Dienst van SURF
© 2025 SURF
Zo n 160 docenten van hbo-informaticaopleidingen uit heel Nederland kwamen op 10 april 2003 naar Eindhoven om daar de eerste HBO-I docentendag bij te wonen. Het HBO-I, dat met deze dag zijn tienjarige bestaan vierde, is hiermee uitgegroeid tot een platform voor alle medewerkers van de aangesloten opleidingen.
Wat is 'hot' en wat is 'not' in de ict? Dat was 'in a nutshell' de reden voor het HBO-I om een studiereis te maken naar het Mekka voor ict'ers: Silicon Valley. Voor VS-verhoudingen een klein gebied met relatief veel belangrijke ict-bedrijven: SUN, Intel, Oracle, Hewlett-Packard. En twee van de beste universiteiten: Berkeley en Stanford. Deny Smeets en Miranda Valkenburg geven hun persoonlijke impressie van de hbo ict-tour.
De HBO-i-domeinbeschrijving dient als functioneel kwalificatiekader voor hogescholen, gericht op de startbekwaamheid van ICT-professionals van de toekomst. In vrijwel elk facet van het maatschappelijke, zakelijke, sociale en persoonlijke leven speelt ICT een grote rol. ICT is niet alleen zelf een belangrijke sector van economische bedrijvigheid, het is ook een onmisbare motor voor innovatie in alle kennisintensieve domeinen in onze samenleving. Nederland heeft grote behoefte aan kwalitatief goed opgeleide ICT’ers. Het ICT-domein verbreedt en verdiept zich. Behalve dat de vraag naar ICT'ers toeneemt, neemt ook de specialisatie naar ICT-subdomeinen toe. Om in te kunnen spelen op nieuwe toepassingen, arbeidsmarktvragen, wensen en innovaties is regelmatige actualisering van de HBO-i-domeinbeschrijving noodzakelijk. Naast de ontwikkelingen in het ICT-domein, ontwikkelt ook het onderwijsveld zich. Zo is er in toenemende mate aandacht voor Associate Degree en Professional Master programma's en leidt focus op de match tussen werkveld en opleidingsdoelen tot extra aandacht voor professional skills.
Artificial Intelligence (AI) wordt realiteit. Slimme ICT-producten die diensten op maat leveren accelereren de digitalisering van de maatschappij. De grote innovaties van de komende jaren –zelfrijdende auto’s, spraakgestuurde virtuele assistenten, autodiagnose systemen, robots die autonoom complexe taken uitvoeren – zijn datagedreven en hebben een AI-component. Dit gaat de rol van professionals in alle domeinen, gezondheidzorg, bouwsector, financiële dienstverlening, maakindustrie, journalistiek, rechtspraak, etc., raken. ICT is niet meer volgend en ondersteunend (een ‘enabling’ technologie), maar de motor die de transformatie van de samenleving in gang zet. Grote bedrijven, overheidsinstanties, het MKB, en de vele startups in de Brainport regio zijn innovatieve datagedreven scenario’s volop aan het verkennen. Dit wordt nog eens versterkt door de democratisering van AI; machine learning en deep learning algoritmes zijn beschikbaar zowel in open source software als in Cloud oplossingen en zijn daarmee toegankelijk voor iedereen. Data science wordt ‘applied’ en verschuift van een PhD specialisme naar een HBO-vaardigheid. Het stadium waarin veel bedrijven nu verkeren is te omschrijven als: “Help, mijn AI-pilot is succesvol. Wat nu?” Deze aanvraag richt zich op het succesvol implementeren van AI binnen de context van softwareontwikkeling. De onderzoeksvraag van dit voorstel is: “Hoe kunnen we state-of-the-art data science methoden en technieken waardevol en verantwoord toepassen ten behoeve van deze slimme lerende ICT-producten?” De postdoc gaat fungeren als een linking pin tussen alle onderzoeksprojecten en opdrachten waarbij studenten ICT-producten met AI (machine learning, deep learning) ontwikkelen voor opdrachtgevers uit de praktijk. Door mee te kijken en mee te denken met de studenten kan de postdoc overzicht en inzicht creëren over alle cases heen. Als er overzicht is kan er daarna ook gestuurd worden op de uit te voeren cases om verschillende deelaspecten samen met de studenten te onderzoeken. Deliverables zijn rapporten, guidelines en frameworks voor praktijk en onderwijs, peer-reviewed artikelen en kennisdelingsevents.
