Toen met de verkiezingen van 1994 het CDA uit het centrum van de politieke macht verdween werd eerst goed duidelijk wat al veel langer in de samenleving aan de gang was: Het christendom was bezig haar greep op het openbare leven te verliezen. Volgens velen stond de val van het CDA dan ook niet op zich. Mismoedig, of met een zekere graagte, werd gewezen op het proces van secularisatie waarvan nu eindelijk ook het CDA de wrange vruchten plukte. In dergelijke analyses wordt ‘secularisatie’ over het algemeen opgevat als een lineair proces waarmee de samenleving zich sinds de Verlichting heeft losgemaakt van de druk van de kerk. Verwacht wordt dan dat dit proces zich geleidelijk zal doorzetten om uiteindelijk te leiden tot het verdwijnen van het christendom uit de samenleving. Hoewel een dergelijke voorstelling van zaken verleidelijk is door haar eenvoud, maakt nadere beschouwing duidelijk dat er meer aan de hand is. Christelijke organisaties blijken zich te repositioneren en vormen zo een forum waarop ook het levensbeschouwelijk argument telt.
Er worden veel zingeving en lifestyle boeken gepubliceerd waarin een weg wordt gezocht die heilzaam beoogt te zijn voor mensen van deze tijd. Het is interessant te kijken welke heilswegen hedendaagse bestsellers schetsen en hoe zich deze zich verhouden tot het heil dat in het christendom verkondigd wordt. In dit artikel worden vier bestsellers geanalyseerd vanuit de vraag op welke manier mensen van nu ‘heil’ kunnen beleven. Wat bevordert (of belemmert) volgens de auteurs het lichamelijke, geestelijke, sociale en/of maatschappelijke welzijn van mensen? Na een beknopt overzicht per boek wordt er uitgezoomd om overeenkomsten te schetsen van het heil dat wordt gepresenteerd in de verschillende bestsellers.
Schets: de kerk is in Nederland van een nationale identiteit geworden tot een subcultuur. Dat zie je op allerlei manieren: • getalsmatig • politiek: • maatschappelijk-cultureel: • tegelijk is er sprake van vernieuwing en verandering binnen het christendom, tal van nieuwe initiatieven enz. Uitdaging op verschillende fronten: 1. Ontwikkelen van een 'minderheidstheologie' 2. Van Maintenance / Revival naar Mission 3. Overwinnen van oude tegenstellingen 4. Hiermee hangt samen: het ontwikkelen van een onderscheidende spiritualiteit, die ons geschikt maakt voor deze holistische missie. 5. Ruim baan geven aan creatieve marges 6. Verzet tegen het nuttigheidsparadigma 7. Verstandig omgaan met andere minderheden, vooral de islam. Christenen moeten opkomen voor de rechten van hun islamitische medeburgers en mogen tegelijk heel duidelijk maken dat er fundamentele verschillen zijn. In het gesprek met anderen de spanning handhaven tussen 'dialoog' en 'missie'. Een dialoog zonder missionaire spanning maakt het christen-zijn onzichtbaar en is niets anders dan verloochening van je identiteit. Uiteindelijk levert dat ook weinig respect op in de dialoog. Uiteraard is een missie zonder dialoog ook niet de bedoeling; dat is puur fundamentalisme. Maar een christen is in dialoog met andere religies met meer bezig dan met het uitwisselen van informatie. Het appèl om te reageren op Gods uitnodiging in Jezus Christus kan niet verzwegen worden.
