De gemeente Alkmaar heeft binnenkort een energieleverend geluidscherm en wil graag naast dit geluidscherm ook nog bekijken of het interessant is om een buurtbatterij te plaatsen. Deze batterij zal opgeladen worden met stroom vanuit het geluidscherm. De vraag vanuit de gemeente is: Wat zijn de voorwaarden voor een positieve business case voor gemeente Alkmaar en buurtbewoners om lokaal opgeslagen energie te leveren aan buurtbewoners? Het onderzoek dat is uitgevoerd heeft gekeken naar de verschillende toepassingen van een buurtbatterij. Na een gesprek met de opdrachtgever zijn verschillende scenario’s naar voren gekomen; een laadplein, Frequency Containment Reserve (FCR) en energiehandel. Er kan geconcludeerd worden dat de combinatie van het laadplein en FCR het meest positieve en realistische resultaat geeft. De terugverdientijd ligt, zonder rekening te houden met de opbrengstwaarde, op iets minder dan 9 jaar en dit is dan ook het moment dat het scenario winstgevend wordt. Tot slot: stroom van zonnepanelen kan, zonder buurtbatterij, altijd het net op. Echter is het net veelvuldig overbelast en daarom is het niet altijd gewenst dat er stroom wordt geleverd. De zonnepanelen komen dus meer tot zijn recht wanneer deze aan een batterij gekoppeld zijn. Dit is omdat het stroom dat niet altijd met het net verbonden is, maar enkel als er vraag is naar stroom en dan pas aan het net wordt geleverd. Tevens zijn er meerdere mogelijkheden met een batterij, namelijk het ontladen van het net of het mogelijk maken tot laden van elektrische auto’s, en dit geeft meer voordelen aan de batterij en ook meerwaarde aan de geluidswal. Het advies is dan ook om dit onderzoek verder voort te zetten en de mogelijkheden te bekijken van het waar maken van een buurtbatterij in de nabije toekomst
Met de tool ‘Opvoeden in de buurt’ (bestaande uit een kaartspelvariant, powerpointvariant en website met o.a. de producten en instructiefilmpjes) kunnen ouders, leerkrachten, buurtwerkers en andere opvoeders aan de hand van 24 praatplaten de dialoog aangaan over pedagogisch handelen bij situaties met kinderen in de buurt. De praatplaten zijn ontwikkeld op basis van onderzoek naar manieren om positieve en veilige opgroei-omgeving in buurten te stimuleren (Rumping, 2022).
MULTIFILE
![Opvoeden in de buurt - kaartspel & Powerpoint [website]](https://publinova-harvester-content-acc.s3.amazonaws.com/thumbnails/files/previews/pdf/20240409025100363561.Opvoeden_in_de_Buurt_-_Kaartspel_en_powerpoint_-_HvA-thumbnail-400x300.png)
De woonwijk DPM heeft interesse om een buurtbatterij te laten plaatsen. Een eerder uitgevoerde haalbaarheidsstudie (november 2021) toont aan dat de kansen voor deze jonge woonwijk gunstig zijn en de bewoners zijn voornemens om het traject verder voort te zetten. De gemeente Smallingerland is gevraagd om hierin te faciliteren. Het is echter onduidelijk wat dit betekent op juridisch en technisch vlak en wat er allemaal op de gemeente af kan komen aan vragen. Zo zal er een omgevingsvergunning verleend moeten worden voor de buurtbatterij, die het formaat zal hebben vergelijkbaar aan een zeecontainer. Met welke technische en veiligheidsvereisten dient de gemeente dan rekening te houden? Ook is het onduidelijk wat het plaatsen van de buurtbatterij betekent voor de netbeheerder. Wordt het een extern onderdeel van het systeem zodat de opslagfunctie ook kan dienen als flexibiliteitsdienst? En zo ja, zal de bewonersvereniging deze taak gaan vervullen? Wie wordt dan verantwoordelijk voor het onderhoud en beheer bijvoorbeeld? Andere vragen die spelen zijn technisch van aard. Welke kabeltjes moeten waar gelegd worden en wat betekent dit voor de (ondergrondse) ruimtelijke ordening? Tot slot, zal moeten worden gekeken naar het draagvlak en de participatie van bewoners. Op welke wijze kan er co-creatie ontstaan en draagvlak worden behouden?
