Uit eerder onderzoek van het lectoraat Lifelong Learning in Music weten we dat in contact komen met muziek, en muziek maken van grote betekenis kan zijn voor het welzijn van mensen met dementie. In het project ‘Muziek in het Odensehuis’ stond niet alleen de rol van muziek voor mensen met dementie centraal maar ook de betekenis die het werken met mensen met dementie kan hebben voor de musici zelf.Het Odensehuis Groningen is een inloophuis voor mensen met beginnende dementie en hun naasten in de Korrewegwijk in Groningen. Het project had als doel een duurzame muziekpraktijk te starten in de Korrewegwijk waarbij musici woonachtig of werkzaam in de wijk structureel betrokken zijn bij het Odensehuis. Alumni en studenten van het Prins Claus Conservatorium componeerden en musiceerden in het najaar van 2015 drie maanden lang met de deelnemers van het Odensehuis. De groep deelnemers bestaat uit bezoekers van het huis, vrijwilligers en personeel. De composities werden uitgevoerd in het Odensehuis, op het Prins Claus Conservatorium en tijdens een ouderenfestival in het Groninger Forum.Deze brochure geeft inzicht in een aantal sleutelmomenten van het project en presenteert de belangrijkste thema’s en resultaten van het praktijkgerichte onderzoek dat aan het project gekoppeld was.
Brochure about the Meaningful Music in Health care (MiMiC) practice.
MULTIFILE
Ouderen die voor het eerst een instrument leren bespelen, blijken daar heel goed toe in staat te zijn. En muziek maken heeft ook nog eens een gunstig effect op het welzijn en de cognitieve vermogens van ouderen. De groeiende vergrijzing van onze samenleving en het gegeven dat ouderen langer gezond blijven maakt dat muziekles geven aan ouderen een vak in ontwikkeling is. Een vak dat kansen biedt voor de professionele muziekdocent. Hoe beïnvloeden muziek en de kunsten het proces van gezond ouder worden? Deze vraag wordt vanuit diverse invalshoeken onderzocht door het lectoraat Lifelong Learning in Music binnen de onderzoekslijn Healthy Ageing through Music & the Arts. De informatie die met Ouderen en Muziek werd verzameld is samengebracht in een Kennisbank die voor iedereen is te raadplegen op ww.hanze.nl/ouderenenmuziek Er bestaan nog vele vragen over het op een effectieve manier muziekles geven aan ouderen en over hoe je deze gevarieerde groep het beste kunt benaderen. In samenwerking met muziekdocenten uit de noordelijke regio is het lectoraat Lifelong Learning in Music met het onderzoeksproject Ouderen en Muziek op zoek gegaan naar mogelijke antwoorden op deze vragen. De resultaten zijn samengevat in deze brochure. De inhoudelijke lijn van het project wordt bewaakt door het Consortium Ouderen en Muziek.
Binnen het huidige muziekaanbod voor ouderen zijn veel praktijken gericht op woonzorg- en verpleeghuizen. Het grootste deel van de kwetsbare ouderen woont echter thuis. Vanuit de gedachte dat muziek een katalysator kan zijn voor welzijn en welbevinden, wordt met Dichtbij met Muziek een nieuwe innovatieve muziekpraktijk geïnitieerd waarbij professionele musici op maat muziek maken voor kwetsbare ouderen die (nog) thuis wonen en hun mantelzorgers. De uitbraak van de corona-pandemie zorgde ervoor dat de praktijk uiteindelijk virtueel tot stand is gekomen.Voorziene uitkomsten van het onderzoek naar de (virtuele) praktijk zijn:-Een nieuw ontworpen virtuele vorm van persoonsgericht musiceren met kwetsbare ouderen die (nog) thuis wonen en hun mantelzorgers, mogelijk inzetbaar in diverse situaties van isolatie;-Beter begrip van de bijdrage die (virtueel) persoonsgericht musiceren kan leveren aan het welzijn van kwetsbare ouderen, hun mantelzorgers en hun directe omgeving.Professionele musici ontwikkelen