Dienst van SURF
© 2025 SURF
Onderwijsinnovaties leiden vaak niet tot de beoogde resultaten. Stagnatie in onderwijsinnovaties is een belangrijke oorzaak voor het uitblijven van resultaten. De stagnatie is het gevolg van twee kernproblemen in onderwijsinnovatie: (1) een lineaire basisredenering die geen recht doet aan het moeilijk te voorspellen verloop van onderwijsinnovatie en (2) de innovatie gaat voorbij aan het inhoudelijke debat met docenten, waardoor docenten niet geneigd zijn het nieuwe gedrag te implementeren. In het promotie-onderzoek van Remco Coppoolse wordt de lineaire basisredenering ingewisseld voor het dynamisch multi-actor perspectief. Dit nieuwe perspectief vraagt om ander gedrag van de leider van onderwijsinnovatie, de innovatiemanager. Doel van deze studie is om werkregels te ontwerpen die een innovatiemanager kan inzetten om continuïteit in onderwijsinnovatie te realiseren, vanuit het dynamisch multi-actor perspectief. In een ontwerpgericht onderzoek is met drie verschillende onderzoeksmethoden een set van 18 werkregels ontwikkeld voor innovatiemanagers. De werkregels zijn geprojecteerd op een spiraalvormig ordeningskader, waarmee een oriëntatiebasis is ontstaan voor innovatiemanagers, een bron waaruit zij kunnen putten bij het begrijpen en beïnvloeden van onderwijsinnovatie. De oriëntatiebasis omvat vier rondes die de overdracht van ontwikkelenergie tussen actorengroepen representeren in verschillende fases van de onderwijsinnovatie. Vrijkomen van ontwikkelenergie houdt de onderwijsinnovatie gaande, uitblijven leidt tot stagnatie. Eerste proeven in de praktijk laat zien dat inzet van de oriëntatiebasis door innovatiemanagers bijdraagt aan de continuïteit van onderwijsinnovatie.
De meeste musea hebben te weinig financiële middelen om alles te halen uit de nieuwe media. Zij dreigen daardoor het contact met het publiek te verliezen. De IT-professional, zeggen Ben Kokkeler, Dennis Ringersma en Harry van Vliet, kan het tij keren. Hij kan musea de weg wijzen door onder meer op te treden als innovatiemanager
De meeste musea hebben te weinig financiële middelen om alles te halen uit de nieuwe media. Zij dreigen daardoor het contact met het publiek te verliezen. De IT-professional, zeggen Ben Kokkeler, Dennis Ringersma en Harry van Vliet, kan het tij keren. Hij kan musea de weg wijzen door onder meer op te treden als innovatiemanager.
3D-print-technologieën bieden revalidatieprofessionals interessante kansen om hulpmiddelen op maat te maken voor en samen met hun cliënten ter ondersteuning van dagelijkse activiteiten. In het recent afgeronde RAAK-Publiek-project ‘Ergotherapie en Do-it-Yourself-Technology’ werd een proof-of-concept ontwikkeld, bestaande uit een procesbeschrijving voor het ontwerpen en vervaardigen van 3D-geprinte hulpmiddelen en een ondersteunende toolbox met diverse instrumenten voor ergotherapeuten, cliënten, ontwerpers en technici. Ondanks de veelbelovende resultaten van dit project gaven de betrokken revalidatieprofessionals (inclusief innovatiemanagers) na afloop aan dat ze zich nog onvoldoende in staat achten om 3D-printen een structurele plek te geven in hun dagelijkse zorgverlening. Het gaat hierbij niet alleen om de implementatie van de procesbeschrijving en toolbox zelf maar ook om het realiseren van structurele veranderingen in de dagelijkse praktijk. Samen met revalidatieprofessionals (zorgprofessionals, revalidatietechnici en innovatiemanagers) en cliënten werd via een uitgebreide vraagarticulatie de volgende praktijkvraag geformuleerd: ‘Hoe kunnen revalidatieprofessionals het 3D-printen van hulpmiddelen op maat ter ondersteuning van dagelijkse activiteiten op structurele, duurzame en toekomstbestendige wijze integreren in hun dagelijkse zorgverlening?’ Door middel van actieonderzoek wordt in dit project op iteratieve wijze een implementatieprocedure ontwikkeld en gevalideerd (werkpakket 1). Dit onderzoek vindt plaats via implementatieteams binnen vier revalidatiecentra. In werkpakketten 2 t/m 5 worden inhoudelijke thema’s onderzocht om tools te ontwikkelen die revalidatieprofessionals helpen om te voldoen aan wet- en regelgeving, en om het 3D-printen van hulpmiddelen op een financiële levensvatbare, duurzame, en toekomstbestendighe wijze te implementeren. De kennisinstellingen en revalidatiecentra werken hierbij samen met ondernemers, beroeps- en brancheverenigingen, cliëntvertegenwoordigers, en een zorgverzekeraar. Naast een implementatieprocedure, die na afloop ook door andere revalidatiecentra kan worden gebruikt, levert het project kennis op die wordt ingezet in de opleidingen van zorgprofessionals (bv. ergotherapeuten, fysiotherapeuten, logopedisten), technici (bv. revalidatietechnici en ingenieurs gespecialiseerd in zorgtechnologie) ontwerpers (bv. productontwerpers), innovatiemanagers (bv. via de HBO-master Gezondheidsinnovatie) en materiaalkundigen.
