Dienst van SURF
© 2025 SURF
Om beter begrip te krijgen van wat er leeft en speelt in de omgeving van een organisatie is het cruciaal de interactionele context te onderzoeken waarbinnen bepaalde signalen over een crisis die nog niet acuut is worden afgegeven. Bepaalde actoren die crises kunnen signaleren en daarover anderen willen waarschuwen worden in dit artikel als 'crisismakelaars' opgevat. Veelal echter, zitten deze personen met bepaalde interactionele problemen om een crisis aan te kaarten. Ze moeten het hoofd zien te bieden aan bepaalde 'interactionele' uitdagingen en lopen het risico dat hun signaal niet doorbreekt. Bij een crisismakelaar is de nood om de kwestie te objectiveren groot, omdat hij van doen heeft met zijn individuele verantwoordelijkheid voor het aan de orde stellen van een probleem. Zo kan hem verweten worden zelf het probleem mede veroorzaakt te hebben door bijvoorbeeld onachtzaamheid, incompetentie of luiheid. Inzicht in de problemen van crisismakelaars kan communicatieprofessionals helpen beter te begrijpen en oog te hebben voor wat het effect is van wat crisismakelaars zeggen. Wat wordt er - al dan niet bewust - mee bereikt? Wij stellen het discursieve perspectief voor als een analytisch instrument dat hierbij behulpzaam kan zijn en laten de verdiensten ervan zien aan de hand van een paar illustratieve voorbeelden.
Dit artikel presenteert de resultaten van een discursief psychologische analyse van geruchtvorming op social media. De analyse van Twitterberichten die zijn geplaatst tijdens de zoektocht naar twee vermiste kinderen heeft tot doel inzicht te verwerven in de manier waarop geruchten zich ten tijde van crisissituaties op social media ontwikkelen. In this article we present the results of our analysis of rumour construction on social media from a discursive psychological perspective. The analysis of tweets during a search for two missing kids aims to provide insight into the way rumours develop on social media during a crisis situation, as well as the interactional and rhetorical aspects of rumour construction.
Chronic pain rehabilitation programs are aimed at helping patients to increase their functioning despite being in pain, thereby improving their quality of life. However, conversations between patients and practitioners about how the patient could deal with his/her pain and pain-related disabilities in a different way can be interactionally challenging. This study adopts a discursive psychological perspective to explore how pain-related disability is negotiated by patients and practitioners during consultations. The analysis shows that pain-related disability is treated by both patients and practitioners as negotiable rather than a fixed reality. Moreover, it shows that patients’ and practitioners’ negotiations of disability are subject to issues of agency, accountability, and blame, and it provides insight into the interactional dilemmas that are at stake, both for patients and practitioners. Revalidatieprogramma’s voor patiënten met chronische pijn zijn gericht op het verbeteren van het functioneren ondanks de pijn, waardoor kwaliteit van leven wordt bevorderd. Conversaties tussen patiënten en behandelaars over de manier waarop de patiënt kan omgaan met de pijn en gerelateerde beperkingen kunnen interactionele uitdagingen met zich meebrengen. Dit hoofdstuk verkent vanuit discursief-psychologisch perspectief hoe beperkingen worden onderhandeld door patiënten en behandelaars in consulten. De analyse toont aan dat de beperkingen worden behandeld als onderhandelbaar in plaats van als een onveranderbare werkelijkheid. Bovendien toont de analyse dat in deze onderhandelingen bepaalde issues relevant worden gemaakt, zoals ‘agency’, verantwoordelijkheid en schuld. Inzicht wordt geboden in de interactionele dilemma’s die op het spel staan voor zowel patiënten als behandelaars.
