Dienst van SURF
© 2025 SURF
Het Instituut voor Netwerkcultuur (Hogeschool van Amsterdam) organiseerde een NWA Matchmakingsbijeenkomst onder de noemer De Kunst van de Kritiek om de eerste aanzet te geven tot zo’n netwerk rondom het thema kunstkritiek.Aansluitend op twee NWA-routes – ‘Kunst: onderzoek en innovatie in de 21e eeuw’ en ‘Op weg naar de veerkrachtige samenleving’ – werd onderzocht wat de rol van kunst- en cultuurkritiek is in een veerkrachtige maatschappij ten tijde van digitalisering. Daarbij was in het bijzonder aandacht voor de rol van kunst in fundamentele en praktische kennisproductie en voor de kansen en knelpunten in de digitalisering. In de discussie werd toegewerkt naar het formuleren van een mogelijke onderzoeksagenda. Onder de 24 deelnemers bevonden zich onderzoekers en docenten van universiteiten en hogescholen, critici, uitgevers, (beeldend) kunstenaars, journalisten, curatoren en redacteurs.
De vraag die in deze Openbare Les centraal staat is hoe internetcultuur een duurzame grondslag gegeven kan worden, aan gene zijde van hype en speculatie. De toekomst is immers aangebroken en het tijdperk van de inleidingen ligt achter ons. Nu de ‘nieuwe media’ algemeen verspreid zijn, gaat het niet langer om de vraag hoe deze cultuurtechnieken werken, maar om wat ermee gedaan kan worden, en wie het voor het zeggen heeft binnen de netwerkarchitectuur. Dit roept belangrijke vragen op, zoals: Wie heeft toegang tot welke kennis? Hoe wordt er omgegaan met conflict? Wat is de invloed van gebruikers? Wat betekent de opkomst van niet-westerse landen zoals India, China en Brazilië voor de internetcultuur in het algemeen? Kan de claim dat cultuur en creativiteit de rol overnemen van de computeringenieurs wel waargemaakt worden en wat is de economische grondslag van deze ‘creatieve industrie’? Wordt het networking, of notworking?
Dit boek is een brede collectie teksten over eigentijds fascisme, geschreven door het Nederlandse theoriecollectief Bilwet in de periode 1983-1994. De map bevat onder andere een lezing over wolven, zes kleurplaten met Kuifje en Hitler, een analyse van getuigenissen van SS’ers, mijmeringen in Berlijn en een ambulant-wetenschappelijk artikel over filosofenmode. De Bilwet fascismemap, indertijd gemaakt voor scholingsdoeleinden in de kraakbeweging, werd niet eerder uitgegeven. Waarom dan nu toch wel? Vijfendertig jaar oude fascismeanalyses zijn niet zomaar toepasbaar op de huidige maatschappij. Maar in de antifascistische discussies, die in links-progressieve kringen nog niet zo lang geleden gemeengoed waren, liggen belangrijke lessen voor het heden. Hoe zag dat antifascistisch discours eruit? Wat was de relatie tussen klasse- en seksestrijd? Hoe vond de kennisoverdracht tussen de generaties toen plaats en hoe verloopt die nu? De Bilwet fascismemap geeft inzicht in deze vragen en daarmee een inkijk in de geschiedenis van wat ook wel de niet-fascistische, feministische mannenbeweging genoemd kan worden.
MULTIFILE
Met behulp van de aangevraagde KIEM-subsidie willen het lectoraat Netwerkcultuur (Hogeschool van Amsterdam), Domein voor Kunstkritiek, Archined en Kritiklabbet (Zweden) het onderzoek naar (innovatieve vormen van) kunstkritiek internationaal bevorderen door binnen verschillende disciplines en landen een gezamenlijk Europees projectvoorstel vorm te geven. Dit voorstel zal gericht zijn op de ontwikkeling van een platform ten behoeve van kritische reflectie op kunst en cultuur: een cruciaal onderdeel van democratische samenlevingen gericht op de toekomst. Door uitwisseling van ervaringen, tools, netwerk en best practices, zullen kunst- en cultuurredacties, instituties en platforms de krachten bundelen op een manier waarbij lokale identiteit en taal gewaarborgd is. Door twee bijeenkomsten te organiseren beoogt het lectoraat een internationaal consortium op te stellen en een onderzoeksvoorstel op te stellen en indienen, binnen de regeling Creative Europe of vergelijkbaar.
