We meten de gevoelstemperatuur in winkelcentrum Nieuw-West in Amsterdam. De winkels zijn open maar de terrassen leeg en het Osdorpplein ligt er verlaten bij. Het was 24 juli 2019 en we hadden te maken met een hittegolf zonder grenzen. Met een luchttemperatuur van ruim 35 graden op het zonovergoten plein, was het hier niet lang uit te houden. Er was sprake van hittestress bij het winkelend publiek en het plein had haar verblijfsfunctie verloren.
Hittestress is net als droogte en wateroverlast een belangrijke uitdaging in klimaatadaptatie. Onderzoek met publieke en particuliere partijen, door vijf hogescholen in tien wijken, heeft geresulteerd in nieuwe kennis over meten, beleven en doen ten aanzien van klimaatadaptie in de wijk. Zo blijkt ook uit dit onderzoek dat het hitte-eilandeffect ongeveer met 0,5 graden afneemt wanneer er 10 procent meer groen wordt gerealiseerd. Klimaatadaptatie blijkt nog beperkt te leven onder inwoners en er is nog weinig bereidheid om zelf initiatief te nemen. Toch eindigde dit onderzoek met honderden concrete oplossingen.
MULTIFILE
Dat hittestress een belangrijke uitdaging is in klimaatadaptatie bleek wel weer in de laatste weken van juli en augustus waarbij hitterecords sneuvelden. In Nederland wordt relatief veel gemeten in de buitenlucht, maar ook steeds meer in woningen om hittestress te bepalen. Meetstations die in woonwijken en woningen zijn aangebracht, maten afgelopen juli en augustus hoge temperaturen met gevoelstemperaturen rond 50 ˚C. Er is actie nodig om aangedragen voorbeelden toe te passen.
Uit recente KNMI-scenario’s blijkt dat door klimaatverandering de temperatuur blijft stijgen. Hevige regenbuien, meer tropische dagen en hittegolven zijn het gevolg. Er krijgen meer mensen last van het stedelijk hitte-eiland effect (UHI-effect), met als gevolg een bedreiging voor de gezondheid, verlaging arbeidsproductiviteit, welzijn en zelfs een risico op verhoogde sterfte. Het aanleggen van groene daken en gevels zijn, naast het planten van bomen en struiken, maatregelen om het UHI-effect te verminderen. Modelmatig kan het UHI-effect op straatniveau al bepaald worden, echter de bijdrage van groene daken en gevels wordt daar nog niet in meegenomen. Het practoraat ‘water en bodem’ van Yuverta, aangevuld met de expertise van het practoraat ‘groene leefbare stad’ van Yuverta en het lectoraat Klimaatrobuuste landschappen van HAS green academy doen in deze samenwerking, onderzoek naar het daadwerkelijke effect van groene daken en gevels op het UHI-effect op straatniveau in de stad. Er worden drie fieldlabs ingericht met sensoren op groene daken en gevels en op straatniveau, en vergeleken met nabijgelegen traditionele grijze daken en gevels. Hiermee wil GroenDakCoach antwoord geven op de steeds vaker gestelde vraag hoe groot de bijdrage van groene daken en gevels is in het verminderen van het UHI-effect op straat. Tygron wil met dit onderzoek dat haar digital twin-software, inclusief UHI-model nog beter toepasbaar is voor overheden en adviesbureaus bij ontwikkelingen rondom de (her-)inrichting van de openbare ruimte met klimaatadaptieve maatregelen. De resultaten worden via een digital twin hittestress-demonstrator gedeeld en besproken met de betrokken gemeenten van de fieldlabs, zodat deze kennis ingezet kan worden bij haar klimaatadaptatie-beleid. Daarnaast wordt de demonstrator ingezet bij participatie¬bijeenkomsten om de toegevoegde waarde en mogelijkheden van klimaatadaptieve maatregelen, zoals groene daken en gevels, inzichtelijk te maken en zo tot de gewenste gedragsverandering te komen.
Onderwijsvernieuwing zoekt naar nieuwe vormen om onderwijs dichter bij maatschappelijke problemen en probleemeigenaren te brengen. Er liggen grote opgaven voor Nederland om ons land klimaatadaptief te maken om de effecten van wateroverlast, droogte en hittestress aan te pakken. Gemeenten en waterschappen staan voor de taak binnen enkele jaren hun beheersgebied te voorzien van klimaat adaptieve maatregelen binnen beperkt budget, ruimte en tijd. Daarom is het van belang dat onderwijs hierin een grote rol krijgt.De Hanzehogeschool Groningen heeft in samenwerking met de hogeschool Rotterdam een activiteit ontwikkeld waar onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven samen komen: ClimatecaféWaterprof is een MKB die jong professionals in de watersector opleidt tot procesmanagers van complexe maatschappelijke watervraagstukken. Hierbij zoekt Waterprof naar vernieuwende methoden om opdrachtgevers te ondersteunen. Waterprof houdt zich daarom ook bezig met promotie van onderwijsvernieuwing binnen het praktijkgerichte hogeschoolonderwijs. De samenwerking met Hanze en publieke partijen kan een boost geven aan de uitdaging voor onderwijsvernieuwing en helpen bij een bredere uitrol van het product Climatecafé bij andere hogescholen in Nederland en internationaal praktijkonderwijs.
Triple helix samenwerking klimaatadaptie: Climatecafé Onderwijsvernieuwing zoekt naar nieuwe vormen om onderwijs dichter bij maatschappelijke problemen en probleemeigenaren te brengen. Er liggen grote opgaven voor Nederland om ons land klimaatadaptief te maken om de effecten van wateroverlast, droogte en hittestress aan te pakken. Gemeenten en waterschappen staan voor de taak binnen enkele jaren hun beheersgebied te voorzien van klimaat adaptieve maatregelen binnen beperkt budget, ruimte en tijd. Daarom is het van belang dat onderwijs hierin een grote rol krijgt. De Hanzehogeschool Groningen heeft in samenwerking met de hogeschool Rotterdam een activiteit ontwikkeld waar onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven samen komen: Climatecafé Waterprof is een MKB die jong professionals in de watersector opleidt tot procesmanagers van complexe maatschappelijke watervraagstukken. Hierbij zoekt Waterprof naar vernieuwende methoden om opdrachtgevers te ondersteunen. Waterprof houdt zich daarom ook bezig met promotie van onderwijsvernieuwing binnen het praktijkgerichte hogeschoolonderwijs. De samenwerking met Hanze en publieke partijen kan een boost geven aan de uitdaging voor onderwijsvernieuwing en helpen bij een bredere uitrol van het product Climatecafé bij andere hogescholen in Nederland en internationaal praktijkonderwijs. Binnen dit project worden Climatecafés georganiseerd met private en publieke partijen om deze doelstellingen te behalen.
