen wat onderwijsinnovaties complex maakt. Zit de complexiteit bijvoorbeeld in het: inhoudelijke, sociale, contextuele of psychologische aspect? Een beter inzicht in de complexiteit leidt tot ideeën hoe de complexiteit hanteerbaar of gereduceerd kan worden. Resultaten Inzicht in factoren die complexiteit bepalen Nieuw raamwerk om complexiteit in de praktijk te kunnen duiden Inzicht welke interventies betrokkenen toepassen om complexiteit te hanteren Looptijd 01 mei 2022 - 01 juli 2024 Aanpak In een exploratieve studie worden drie omvangrijke onderwijsinnovaties als cases onderzocht in het: Voortgezet onderwijs, Middelbaar beroepsonderwijs en Hoger beroepsonderwijs. Per case wordt een focusgroepsessie gehouden. In de focusgroepsessie staan enkele lastige momenten (in retrospectief) in de onderwijsvernieuwing centraal. Data wordt geanalyseerd op een denkkader voor complexiteit.
