Dienst van SURF
© 2025 SURF
Inleiding:De online leefwereld speelt in toenemende mate een centrale rol in het leven en de ontwikkeling van jongeren. De online leefwereld biedt jongeren veel mogelijkheden om bijvoorbeeld hun talenten te ontdekken en te ontwikkelen, andere jongeren te ontmoeten en vriendschappen op te bouwen, te experimenteren met verschillende aspecten van hun identiteit, nieuwe vaardigheden aan te leren en ondersteuning voor hun vragen en problemen makkelijker te zoeken en te vinden. Niet alle jongeren profiteren van deze mogelijkheden. Sommige jongeren ervaren ook de negatieve kanten van de online leefwereld (zoals cyberpesten, grooming, exposing, uitsluiting, etc.), zijn betrokken bij online fraude en cybercrime, hebben moeite bij bepaalde stappen in hun ontwikkeling en vertonen risicogedrag in de online leefwereld. Vooral deze jongeren hebben ondersteuning nodig in de online leefwereld. Maar wie moet dat doen en hoe kun je precies jongeren in deze omgeving ondersteunen? Terwijl scholen en ouders vaak achter de feiten aan hollen en nauwelijks toegang hebben tot de online leefwereld van jongeren, werken jongerenwerkers al een aantal jaar intensiever in die leefwereld.
Inleiding:De leefwereld van jongeren speelde zich al voor een groot deel online af, maar sinds de coronavirus uitbraak lijkt dit alleen maar te zijn toegenomen. Hierdoor lopen met name jongeren in kwetsbare situaties risico’s op het ontwikkelen van online risicogedrag of verslavingen en het verliezen van de aansluiting met de samenleving. Jongerenwerkers zijn sociaal werk professionals die jongeren in kwetsbare situaties (10-23 jaar) begeleiden bij het volwassen worden in de samenleving zowel offline als online. Vanuit de leefwereld van jongeren dragen zij bij aan het versterken van de persoonlijke ontwikkeling en participatie, en het verminderen van risicogedrag, problemen en uitval van jongeren2. Sinds de coronavirus uitbraak is jongerenwerk in de online leefwereld van jongeren in een stroomversnelling gekomen omdat een nog groter deel van de leefwereld van jongeren zich online afspeelde.Er is echter nog weinig bekend over de ontwikkelingsbehoeften van jongeren in hun online leefwereld en hoe jongerenwerkers door in te spelen op deze ontwikkelingsbehoeftes bij kunnen dragen aan de ontwikkeling van jongeren.Samen met Lectoraat Youth Spot – Jongeren- werk (HvA) hebben 28 jongerenwerkers van 14 jongerenwerkaanbieders van mei tot november 2020 behoeften verzameld van 175 jongeren3 en 140 betrokken stakeholders4 van het jongerenwerk.Jongerenwerkers vroegen jongeren screenshots te maken van momenten waarin jongeren behoefte hadden aan jongerenwerk in hun online leefwereld en gingen met jongeren over deze behoeften in gesprek. Jongerenwerkers vroegen de stakeholders van het jongerenwerk wat hun behoeften waren aan jongerenwerk in de online leefwereld van jongeren.De bevindingen zijn gevalideerd door 55 jongerenwerkers in een Delphi-studie en 12 inhoudelijk deskundigen in een focusgroep.Hieronder beschrijven we achtereenvolgens de ontwikkelingsbehoeften van jongeren en drie methodieken van jongerenwerk in de online leefwereld van jongeren.
The online environment, where the boundaries between the domains of home, school, work, and leisure are blurred, poses new challenges for youth work practice. Due to limited research on this subject matter, the theoretical underpinnings of the online youth work practice are constrained. The fulfilment of youth work’s aims online, the position it can take in the online context, and its relation to its partners in the online lifeworld need a theoretical base. This paper seeks to analyse the role of youth work in the online lifeworld according to adolescents and youth work’s partners. The research was conducted in the Netherlands in collaboration with 14 youth work organisations. A qualitative research design was used: group conversations with young people and semi-structured interviews with youth work’s partners (i.e., parents, schools, informal networks, neighbourhood support teams, police, and municipal officials). The findings indicate that youth work in the online lifeworld, according to the respondents, is part of the general youth work practice, with a primary role of addressing the developmental needs of young people and creating new developmental opportunities. This role is expected to be fulfilled by engaging and connecting with young people in the online lifeworld and providing them instrumental, informational, socioemotional, and cognitive support. To do so, according to the partners, youth workers can make use of their vantage position in the online relationship with adolescents in order to access online information relevant for support and prudent prevention aimed at adolescents’ development. This vantage position may potentially encourage a collaboration between young people and partners, and between the online and offline youth work practice.
