Zoekresultaten

Betekenisgeving in beeldend onderwijs

In cultuuronderwijs op de basisschool zijn drie fasen van belang: receptie, productie en reflectie. In de receptiefase kan bestaande kunst worden besproken en door leerkracht en kinderen van betekenissen worden voorzien. Die betekenissen kunnen in de productiefase worden verbeeld en in de reflectiefase weer besproken. Maar in de praktijk gebeurt dat niet vaak en er is ook nog niet veel bekend over de invloed van betekenisgeving in de receptiefase op de producties van de kinderen. Volgens de theorie van creativiteit van Vygotsky geeft het kind een eigen betekenis aan de culturele omgeving in een proces van interiorisatie. Vervolgens gaat in het proces van exteriorisatie creativiteit een rol spelen wanneer het kind zelf producties gaat maken. Het doel van dit onderzoek was te achterhalen welke typen vragen van de leerkracht en welke typen beeldende kunst de betekenisgeving bevorderen. In diverse arrangementen stelde de leerkracht verschillende vragen en kregen de kinderen de ruimte om de gegeven betekenissen te verbeelden. Het bleek dat elk type vraag van de leerkracht richtinggevend was en dat vooral vragen naar beeldaspecten, gecombineerd met filosofische vragen, krachtige instrumenten waren om te komen tot een rijkdom aan betekenissen in de gesprekken en in de producties van de kinderen.

Festivals

In 2016 nam BKNL voor het eerst het initiatief alle beschikbare gegevens over de beeldende kunstsector in Nederland te bundelen. Voor u ligt het resultaat van alweer de vierde herziene versie.

Op zoek naar ideaal onderwijs

Jong, rechtstreeks afkomstig van de middelbare school, geïnteresseerd in cultuur, graag creatief bezig en zonder uitgesproken voorkeur voor de docentenopleiding, begonnen wij beiden vier jaar geleden aan de Academie voor Beeldende Vorming te Tilburg. Groen begonnen we aan een studie die ons zou opleiden tot docent beeldende vorming en die ons een toekomst op een middelbare school bood. Althans zo dachten we. Gedurende vier jaar kregen we de kans om steeds meer ervaring op te doen, kennis te vergaren en een kritische blik te ontwikkelen op kunst, cultuur en onderwijs. Dit leidde tot keuzes die soms afweken van het bekende ‘docentenopleiding’ straatje, maar tevens tot keuzes die bij ons pasten. Poëzie, interdisciplinair en ervaringsgericht onderwijs, leerlingendifferentiatie, materiaalontwikkeling. We wisten van een algemene studie maatwerk te maken. Nu, vier jaar na onze start in september 2004, zijn we met plezier afgestudeerd, denken we te weten waar we voor staan en kijken we met genoegen terug op onze route die wij kozen. Hoe zijn we gekomen op de plek waar we nu staan?

De hybride kunstenaar

Het romantische beeld van de kunstenaar-bohemien, dat in de 19de eeuw werd geconcipieerd en aan de basis ligt van het autonome kunstenaarschap, heeft de laatste decennia zijn verbeeldingskracht verloren. Onderzoeksrapporten en boeken die ingaan op de beroepspraktijk van beeldend kunstenaars signaleren ‘cross-overs’ (Markusen, Gilmore e.a., 2006) of schetsen een beeld van de kunstenaar als ‘artiste pluriel’ (Bureau, Perrenoud, e.a., 2009). Dat kunstenaars hun artistieke praktijk vaak combineren met andere werkzaamheden zoals doceren of met een baantje in de horeca, is een oud gegeven. Aangezien slechts een kleine groep van zijn of haar beeldende werk kan leven, dienen andere inkomenstenbronnen te worden aangesproken. Wat nieuw zou zijn is echter dat kunstenaars vanaf het postindustriële tijdperk steeds vaker een alternatief beroepsinkomen vinden in de culturele en de creatieve industrie. Van belang is dat ze niet toevallig terecht komen in deze laatste, sterk groeiende bedrijfstak. Ze zouden daar worden aangesproken op hun artistieke en creatieve capaciteiten. De centrale hypothese van dit onderzoek luidt dan ook dat een microsociologisch fenomeen, met name de hybridisering van een beroepspraktijk, in de pas loopt met een macrosociologisch/economisch fenomeen, te weten de opkomst van de cultuur- en creatieve industrie

De academie van de toekomst

Honderd jaar geleden werd de Katholieke Leergangen opgericht, de oermoeder van de ABV, en één van de voorouders van Fontys Hogescholen. Zo’n jubileum leidt vanzelfsprekend tot bespiegelingen. Niet direct over de vraag of de ABV er over honderd jaar nog zal zijn, maar over welke kant we op willen met ons onderwijs. Die vraag stellen we ons natuurlijk voortdurend, en de uitkomsten zorgen doorlopend voor programmawijzigingen en koerscorrecties. Maar dit eeuwfeest is een interessant moment om een select groepje betrokkenen en oud-betrokkenen van de ABV hun licht te laten schijnen over het verleden en de toekomst van het kunstonderwijs en de beeldende vorming.

Kunstfestivals