Om de zorg betaalbaar, uitvoerbaar en kwalitatief goed te houden, hebben in veel organisaties voor ouderenzorg change agents (ook wel innovatiemanagers, projectmanagers, aandachtsvelders genoemd) de taak gekregen ehealth te implementeren. Vaak zijn change agents echter onvoldoende toegerust om de complexe veranderprocessen waar het om gaat bij duurzame implementatie van zorgtechnologie in de dynamische praktijk van de ouderenzorg, vorm te geven. Vanwege deze weerbarstige en kwetsbare praktijk schieten bestaande modellen en stappenplannen tekort, en is experimenteren en het leren van de benodigde vaardigheden lastig. Simulatieleren biedt deze mogelijkheden wel en is een veelbelovende aanpak in het voorkomen dat de inzet van zorgtechnologie stokt na de pilot-fase. In het project “Train de change agent: S(t)imulatie van implementatie van digitale technologie in de ouderenzorg” ontwikkelen we een simulatie-leeromgeving die zodanig opgezet, ingericht en ingezet kan worden dat change agents de vaardigheden kunnen trainen die nodig zijn om in de complexe veranderprocessen rondom duurzame implementatie van technologie in de ouderenzorg beter in staat te zijn effectieve strategieën te bepalen en zo nodig bij te stellen. De simulatie-leeromgeving wordt samen met change agents en overige experts uit kennisinstellingen, ouderenzorgorganisaties en MKB in een iteratief proces ontwikkeld. Ontwerpgerichte onderzoeks- en werkmethoden worden ingezet om te komen tot authentieke casuïstiek, technische en inhoudelijke vereisten van de leeromgeving, effectevaluatie en implementatie. Het doel is om een simulatie-leeromgeving te ontwikkelen die recht doet aan de complexiteit van implementatie van digitale technologie in de werkprocessen binnen de ouderenzorg, die diepgaand leren van change agents via reflection-on-action en reflection-in-action mogelijk maakt, getest is op validiteit en effectiviteit, en die duurzaam ingezet kan worden bij zorgorganisaties.
Om de zorg goed, betaalbaar en toegankelijk te houden moet de norm worden: zelf als het kan, thuis als het kan en digitaal als het kan. In de praktijk van de ouderenzorg wordt de potentie van ‘digitaal’ herkend en hebben in veel organisaties change agents (ook wel innovatiemanagers, projectmanagers, aandachtsvelders genoemd) de taak gekregen ehealth te implementeren. Duurzame implementatie - het daadwerkelijk landen in de 'normale' werkprocessen en organisatie - van dergelijke technologieën is echter complex en stokt vaak na de pilot-fase. Change agents geven aan dat bestaande modellen en stappenplannen voor implementatie de weerbarstigheid van de daadwerkelijke praktijk onvoldoende omvatten en dat inzetten van iets nieuws terwijl de kwaliteit van zorg geborgd moet blijven niet goed samen gaat. Voor innovatie moet je kunnen experimenteren en moet het ook fout mogen gaan, en dat kan niet met de kwetsbare doelgroep waar de woonzorgorganisaties voor ouderen mee te maken hebben. Het project “Train de change agent: S(t)imulatie van implementatie van digitale technologie in de ouderenzorg” richt zich op het voorkomen van die handelingsverlegenheid van change agents in de complexe veranderprocessen waar het bij de implementatie van digitale technologie in deze context om gaat. Samen met kennisinstellingen, ouderenzorgorganisaties en MKB willen we een simulatie-leeromgeving voor change agents ontwikkelen waarin zij op basis van authentieke casuïstiek op een veilige manier de vaardigheden kunnen leren voor het duurzaam implementeren van ehealth. Gebaseerd op behoeftepeilingen in de zorg, zal in “Train de change agent” de focus liggen op ehealth tools / digitale technologie die de zelfredzaamheid en kwaliteit van leven van cliënten vergroot en zo bijdraagt aan reablement, of arbeidsbesparing voor professionals realiseert. De vraag die in dit project centraal staat is “Hoe kunnen we doormiddel van simulatie change agents beter toerusten op het bepalen en bijstellen van strategieën voor implementatie van digitale zorgtechnologie in de dynamische en hoog complexe contexten waarbinnen zorg wordt geleverd?” De simulatie-leeromgeving zal zo ingericht worden dat deze recht doet aan de complexiteit van duurzame implementatie van deze technologie, en dat diep leren via reflection-on-action en reflection-in-action mogelijk is. De vorm en inhoud van de leeromgeving wordt van begin af aan samen ontwikkeld met change agents in de ouderenzorg. Er zal gewerkt worden in en aan een learning community, om het van en met elkaar leren in het project een goede plek te geven, en tevens de randvoorwaarden te scheppen voor duurzame implementatie van de te ontwikkelen leeromgeving. In een iteratief proces zal bij experts en change agents respectievelijk de kaders en de casuïstiek worden opgehaald, de technische eisen voor de leeromgeving worden bepaald en de inhoud van de simulatie en andere benodigde materialen worden ontwikkeld, met tussentijds steeds testmomenten met de eindgebruikers (= change agents). Het project zal een looptijd hebben van 2 jaar