Het publieke debat over issues in de huidige samenleving vindt permanent plaats. Publieke debatten kennen een golfbeweging en veranderen soms in een crisis. De gedigitaliseerde samenleving maakt de reactie van organisaties op issues vele malen ingewikkelder. In dit project staat de vraag centraal hoe communicatieprofessionals van publieke organisaties beter kunnen omgaan met publicitaire golfbewegingen van voortdurend debat, regelmatige issues en incidentele crises. Dit onderzoek is medegefinancierd door Regieorgaan SIA onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) Doel In dit project bekijken we de online geruchtvorming en mobilisatie en de wijze waarop overheden hier mee omgaan. Het doel van het onderzoeksproject is: om inzicht te krijgen in organisatorische, interactionele, taalkundige aspecten van issuemanagement om bruikbare interventies te ontwikkelen Resultaten Het resultaat is een breed toepasbare aanpak voor communicatie bij issues die spelen in publieke organisaties. Deze aanpak wordt vertaald in een toolbox voor communicatieprofessionals en studenten communicatie. Inzichten laten nu al zien dat de data uit de 2 casussen informatie opleveren over framing vanuit de gemeenschap; de organisatie van de communicatie (Doen de juiste mensen de juiste dingen?) en inzichten óver de geruchtvorming. Het lectoraat heeft daarvoor een instrument ontwikkeld waarmee je patronen in online conversaties kunt ontdekken. Dit instrument hebben we ‘BEP’ genoemd. BEP staat voor Birds Eye Perspective. Het perspectief helpt die conversaties en eventueel daaropvolgende interacties op waarde te schatten. Je kunt inzichten uit BEP gebruiken om bewuster te zijn van de gevoeligheden en weerstanden in gesprekken die gaande zijn en aan te sluiten op wat leeft in het publieke debat. Dit stelt je in staat om in gesprek te blijven én de stap te kunnen maken naar een anticiperende communicatiestrategie.) Opgeleverde producten: Bekijk het ontwikkelde instrument via: https://husite.nl/bep/ Bekijk de slotsessie brochure Looptijd 01 februari 2021 - 01 april 2023 Aanpak In drie rondes worden vijf door de praktijkpartners ingebrachte cases onderzocht. De inzichten uit de eerste casus worden meegenomen in de volgende ronde, de gehanteerde methode blijft hetzelfde. Er wordt een combinatie gemaakt van interactieanalyse van: Online en offline data Interviews met professionals Focusgroepen met burgers. In de laatste ronde van het project worden de ontwikkelde inzichten gedeeld in de praktijk, het onderzoeksveld en het onderwijs. Voor de zomer 2021 worden 2 casussen geanalyseerd. de Schoorlse Duinen (waar bomenkap tot heftige speculaties in de media leidt) en het onderhoud aan bruggen (zoals de weg over de Merwedebrug die plots gesloten moest worden). Begin juni vindt het eerste ‘Vakgesprek’ plaats met het newsroomteam van Rijkswaterstaat, en afgevaardigden uit het beroepenveld: (beroepsvereniging Logeion, Academie voor Overheidscommunicatie), onze Communicatie-opleiding, én lectoren Cok Bakker (HU) en Els van der Pool (HAN). Annette Klarenbeek leidt het gesprek. Bekijk dit document dat een overzicht geeft van de aanpak en methodes in het project Studenten gezocht! Gedurende het project kunnen studenten een bijdrage leveren. Communicatiestudenten die betrokken willen zijn bij het vinden van innovatieve oplossingen voor issuemanagement in de gedigitaliseerde samenleving kunnen contact opnemen. Extra informatie Congres beroepspraktijk Training: Monitoring mobilization: A discursive psychological analysis of online mobilizing practices. Sneijder, P., Stinesen, B., Harmelink, M. & Klarenbeek, A The Discourse Analytical Glasses (DAG) Hoofdstuk wetenschappelijk handboek: Sneijder, P., Baukje, S., Harmelink, M. & Klarenbeek, A. (n.d.). The discourse of social movements: online mobilising practices for collective action. In: Demasi, Mirko A., Burke, Shani, Tileagă, Cristian (Eds.) (Scheduled for publication, 2021). Political Communication: Discursive Perspectives. (K/P