Vanuit de ‘Renew the Book Challenge’, een initiatief van de Groep Algemene Uitgevers (GAU), is als specifieke uitdaging genoemd: ‘find new seductive ways of displaying books at (online) retail channels. Met deze KIEM-aanvraag hebben we als doel nieuwe manieren te verkennen, onderzoeken en valideren om boeken digitaal te presenteren in fysieke boekwinkels. Dit projectvoorstel is een initiatief van het PublishingLab van de Hogeschool van Amsterdam en wordt uitgevoerd in samenwerking met boekhandel Athenaeum Roeterseiland Amsterdam, De Nieuwe Boekhandel Amsterdam, Boekhandel Voorhoeve Hilversum, AKO Nederland en de Koninklijke Boekverkopersbond (KBB). Het onderzoek wordt begeleid vanuit de lectoraten Crossmedia en Netwerkcultuur aan de Hogeschool van Amsterdam. Het project beoogt de volgende uitkomsten: - Overzicht van de mogelijkheden voor het digitaal presenteren van het boek in winkels. - Onderzoek naar wensen en behoeften van klanten van boekhandels ten aanzien van de presentatie van boeken in boekwinkels. - Uitvoeren van 1 of 2 experiment(en) bij deelnemende boekhandels. - Rapportage van uitkomsten experimenten. - Schriftelijk advies aan mkb-retailers en vakpublicatie over de wijze van digitaal presenteren van boeken., - Een prototype van een innovatieve wijze van presenteren dat het schriftelijk advies onderbouwt. - Bijeenkomst in de vorm van een presentatie aan mkb’ers en studenten en belanghebbende partijen in het vak over de uitkomsten van het onderzoek. - Het opstarten van een consortium waarin meer onderzoek gedaan wordt naar innovatie in de boekhandel.
Dit onderzoeksproject heeft als doel het oplossen van knelpunten die zich voordoen bij het uitgeven van publicaties en aldus kennis te produceren over het verwerven en behouden van economisch en cultureel kapitaal in de uitgeefsector, ook in digitale tijden. De snelheid van debat en publicatie is in de gedigitaliseerde samenleving sterk toegenomen. Dit betekent dat de beschikbaarheid van betrouwbare, kwalitatieve en verzorgde informatie onder druk staat. Uitgeverijen spelen van oudsher een belangrijke rol in het maatschappelijk debat door het publiceren van zulke informatie. Zij ervaren echter moeite om mee te gaan in de hoge omloopsnelheid. Het versnellen van het proces van uitgeven is niet vanzelfsprekend gunstig. Te vaak gaat namelijk een van de drie succespijlers in het vak - snelheid, kwaliteit en positionering - ten koste van de andere. Toepassingen en methoden uit de digitale technologie kunnen in dit proces ten voordele worden aangewend. De in de vraagarticulatie geïdentificeerde knelpunten liggen op het gebied van verwachtingsmanagement, redactie en publieksbereik. Deze knelpunten houden de optimalisering van het uitgeefproces op gebied van snelheid, kwaliteit en positionering tegen, en verzwakken de positie van de uitgever als producent van economisch en cultureel kapitaal en als aanjager van een veerkrachtige samenleving. Dit project onderzoekt hoe (digitale) applicaties en werkmethoden het uitgeefproces kunnen optimaliseren om deze maatschappelijke functie te verstevigen. Het state-of-the-art-onderzoek heeft daarvoor de volgende veelbelovende strategieën uitgewezen: 1) modulair werken, waarbij het uitgeefproces wordt opgedeeld in losse onderdelen; 2) automatisering, waarbij kleine stappen in het uitgeefproces worden geautomatiseerd; 3) hybride en publieksspecifieke formats, waarbij met verschillende vormen van publicatie wordt geëxperimenteerd. Dit leidt tot volgende hoofdvraag: Welke toepassingen en werkwijzen uit de digitale technologie, vallend binnen de strategieën van modulair werken, automatisering en nieuwe formats, kunnen worden ingezet om de knelpunten in het uitgeefproces op gebied van verwachtingsmanagement, het redactietraject en nieuwe publieken te verhelpen, met het oog op het versterken van het economisch en cultureel kapitaal van de sector? Na het gedetailleerd in kaart brengen van de knelpunten en het uitvoeren van een vergelijkingsanalyse van bestaande state-of-the-art tools, worden oplossingen ontwikkeld in de genoemde categorieën. Deze oplossingen worden in de uitgeefpraktijk getest alvorens doorontwikkeld te worden tot werkbare prototypes voor de gehele sector. Het onderzoek wordt uitgevoerd in multidisciplinaire teams, waarin professionals uit het werkveld samenwerken met onderzoekers. Deze oplossingen opereren in de bredere context van disciplines als publishing studies en communicatiewetenschap, creatieve industrie en zelfstandige MKB-bedrijven, en innovatie in de cultureel-maatschappelijke tak van de economie. De ontwikkelde software en handleidingen en de theoretische kennis worden publiekelijk ontsloten en gedeeld met alle stakeholders. Het consortium bestaat uit drie hogescholen, en uitgevers, vormgevers en softwareprogrammeurs, en heeft ruime ervaring opgebouwd in innovatief en toegepast onderzoek in een gedigitaliseerd domein. Het consortium wordt ondersteund door de Vereniging van Zelfstandige Uitgevers en heeft een uitgebreid internationaal netwerk. De partners zetten zich in om bij te dragen aan de versteviging van de concurrentiepositie van uitgevers en professionals in de boekproductie, met de ambitie het economische en culturele kapitaal van de uitgevers te behouden.