‘Lesson study is niet iets wat je ‘even’ doet of waar je direct concrete resultaten van ziet, en het is soms lastig om anderen ervan te overtuigen ook mee te doen’. Aldus één van de schoolleiders die met Lesson study Professionele Leergemeenschappen (PLG’s) werkt binnen haar school. In scholen wordt veel geïnnoveerd, maar effectieve innovaties zoals werken in PLG’s, verspreiden zich niet als vanzelfsprekend onder de collega’s. Schoolleiders, initiatiefnemers of kartrekkers kunnen te maken krijgen met vooroordelen en weerstand.
In 2020 is vanuit het SPRONG-Educatief programma van SIA en NRO het STEMnetwerk (Science, Technology, Engineering, Mathematics) gestart. Doel hiervan is het bouwen van een stevig landelijk lerend netwerk op het gebied van STEM-onderwijs, om de kwaliteit van dit onderwijs te verbeteren. In de onderwijspraktijk worden de ST-E-M namelijk nog vaak onafhankelijk van elkaar onderwezen en is er sprake van een breuklijn tussen het primair en voortgezet onderwijs; het ontbreekt aan een doorgaande leerlijn. Om vak- en sectoroverstijgend STEM-onderwijs te realiseren is een netwerksystematiek ontwikkeld die momenteel wordt geïmplementeerd. Deze systematiek bestaat uit het werken met een landelijk kernteam, regioteams en regionale professionele leergemeenschappen (PLGs), en het bevorderen van netwerkvorming met behulp van de sleutelfactoren hiervoor. Na twee jaar is het tijd om de balans op te maken. In deze bijdrage wordt ingegaan op de organisatie van het STEM-netwerk en de sleutelfactoren voor netwerkleren. Daarnaast wordt verslag gedaan van evaluaties van het STEM-netwerk aan de hand van de sleutelfactoren en wordt weergegeven hoe hiervan wordt geleerd.
In deze onderzoekswerkplaats, die we Proeftuin noemen, richten we ons op het onderzoeken en verbeteren van het pedagogisch-didactisch handelen van mbo-docenten om de aansluiting op leer- en/of onderwijsbehoeften van studenten te versterken. Daarvoor werken we samen in professionele leergemeenschappen (PLG’s).Doel Het consortium (bestaande uit drie mbo-instellingen, twee lectoraten van Hogeschool Utrecht en Open Universiteit) wil in de Proeftuin inzichten opdoen over passend onderwijs en het collectief leren en onderzoeken in het mbo. Daarnaast beogen ze bestaande initiatieven rondom passend onderwijzen uit te bouwen, daarbij profiterend van elkaars ervaring. Resultaten Inzichten in passend onderwijzen in het mbo (afkomstig uit de PLG’s en een inhoudelijke meta-PLG) Inzichten in collectief leren en onderzoeken van mbo-docenten (afkomstig uit een procesmatige meta-PLG) Online toolkit met de inzichten uit alle PLG's, gebundeld in de vorm van bijv. vlogs, kennisclips, podcasts, infographics en handreikingen voor docenten De betrokken mbo-instellingen verduurzamen de aanpak en werken blijvend in PLG’s Looptijd 05 september 2022 - 04 september 2026 Aanpak De Proeftuin bestaat uit tien PLG’s en twee meta-PLG's. De PLG’s doen onderzoek naar een subthema rondom passend onderwijzen. De inhoudelijke meta-PLG bundelt inzichten uit de PLG's om daar overkoepelende lessen over passend onderwijzen uit te trekken. De procesmatige meta-PLG ontwikkelt kennis over het collectief leren en onderzoeken door mbo-docenten in de PLG's. Daarbij worden de PLG’s begeleid door een onderzoek en een onderwijsprofessional uit het mbo, om de aanpak te verduurzamen.
In deze onderzoekswerkplaats, die we Proeftuin noemen, richten we ons op het onderzoeken en verbeteren van het pedagogisch-didactisch handelen van mbo-docenten om de aansluiting op leer- en/of onderwijsbehoeften van studenten te versterken. Daarvoor werken we samen in professionele leergemeenschappen (PLG’s).Doel Het consortium (bestaande uit drie mbo-instellingen, twee lectoraten van Hogeschool Utrecht en Open Universiteit) wil in de Proeftuin inzichten opdoen over passend onderwijs en het collectief leren en onderzoeken in het mbo. Daarnaast beogen ze bestaande initiatieven rondom passend onderwijzen uit te bouwen, daarbij profiterend van elkaars ervaring. Resultaten Inzichten in passend onderwijzen in het mbo (afkomstig uit de PLG’s en een inhoudelijke meta-PLG) Inzichten in collectief leren en onderzoeken van mbo-docenten (afkomstig uit een procesmatige meta-PLG) Online toolkit met de inzichten uit alle PLG's, gebundeld in de vorm van bijv. vlogs, kennisclips, podcasts, infographics en handreikingen voor docenten De betrokken mbo-instellingen verduurzamen de aanpak en werken blijvend in PLG’s Looptijd 05 september 2022 - 04 september 2026 Aanpak De Proeftuin bestaat uit tien PLG’s en twee meta-PLG's. De PLG’s doen onderzoek naar een subthema rondom passend onderwijzen. De inhoudelijke meta-PLG bundelt inzichten uit de PLG's om daar overkoepelende lessen over passend onderwijzen uit te trekken. De procesmatige meta-PLG ontwikkelt kennis over het collectief leren en onderzoeken door mbo-docenten in de PLG's. Daarbij worden de PLG’s begeleid door een onderzoek en een onderwijsprofessional uit het mbo, om de aanpak te verduurzamen.
In de PROOFtuin begeleiden onderzoekers van de Hogeschool Utrecht onderwijsprofessionals van ROC Midden Nederland om onderzoek te doen in en naar hun eigen onderwijspraktijk. Hier onderzoeken ze de interventies die zijn ingezet met NPO-middelen en het leren in PLG's.Doel De PROOFtuin heeft als doel om organisatie-specifieke kennis te ontwikkelen over ingezette interventies op basis van de NPO-middelen en over het leren in PLG's. Op basis daarvan wordt beoogd dat het onderzoekend en collectief lerend vermogen van onderwijsprofessionals wordt vergroot. Resultaten Monitoren en evalueren van initiatieven die zijn ingezet vanuit NPO-middelen, om deze zo nodig te kunnen borgen; Kennis ontwikkelen over het leren in professionele leergemeenschappen binnen de organisatie; Versterken van onderzoekend vermogen van onderwijsprofessionals; Versterken van collectief lerend vermogen van onderwijsprofessionals. Looptijd 01 januari 2022 - 31 december 2022 Aanpak De PROOFtuin bestaat uit drie PLG's, begeleid door ervaren onderzoekers: twee PROOFlabs en een OVERlab. In de PROOFlabs onderzoeken onderwijsprofessionals hun eigen praktijk. In het OVERlab onderzoeken onderwijsprofessionals het leren in de PROOFlabs. Elke PLG bestaat uit zes sessies.
