De geestelijke gezondheidszorg (GGZ) staat, net zoals andere sectoren in de zorg, voor een grote maatschappelijke opgave: er moet fors bezuinigd worden terwijl de kwaliteit van de zorg gehandhaafd moet blijven. Verwacht wordt dat de inzet van beeldcommunicatie in de zorg hieraan een bijdrage kan leveren. Beeldcommunicatie is echter iets dat de zorgverleners “overkomt”: ze zijn er vanuit de genoten opleidingen niet of nauwelijks op toegerust, terwijl ze juist geoefend zijn om subtiele signalen te interpreteren die via beeldcommunicatie niet of veel moeilijker waarneembaar zijn. GGZ-zorgverleners zitten dus klem tussen de maatschappelijke opgave van bezuinigen enerzijds, en de verantwoordelijkheid die ze voelen voor hun cliënten anderzijds.
Aanleiding De geestelijke gezondheidszorg (GGZ) staat voor een grote opgave: er moet fors bezuinigd worden terwijl de kwaliteit van de zorg gehandhaafd moet blijven. Inzet van beeldcommunicatie kan hieraan een bijdrage leveren. Zorgverleners zijn echter niet of nauwelijks getraind op beeldcommunicatie. Ze zijn juist geoefend om subtiele signalen te interpreteren die via beeldcommunicatie niet of veel moeilijker waarneembaar zijn. Doelstelling De ambitie van het project is om GGZ-zorgverleners te ondersteunen bij het effectief inpassen van beeldbellen in de eigen zorgverlening. Daarvoor moeten de volgende drie doelen bereikt worden. 1. het verkrijgen van kennis en inzichten over de vraag waarom het (intensiever) inzetten van beeldbellen voor de GGZ-zorgverleners nu zo moeilijk is; 2. het omzetten van deze kennis en inzichten in producten die recht doen aan de complexiteit van de GGZ-problematiek en daarnaast praktisch toepasbaar zijn voor de drukbezette professional; 3. het verrijken van de opleidingen Verpleegkunde van deelnemende hogescholen Windesheim en Hanzehogeschool Groningen met modules en minoren waarin de verworven kennis en producten zijn geïntegreerd. De onderzoekers verzamelen data via diepte-interviews. Zij analyseren deze data met behulp van de affinity-diagrammingmethode. De resultaten van de analyses worden in workshops gedeeld met de GGZ-medewerkers en getoetst, om kennisuitwisseling en nadere vraagarticulatie te bevorderen. Beoogde resultaten De zorgverleners hebben behoefte aan praktische informatie en handvatten. De beoogde resultaten van het project zijn in eerste instantie een praktijkverhalenboek, video testimonials en checklists. Vervolgens kan daarop een e-learningmodule of MOOC en een serious game worden gebaseerd. Deze hulpmiddelen krijgen ook een plaats in het onderwijs van de verpleegkundeopleidingen van de deelnemende hogescholen.