Voor zorgprofessionals die met kinderen met overgewicht werken, zoals kinderdiëtisten en -fysiotherapeuten, is het moeilijk om optimale ondersteuning te bieden aan deze kinderen en hun ouders. Dit heeft te maken met de multifactoriële aard van overgewicht, de beperkte vergoede behandeltijd en de benodigde tijd die leefstijlverandering vraagt. Een waardevolle toevoeging voor de huidige zorgpraktijk zou een mHealth-applicatie zijn die zowel voor kinderen en ouders als de professionals ondersteunend werkt bij het ontwikkelen en adopteren van een duurzaam gezondere levensstijl door kinderen. Door deze ‘blended care’ aanpak te ontwikkelen wil De Haagse Hogeschool, DIO Agency, Lijfstijl Diëtisten en TiM Fysiotherapie bijdragen aan het stabiliseren of reduceren van overgewicht van kinderen. Dergelijke leefstijlinterventie-ondersteunende applicaties bestaan al voor volwassenen, maar nog niet voor kinderen in de basisschoolleeftijd. Er bestaan wel enkele stand-alone applicaties voor deze doelgroep. De Supereters app van DIO Agency is hier een voorbeeld van. Deze app is de afgelopen jaren, in samenwerking met studenten Voeding & Diëtetiek van HHS, gevuld met evidence-based leefstijl informatie. Zorgprofessionals hebben deze app positief geëvalueerd voor integratie in gecombineerde leefstijlinterventies. In dit project willen we gezamenlijk onderzoeken hoe de reguliere zorgaanpak door digitale ondersteuning verrijkt kan worden tot een blended care aanpak. Dit doen wij door in een iteratief cocreatie proces met kinderen, ouders en zorgprofessionals informatie over de wensen, behoeften en leefwereld van de verschillende gebruikers, inhoudelijke kennis over leefstijl en gedragsverandering en technische en ethische randvoorwaarden, te integreren in de Supereters app en blended care aanpak. Hiermee leggen we een goede basis voor het implementeren van de applicatie in de zorgpraktijk en het evalueren van de effecten daarvan in een opvolgend project. Daarnaast krijgt een toekomstige generatie ontwerp- en zorgprofessionals hands-on ervaring met het cocreëren van eHealth oplossingen door te participeren in dit project.
Een steeds groter deel van het leven speelt zich online af. Ook het sociaal werk - alle zorg en ondersteuning die de kwaliteit van (samen)leven moet verbeteren - heeft te maken met deze digitalisering. Inmiddels experimenteren sociaal werk organisaties in Nederland met het combineren van online en face-to-face ondersteuning, ook wel blended sociaal werk genoemd. De verwachting was dat blended snel zou doorbreken, omdat het beter aansluit bij de leefwereld van mensen en omdat mensen eigen regie ervaren. Maar die verwachting is niet uitgekomen: de digitalisering in sociaal werk blijft achter in vergelijking tot andere sectoren en waarom is nog onduidelijk. Er zijn zorgen dat het ten koste kan gaan van een vertrouwensrelatie, of dat inwoners of sociaal werkers niet over de benodigde digitale vaardigheden beschikken. Dit project betreft een ontwerpend onderzoek waarbij blended ondersteuning wordt ontwikkeld die bijdraagtaan de kwaliteit van (samen)leven. De ontwikkeling gebeurt niet voor maar samen met sociaal werkers, inwoners, ontwikkelaars en onderzoekers. Tijdens het codesign proces worden ook minderheidsstemmen gehoord. Het doel is om zowel een praktijkprobleem te verbeteren, als om te leren over (onzichtbare) barrières die de inzet van digitale middelen tegenhouden in sociaal werk. In een consortium van vier sociaal werk organisaties, een softwareontwikkelaar en twee hogescholen worden drie fasen doorlopen. (1) Ontdekken betreft onderzoek van de bestaande situatie én wat er gewenst is. (2) Ontwerpen betreft een codesign proces, waarbij samen met betrokkenen concepten worden ontwikkeld die gewenst, realiseerbaar en haalbaar lijken. (3) Ontwikkelen betreft de fase waarin een concept wordt gevalideerd en verbeterd in de praktijk. Een brede leergemeenschap van onderzoekers, docenten, sociaal werkers, inwoners, managers en softwareontwikkelaars kijkt mee en reflecteert op resultaten teneinde transfereerbare kennis te ontwikkelen rondom succes- en faalfactoren over de invoering van digitale middelen in het sociaal domein.
In dit project doet Inholland samen met Nova College, MeerWaarde, Plangroep en de gemeente Haarlemmermeer verkennend participatief actieonderzoek naar een nieuwe preventieve werkwijze gericht op het bespreekbaar maken van schulden en stress onder jongeren tussen de 16 en 27 jaar. De schulden-en-stress-aanpak van MeerWaarde is niet eerder bij de doelgroep jongeren toegepast en vraagverlegenheid is niet eerder in dit verband onderzocht. Dit zijn vernieuwende aspecten in deze aanvraag. Vraagverlegenheid kan ertoe bijdragen dat jongeren niet over hun financiële problemen praten met anderen en schulden daardoor steeds hoger oplopen. Preventief werken wordt hierdoor bemoeilijkt. In dit project onderzoeken we op participatieve wijze hoe jongeren hun eigen vraagverlegenheid herkennen en erkennen als het gaat om het ervaren van geldstress, wat zij nodig hebben om hun hulpvraag aan anderen te articuleren en wat er nodig is om deze jongeren tijdig te ondersteunen. Dit levert nieuwe kennis op over de rol van vraagverlegenheid bij financiële problemen en biedt denkrichtingen voor nieuwe instrumenten en methodieken gericht op het bespreekbaar maken van geldstress bij jongeren. Met dit verkennend onderzoek bereiden we opschaling voor naar de regio’s Amsterdam en Rotterdam om die kennis, instrumenten en methodieken in een vervolgproject verder uit te werken.