Dienst van SURF
© 2025 SURF
Ontwikkelingen in het kwaliteitsdenken in het hbo laten zien dat er steeds meer eisen worden gesteld aan de deskundigheid van docenten. Door het invoeren van competentiegericht onderwijs komt daarbij dat nieuwe competenties moeten worden ontwikkeld voor verschillende docentrollen. De rol van assessor staat in dit artikel centraal. Hogeschool van Amsterdam en Fontys Hogescholen hebben ervaring opgedaan met certificeringsprogramma's voor assessoren, die, hoewel verschillend qua invulling en vormgeving, haalbaar blijken in de (praktische) uitvoering.
De ontwikkeling naar competentiegericht onderwijs brengt voor u als docent nogal wat veranderingen met zich mee. Er wordt van u verwacht dat u niet langer alleen optreedt als instructeur of trainer maar ook als coach, studieloopbaanbegeleider, projectbegeleider, vaardigheidstrainer, et cetera. Dit boek ondersteunt u bij deze omschakeling. Het boek legt uit wat competentiegericht leren betekent en wat competentiegericht opleiden inhoudt. Tevens komen nieuwe docentenrollen en -vaardigheden aan de orde en geeft het boek handvatten hoe je 'een docent nieuwe stijl' kunt blijven.. Tenslotte worden de gevolgen ten aanzien van persoonlijke en beroepsvaardigheden van de nieuwe leeromgeving voor de student besproken.
MULTIFILE
Het hoger beroepsonderwijs staat voor de taak om professionals op te leiden die in staat zijn om hun werk goed uit te voeren. Daarnaast dienen ze een bijdrage te leveren aan innovatie en het oplossen van steeds complexere maatschappelijke vraagstukken. Om studenten hier goed op voor te bereiden, heeft het ontwikkelen van onderzoekend vermogen de laatste jaren grote aandacht gekregen in de curricula van associate degrees, bachelor- en masteropleidingen. Gezien deze complexere eisen aan aankomende professionals, is de kwaliteit van docenten nog essentiëler geworden (Darling-Hammond et al., 2017).
Onderwijs in een grote stad als Amsterdam brengt een aantal specifieke aandachtspunten met zich mee. De meest uitdagende momenten voor docenten zijn voorziene of onvoorziene situaties waarbij controversiële onderwerpen aan de orde komen zoals Zwarte Piet of terrorisme. Scholen hebben de belangrijke maar ingewikkelde opdracht om dit soort onderwerpen op een verantwoorde manier te behandelen in de les en daarmee een bijdrage te leveren aan het burgerschap van hun leerlingen. Met name docenten in het voortgezet onderwijs en mbo die werken met een diverse leerlingpopulatie weten vaak niet goed hoe zij deze thema’s op een gestructureerde en effectieve manier kunnen behandelen en hoe zij om moeten gaan met extreme standpunten en heftige reacties van leerlingen. Er is nog weinig kennis over hoe docenten het beste om kunnen gaan met controversiële onderwerpen in de klas en hoe zij daar het beste bij ondersteund kunnen worden. Dit project heeft als doel pedagogisch-didactische strategieën te ontwikkelen die docenten kunnen inzetten om controversiële onderwerpen op een gestructureerde wijze in de les te behandelen en daarnaast concreet materiaal te ontwikkelen dat docenten kunnen gebruiken bij het lesgeven over deze onderwerpen. Docenten, lerarenopleiders en onderzoekers gaan gezamenlijk strategieën en materialen ontwikkelen, uitvoeren, evalueren en aanpassen. Vervolgens wordt de effectiviteit van de ontwikkelde strategieën en materialen wetenschappelijk onderzocht tijdens een intervisietraject waarin docenten onder begeleiding gaan werken met de ontworpen strategieën en materialen. Het onderzoek levert wetenschappelijke geëvalueerde pedagogisch-didactische strategieën en ondersteunende materialen op die docenten beter in staat moeten stellen om controversiële onderwerpen in de klas te behandelen en lerarenopleiders kunnen helpen hun studenten op deze zaken voor te bereiden.
Het bieden van toekomstbestendig hoger onderwijs is complex en maakt het docentenberoep veelzijdig. Deze review brengt die veelzijdigheid in kaart, rekening houdend met de verschillende werkcontexten van docenten en combinaties van hun rollen. De verworven inzichten kunnen vervolgens bijdragen aan het bevorderen van wendbaarheid, professionele ontwikkeling en samenwerking in teams.Doel Met deze overzichtsstudie beogen we verschillende docentrollen en mogelijke combinaties te identificeren, rekening houdend met verschillende werkcontexten van docenten. Dit overzicht levert hedendaagse rolbeschrijvingen op die kunnen helpen bij het bevorderen van wendbaarheid, professionele ontwikkeling en samenwerking in teams. Resultaten Een overzicht van docentrollen met korte beschrijvingen, mogelijke combinaties van rollen en in welke werkcontexten die zijn aangetroffen, op basis van empirie Suggesties ter bevordering van wendbaarheid, professionele ontwikkeling en samenwerking Looptijd 01 september 2022 - 30 september 2023 Aanpak in vijf stappen (Arksey & O’Malley, 2005) wordt een scoping review uitgevoerd: onderzoeksvraag identificeren; identificeren van relevante artikelen; artikelen selecteren; data in kaart brengen: verzamelen, samenvatten en rapporteren van resultaten. NRO Overzichtsstudies voor het hoger onderwijs 2021, projectnummer 40.5.22945.018.
Het bieden van toekomstbestendig hoger onderwijs is complex en maakt het docentenberoep veelzijdig. Deze review brengt die veelzijdigheid in kaart, rekening houdend met de verschillende werkcontexten van docenten en combinaties van hun rollen. De verworven inzichten kunnen vervolgens bijdragen aan het bevorderen van wendbaarheid, professionele ontwikkeling en samenwerking in teams.