In de ouderenzorg vinden ingrijpende veranderingen plaats. De zorg zal veel meer en langer in de eigen thuisomgeving moeten gaan plaatsvinden. Ouderen en hun mantelzorgers (het informele netwerk) moeten meer taken zelf gaan vervullen en professionele zorg moet hier meer aanvullend op worden. Dit heeft ingrijpende gevolgen voor de inrichting van de benodigde zorg en ondersteuning, zeker voor de sterk groeiende groep van ouderen met dementie waar complexe problematiek speelt. Zorg- en welzijnsprofessionals van drie Limburgse aanbieders van ouderenzorg (Sevagram, MeanderGroep en Proteion) willen het informele en professionele netwerk rond ouderen met dementie versterken en meer met elkaar verbinden om deze ouderen langer thuis te kunnen laten wonen. Ze herkennen in toenemende mate de mogelijkheden van ondersteunende zorgtechnologie, maar weten nog onvoldoende welke toepassingen geschikt zijn en hoe ze het gebruik in hun dagelijkse werk kunnen integreren. In dit RAAK-project wordt daarom in nauwe samenwerking met professionals, mantelzorgers van dementerende ouderen en aanbieders van technologie gewerkt aan een samenhangend pakket van technologie en diensten dat de kracht en regie van het sociale netwerk van de dementerende ouderen ondersteunt en versterkt, en de samenwerking en coördinatie tussen professionals beter faciliteert. Er worden geen nieuwe technologische toepassingen ontwikkeld. De focus ligt op de integratie en implementatie van reeds beschikbare – eenvoudige en betaalbare – technologie, die afzonderlijk al wordt toegepast, zoals een ICT (wijk)platform voor communicatie, plannen van activiteiten en het inroepen van diensten, beeldcommunicatie, en eHealth modules ter ondersteuning van mantelzorgers en professionals. Dit leidt tot een geïntegreerd, flexibel en samenhangend ondersteuningspakket dat voldoet aan de wensen van de eindgebruikers en breed uitrolbaar is naar de praktijk. Naast de drie zorgaanbieders zijn een groot aantal andere partners vanuit het netwerk van het Expertisecentrum Innovatieve Zorg en Technologie – waaronder cliënten- en mantelzorgorganisaties, bedrijven die relevante technologie kunnen leveren en andere kennis- en onderwijscentra – actief betrokken bij dit project. Dit netwerk biedt een uitstekende basis voor commitment, kennisdeling, de vertaalslag van resultaten naar onderwijs en (bij)scholing, en de implementatie van het ondersteuningspakket in de dagelijkse praktijk. Dit pakket zal er toe bijdragen dat ouderen
De geestelijke gezondheidszorg (GGZ) staat voor een grote opgave: er moet worden bezuinigd terwijl de kwaliteit van de zorg overeind moet blijven. Verwacht wordt dat de inzet van beeldcommunicatie hieraan een bijdrage kan leveren. Beeldcommunicatie is echter iets waarop zorgverleners vanuit hun opleiding nog nauwelijks zijn toegerust, terwijl ze juist geoefend zijn om subtiele signalen te interpreteren die via beeldcommunicatie moeilijk of niet waarneembaar zijn. Windesheim, Hanzehogeschool, het Rob Giel Onderzoekcentrum, de Universiteit van Amsterdam, het Zorg Innovatie Forum, en zeven GGZ-instellingen in Noord-Nederland hebben daarom de krachten gebundeld. De ambitie is om GGZ-zorgverleners te ondersteunen bij het effectief inpassen van beeldbellen in de eigen zorgverlening. Praktijkvragen: 1. Hoe kunnen GGZ-zorgverleners beeldbellen integreren in de zorg die ze bieden? Hoe kunnen ze het intensiever inzetten, of in complexere situaties? 2. Wat moeten ze meewegen wanneer ze beeldbellen willen gaan inzetten? En hoe verandert de zorg daardoor? 3. Hoe kunnen ze hun collega’s overtuigen dat beeldbellen een eigen meerwaarde kan hebben voor de zorg, en hen helpen om die meerwaarde te benutten? Doelstellingen: 1. Het verkrijgen van kennis en inzichten over de vraag waarom het (intensiever) inzetten van beeldbellen voor de GGZ-zorgverleners vaak zo lastig is. 2. Het omzetten van deze kennis en inzichten in producten die recht doen aan de complexiteit van de GGZ-problematiek en die praktisch toepasbaar zijn voor zorgverleners. 3. Het verrijken van de opleidingen Verpleegkunde van Windesheim en Hanzehogeschool met de verworven kennis en ontwikkelde producten. Behaalde resultaten: In het project zijn -naast de gegenereerde kennis- instrumenten ontwikkeld die inspiratie en reflectie bieden voor het gebruik van beeldcommunicatie in de GGZ: een animatie, de app Samenspraak en zes Beeldbelverhalen. De projectresultaten zijn gepresenteerd tijdens de slotbijeenkomst op 29 juni 2017 en gebundeld op de website www.beeldbellenindeggz.nl.