steeds vaker praktijken in ouderenzorgcontexten. De afgelopen jaren heeft het lectoraat Lifelong Learning in Music in samenwerking met (inter)nationale partners uit de muziek- en zorgsector nieuwe intramurale persoonsgerichte muziekpraktijken ontwikkeld: in verpleeghuizen voor mensen met dementie (Muziek en Dementie 2010-2014) en in het ziekenhuis (MiMiC - Meaningful Music in Healthcare 2015-heden). Gemeenschappelijk bij al deze praktijken is de persoonsgerichte aanpak, waarbij musici (gearrangeerd) repertoire spelen of een nieuw stuk improviseren, ‘in het moment’ en op maat van mensen. Binnen het huidige muziekaanbod voor ouderen zijn veel praktijken gericht op woonzorg- en verpleeghuizen. Het grootste deel van de kwetsbare ouderen in Nederland woont echter thuis. Dichtbij met muziek wil onderzoeken hoe persoonsgericht musiceren kan worden ingezet op maat van een groeiende groep thuiswonende kwetsbare ouderen en hun mantelzorgers. Als gevolg van de coronapandemie is de ontwikkeling van de praktijk gestart op virtuele wijze.Het doel van dit onderzoek is de ontwikkeling van een virtuele vorm van persoonsgericht musiceren voor kwetsbare ouderen en hun naasten, cq. mantelzorgers, waarbij wordt gedoeld op het versterken van bestaande relaties en gevoel van menselijke waardigheid.
Vanuit de gedachte dat muziek een katalysator kan zijn voor welzijn en welbevinden, wil Dichtbij met Muziek een nieuwe innovatieve muziekpraktijk initiëren waarbij professionele musici op maat muziek maken voor thuiswonende kwetsbare ouderen. Binnen het huidige muziekaanbod voor ouderen zijn veel praktijken gericht op woonzorg- en verpleeghuizen. Het grootste deel van de kwetsbare ouderen woont echter thuis. Veel van hen hebben een zorgindicatie. Van mensen met dementie, bijvoorbeeld, leeft 85% op zichzelf, vaak met beperkte hulp. Voor deze ouderen is de druk op kwaliteit van leven groot. Risico op eenzaamheid en isolement is groot, wat bovendien ook voor mantelzorgers geldt. Met de schat aan ervaring uit eerdere innovatieve muziekpraktijken in de zorg wil het lectoraat Lifelong Learning in Music (Hanzehogeschool Groningen), in samenwerking met ouderenzorgorganisatie Dignis Lentis en musicicollectief Stichting Mimic Muziek, middels het project Dichtbij met muziek antwoord bieden op de vraag op welke manier persoonsgericht musiceren succesvol kan worden ingezet op maat van een groep thuiswonende kwetsbare ouderen. Persoonsgericht musiceren houdt in dat musici muzikaal improviseren dan wel bestaand (gearrangeerd) repertoire spelen op maat van en geïnspireerd op contact met mensen. Hoewel muziek geen concrete oplossing kan bieden voor aandoeningen zoals dementie, kan persoonsgericht musiceren wel een gevoel van welbevinden faciliteren, en kan het relaties versterken. De kracht van persoonsgericht musiceren is reeds bewezen in andere ouderencontexten. Uitbreiding naar deze groeiende groep is daarom een logische vervolgstap. In co-creatie met bezoekers van dagbestedingsgroep Goudvink (Groningen), wordt een nieuwe overdraagbare werkvorm ontwikkeld waarbij persoonsgericht wordt gemusiceerd voor thuiswonende kwetsbare ouderen en eventuele mantelzorgers, zodat er doorwerking ontstaat naar de thuissituatie. De vorm en onderliggende principes zullen uitgebreid worden beschreven en daarna via publicaties vrij toegankelijk worden gemaakt voor collega’s in de zorg en muziek, alsook de opleidingsinstituten van deze beroepsgroepen
Hoor je ons? is een participatieve artistieke muziekpraktijk voor (semi-) zelfstandig wonende ouderen en hun naasten. In dit onderzoeksproject kijken we naar de (door)ontwikkeling en lokale inbedding van Hoor je ons? ontmoetingscentra in Noord-Nederland.