Het publieke debat over issues in de huidige samenleving vindt permanent plaats. Publieke debatten kennen een golfbeweging en veranderen soms in een crisis. De gedigitaliseerde samenleving maakt de reactie van organisaties op issues vele malen ingewikkelder. In dit project staat de vraag centraal hoe communicatieprofessionals van publieke organisaties beter kunnen omgaan met publicitaire golfbewegingen van voortdurend debat, regelmatige issues en incidentele crises. Dit onderzoek is medegefinancierd door Regieorgaan SIA onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) Doel In dit project bekijken we de online geruchtvorming en mobilisatie en de wijze waarop overheden hier mee omgaan. Het doel van het onderzoeksproject is: om inzicht te krijgen in organisatorische, interactionele, taalkundige aspecten van issuemanagement om bruikbare interventies te ontwikkelen Resultaten Het resultaat is een breed toepasbare aanpak voor communicatie bij issues die spelen in publieke organisaties. Deze aanpak wordt vertaald in een toolbox voor communicatieprofessionals en studenten communicatie. Inzichten laten nu al zien dat de data uit de 2 casussen informatie opleveren over framing vanuit de gemeenschap; de organisatie van de communicatie (Doen de juiste mensen de juiste dingen?) en inzichten óver de geruchtvorming. Het lectoraat heeft daarvoor een instrument ontwikkeld waarmee je patronen in online conversaties kunt ontdekken. Dit instrument hebben we ‘BEP’ genoemd. BEP staat voor Birds Eye Perspective. Het perspectief helpt die conversaties en eventueel daaropvolgende interacties op waarde te schatten. Je kunt inzichten uit BEP gebruiken om bewuster te zijn van de gevoeligheden en weerstanden in gesprekken die gaande zijn en aan te sluiten op wat leeft in het publieke debat. Dit stelt je in staat om in gesprek te blijven én de stap te kunnen maken naar een anticiperende communicatiestrategie.) Opgeleverde producten: Bekijk het ontwikkelde instrument via: https://husite.nl/bep/ Bekijk de slotsessie brochure Looptijd 01 februari 2021 - 01 april 2023 Aanpak In drie rondes worden vijf door de praktijkpartners ingebrachte cases onderzocht. De inzichten uit de eerste casus worden meegenomen in de volgende ronde, de gehanteerde methode blijft hetzelfde. Er wordt een combinatie gemaakt van interactieanalyse van: Online en offline data Interviews met professionals Focusgroepen met burgers. In de laatste ronde van het project worden de ontwikkelde inzichten gedeeld in de praktijk, het onderzoeksveld en het onderwijs. Voor de zomer 2021 worden 2 casussen geanalyseerd. de Schoorlse Duinen (waar bomenkap tot heftige speculaties in de media leidt) en het onderhoud aan bruggen (zoals de weg over de Merwedebrug die plots gesloten moest worden). Begin juni vindt het eerste ‘Vakgesprek’ plaats met het newsroomteam van Rijkswaterstaat, en afgevaardigden uit het beroepenveld: (beroepsvereniging Logeion, Academie voor Overheidscommunicatie), onze Communicatie-opleiding, én lectoren Cok Bakker (HU) en Els van der Pool (HAN). Annette Klarenbeek leidt het gesprek. Bekijk dit document dat een overzicht geeft van de aanpak en methodes in het project Studenten gezocht! Gedurende het project kunnen studenten een bijdrage leveren. Communicatiestudenten die betrokken willen zijn bij het vinden van innovatieve oplossingen voor issuemanagement in de gedigitaliseerde samenleving kunnen contact opnemen. Extra informatie Congres beroepspraktijk Training: Monitoring mobilization: A discursive psychological analysis of online mobilizing practices. Sneijder, P., Stinesen, B., Harmelink, M. & Klarenbeek, A The Discourse Analytical Glasses (DAG) Hoofdstuk wetenschappelijk handboek: Sneijder, P., Baukje, S., Harmelink, M. & Klarenbeek, A. (n.d.). The discourse of social movements: online mobilising practices for collective action. In: Demasi, Mirko A., Burke, Shani, Tileagă, Cristian (Eds.) (Scheduled for publication, 2021). Political Communication: Discursive Perspectives. (K/P