De energietransitie is veel meer dan een technisch vraagstuk. NOWATT richt zich op een aanpak waarbij iedereen meedoet: bewoners (gedrag), MKB-ers (techniek) en Overheid (woningbouwcoöperaties). NOWATT zet kunstmatige intelligentie (AI) in om de energietransitie te versnellen en netcongestie tegen te gaan, door wijken meer energieneutraal te maken. Vanuit deze praktijkvraag hebben we, op basis van de Trias Energetica 2.0, met een brede groep mkb-partners onderzoeksvragen vastgesteld die hieraan bijdragen. AI kan daarbij ingezet worden om mensen te informeren (gedragsbeïnvloeding) of om (automatisch) actie te ondernemen (slim balanceren, apparaten aansturen), zowel op het niveau van een individuele woning, als op het niveau van een wijk. Onderliggend onderzoeken we of AI ingezet kan worden om woningen (en bewoners) te categoriseren (profileren); zo'n profiel biedt een basis voor gepersonaliseerd advies en helpt om op wijkniveau maatregelen te plannen. In een cyclische aanpak helpen partners in 5 werkpakketten: 1. SENSE (meten van energieopwekking en -verbruik, verzamelen data op het niveau van een installatie, een woning, een wijk); 2. THINK (met AI redeneren op basis van beschikbare data); 3. ACT (informeren/beïnvloeden van mensen, apparaten aansturen); 4. PLAN (het te voeren gewenste beleid); en 5. APPLY (het toepassen in pilot rekening houdend met de menskant en privacy). Zo kunnen we op het niveau van een huis, maar ook op het niveau van een wijk analyses uitvoeren, scenario's doorrekenen en concrete maatregelen nemen. De oplossingen die NOWATT (door-)ontwikkelt, richten zich op het begrijpelijk informeren van mensen (bewoners, coaches, woningcorporaties, gemeenten) en op het automatisch aansturen om de wijk meer energieneutraal te laten zijn, bijvoorbeeld door keuzes te maken over het tijdstip waarop een auto opgeladen wordt, wanneer de wasmachine aan gaat of een optimale strategie voor de inzet van een buurtbatterij. De resultaten valideren we in praktijkcases bij 2 woningcorporaties in Overijssel.
In het project Ruimte voor Nieuwe Energie zijn vier casestudies uitgevoerd naar innovatieve coöperatieve energieprojecten op lokaal niveau. Onder meer is onderzocht welke actoren een rol spelen en welke factoren belangrijk zijn voor het succes van een project. In het project zijn nieuwe ideeën voor innovatieve projecten rond energieopslag ontstaan. Zo is in een van de casestudies (Het Hogeland) gekeken naar de mogelijkheden van een energieopslagproject in combinatie met een Postcoderoosproject. Bovendien is onderzocht welke mogelijkheden de Experimenteerregeling Elektriciteitswet biedt. In een andere casestudie (Paddepoel) is met verschillende partners de mogelijkheid verkend om een telefooncentrale te benutten als buurtbatterij. Samen met de partners is geconcludeerd dat een wijkgebonden of regionaal energieopslagproject haalbaar is, mits geschikte deelnemers voor een pilotproject kunnen worden gevonden en een haalbare businesscase kan worden uitgewerkt. In het Top-Up-project willen we deze ideeën nader uitwerken en met de praktijk bespreken. Welk type partijen kan aanhaken bij een pilotproject? Zijn provincies of gemeenten geïnteresseerd in energieopslag op het niveau van wijken of dorpen? Zijn grote instellingen, zoals ziekenhuizen, bereid om aan een consortium mee te doen? Welke bedrijven kunnen techniek, software of andere kennis leveren? Biedt de bestaande regelgeving voldoende mogelijkheden, of moet er een beroep worden gedaan op de Experimentenregeling Elektriciteitswet? In het Top-Up-project werken we vervolgens in samenwerking met de praktijk een concrete businesscase/ projectopzet uit voor lokale energieopslag. Deze model-businesscase kan dienen als voorbeeld voor coöperaties of andere mkb-bedrijven die zelf een dergelijk project willen starten. In het project worden gesprekken gevoerd met mogelijke deelnemers, leveranciers en sponsors. Het model voor de projectopzet wordt gepresenteerd en besproken in een seminar met de beroepspraktijk. De definitieve versie van de projectopzet plus de benodigde technische en juridische informatie wordt als digitale brochure beschikbaar gesteld, onder meer via de koepels van energiecoöperaties en HierOpgewekt.
