Vereist een zinvolle omgang met tijd een goedgevulde agenda? Betekenen nietsdoen en wachten per definitie verloren tijd? Of kan deze ‘lege tijd’ toch ook zinnig zijn? Robert van Putten maakt een tour d’horizon en brengt een palet aan waarderingen en betekenislagen van lege tijd aan de oppervlakte.
Deze lectorale rede is in verkorte versie door lector Robert van Putten uitgesproken bij zijn installatie op 31 maart 2023. Het lectoraat 'Bezieling en Professionaliteit' onderzoekt hoe religie, filosofie en kunst bijdragen aan het omgaan met professionele vraagstukken. Deze rede gaat in op onze omgang met tijd. Daarbij worden drie verschillende tijdservaringen onderscheiden: productieve tijd, vervulde tijd en lege tijd. Besproken wordt hoe deze alle drie een plek moeten krijgen binnen onze werktijd. Ook wordt uitgewerkt hoe deze drie verschillende tijdservaringen door een goede tijdsorkestratie uiteindelijk samen kunnen komen in bestemde tijd.
Afgelopen zomer was in museum Voorlinden de tentoonstelling It’s about time te bezichtigen. De plek, het lommerrijke landgoed nabij Wassenaar, doet je even alle tijd vergeten. Verleden en toekomst lopen er fraai door elkaar heen, met enerzijds het historische landhuis en anderzijds het modernistische museumgebouw. De tentoonstelling zelf zet de bezoeker echter weer met beide benen op de grond en confronteert je met de verstrijkende tijd.
Zijinstromers in het primair onderwijs combineren een opleiding tot bevoegd docent met een baan in het primair onderwijs en hebben daarnaast vaak nog een gezin. Het opleidingstraject wordt door veel studenten als “zwaar” ervaren en de uitval is hoog, soms met grote gezondheidsschade (burnout). Dat is ernstig voor de studenten, maar het is ook ernstig omdat zijinstromers cruciaal zijn in de strijd tegen het lerarentekort waar het primair onderwijs mee kampt. Terwijl breed bekend is dat de opleiding zwaar is, is niet precies bekend hoe en wanneer het traject zwaar is. Dat betekent dat het ook niet goed mogelijk is om het traject aan te passen. Hoe kan het traject didactisch, logistiek en qua begeleiding beter aansluiten bij deze groep? Er is scherp inzicht nodig in hoe zijinstromers hun tijd besteden, hoe en wanneer zij tijdsdruk ervaren, en op welke momenten die druk onaanvaardbaar wordt. Dat is een complexe vraag omdat tijdsdruk ervaren niet exclusief het gevolg is van veel werk hebben. Het gaat ook over of gepland werk gedaan kon worden, of er flow ervaren is, of werk/opdrachten relevant voelen, etc. Het verkrijgen van dat inzicht vraagt om tijdsbestedings/tijdservaringsonderzoek. Echter, dit soort onderzoek is klassiek belastend voor deelnemers. Er moet bijvoorbeeld meerdere keren per dag een vragenlijst worden ingevuld: nog een extra taakje. Deze kiemaanvraag wil een innovatieve manier van tijdsonderzoek doorontwikkelen: met behulp van smartphones en wearables data automatisch en half-automatisch verzamelen. Naast een helder inzicht in hoe de student door de opleiding reist (“user journey”) en dus waar in de opleiding de pijnpunten zitten, levert dit onderzoek ook een natuurlijke aanleiding op om met veel schoolbesturen en zijinstromers in gesprek te gaan: een vruchtbare basis voor het vormen van een langdurig en stevig consortium waarbinnen verder onderzoek naar zijinstromers gedaan kan worden.