De Top-up subsidie gebruiken wij voor het ontwikkelen van cursusmateriaal vanuit de resultaten uit project ‘The Next Level’ voor het curriculum ‘Communicatie’, ‘fysiotherapie’, een postbachelor-cursus ‘het gesprek’ die september 2017 start bij het Centrum voor Communicatie en Journalistiek (CCJ) en voor de beroepspraktijk ook buiten het crisisdomein. The Next Level heeft interessante inzichten opgeleverd over de wijze waarop taalgebruik op sociale media bijdraagt aan geruchtvorming en mobilisatie tijdens crisis. We spreken van geruchtvorming als een bepaalde voorstelling van zaken online de ronde doet, terwijl de feitelijkheid door autoriteiten (nog) niet is bevestigd of (al) is ontkend, en samengaat met of bijdraagt aan maatschappelijke onrust . Bij de vorming van mobilisatie kan het om verschillende doelen gaan zoals het winnen van morele en ideële steun voor de beweging . Een crisis kent vaak een sluimerende aanloop die uitmondt in een escalatie van de situatie. Het is de taak van het crisisteam om gedurende de aanloopperiode tot en met de escalatie van een crisis signalen tijdig en juist te kunnen duiden. Maar ook in reguliere tijden kunnen de inzichten vanuit een gespreksbenadering voor professionals die veel gesprekken voeren waardevol zijn. Inzichten uit The Next Level zijn verwerkt in een training voor crisisprofessionals: de Discoursanalytische Bril (DaB). Deze training stelt professionals in staat te kijken naar interacties op social media tijdens crises. Communicatie- en veiligheidsadviseurs hebben door de invloed van social media te maken met een veranderde interactionele context. Toch is er zowel wetenschappelijk als in de praktijk weinig aandacht voor de interactionele aspecten van crisiscommunicatie (Klarenbeek, 2012), de manier waarop mensen met elkaar in gesprek zijn over een crisis en de effecten daarvan. In The Next Level demonstreren we aan de hand van de DaB de toegevoegde waarde van een dergelijk perspectief voor professionals in het crisisdomein. De training werd goed beoordeeld. Renate den Elzen, communicatieadviseur Nationale Politie, gaf aan dat de resultaten toepasbaar zijn in de praktijk van alledag. Ook Niels Loeffen, adviseur bij communicatieadviesbureau HowAboutYou, benadrukt de toepassing van de gespreksbenadering bij crises. Tijdens en vlak na de looptijd van het project is er voortdurend aandacht geweest voor de integratie van deze inzichten in de beroepspraktijk, door middel van een reeks trainingen bij Nationale Politie, het Genootschap voor burgemeesters, Veiligheidsregio’s Utrecht, Friesland en Zuid-Holland, Foodlog, in workshops op internationale congressen, en als cursusonderdeel van post-bachelor cursus bij het CCJ. Ook in het onderwijs buiten de HU hebben we gastcolleges verzorgd bij de RUG en de WUR. De gespreksbenadering (ook buiten het crisisdomein) wordt een kernthema in het vernieuwde curriculum van de faculteit Communicatie en Journalistiek aan de Hogeschool Utrecht (Communicatie). In de opleiding is behoefte aan het stimuleren van het onderzoekend vermogen van studenten Communicatie. In vakken behorende tot de onderzoeksleerlijn kan worden ingezet op gespreksanalytisch onderzoek. Vanuit de opleiding fysiotherapie is gevraagd om een cursus gesprek tussen behandelaars en patiënten.