Het lectoraat Applied Quantum Computing is een samenwerking tussen de Hogeschool van Amsterdam en het Centrum Wiskunde en Informatica. Dit lectoraat gaat zich bezig houden met het leggen van een verbinding tussen enerzijds fundamenteel onderzoek en anderzijds praktische problemen. In een samenwerking met IBM, Capgemini en Qusoft zullen cases en experimenten worden uitgevoerd hoe Quantum Computing bedrijven gaat beïnvloeden. Op het gebied van Quantum Communication zal onderzocht worden hoe m.b.v. Quantum Technologie gekomen kan worden tot een veilige communicatie. Ook zal aangesloten worden bij onderzoek naar en onderwijs worden ontwikkeld rondom hoe quantum mechanische effecten praktisch ingezet kunnen worden om metingen te verrichten. Onderzoek zal verricht worden naar het implementeren van theoretische oplossingen als bedacht in de laboratoria van universiteiten voor problemen bij bedrijven en instellingen. Binnen de Hogeschool van Amsterdam zal aansluiting worden gezocht met het onderzoek dat wordt gedaan binnen diverse lectoraten van de Faculteit DMCI, zoals responsible IT (i.o) en Urban Analytics en met de onderzoekers van de groep Urban Technology van de faculteit Techniek. In het onderwijs wordt een relatie bestendigd met opleidingen als HBO-ICT, waarvoor een minor wordt ontwikkeld, en Technische Natuurkunde. Daarbuiten zal verder gewerkt worden aan een netwerk om te komen tot een ecosysteem van instellingen en bedrijven. De Hogeschool van Amsterdam draagt Marten Teitsma als lector voor. Marten Teitsma heeft heeft veel ervaring in het onderwijs, ontwikkeling daarvan, als leidinggevende en is gepromoveerd in de Artificiële Intelligentie. Binnen de hogeschool heeft hij het initiatief genomen tot diverse activiteiten op het gebied van Quantum Computing.
Platform GROW – GRoene OmgevingsWetIn 2023 treedt de Omgevingswet in werking. Een van de grootste wijzigingen in de Nederlandse wetsgeschiedenis. Deze Omgevingswet genereert een ruimtelijke transitie. Het algemene doel is dat overheden met maatschappelijke partners toegroeien naar gebiedsgerichte duurzame ontwikkeling en bescherming van de kwaliteit van de leefomgeving. Deze ruimtelijke transitie levert naast nieuwe beleidsinstrumenten met daarmee samenhangende wet- en regelgeving, ook een digitale transformatie en vooral een andere manier van samenwerken. Het Rijk geeft alle overheden in Nederland tot 2030 de tijd om deze transitie te implementeren. Landelijk gaat veel aandacht uit naar de juridische aspecten en naar het digitaal stelsel omgevingswet en minder naar de fysiek-ruimtelijke aspecten van de duurzame ontwikkeling van de leefomgeving en de één-overheidsgedachte.Op dit moment denken HBO-instellingen niet complementair na over hoe zij kunnen meegroeien met en anticiperen op de implementatie van de Omgevingswet. Vanuit de inhoud, de processen en de governance gaat het om de impact van het ontwerpen, inrichten en verankeren van een duurzame leefomgeving gebaseerd op ecologische en circulaire principes. Het in balans houden van economische en duurzame groei vraagt doorgaande innovatie en kennisontwikkeling. Wat betekent dit voor de curricula en voor het praktijkgericht onderzoek dat momenteel gefragmenteerd door verschillende lectoraten wordt uitgevoerd? Dit Platform GROW brengt in beeld welke output en outcomes er momenteel door onderwijs en onderzoek van relevante HBO-instellingen wordt geleverd op het terrein van de Omgevingswet.Naast het delen van netwerken, kennis en ervaring worden voorstellen uitgewerkt voor gezamenlijk praktijkonderzoek naar de duurzame, groene effectuering van de Omgevingswet. Deze worden tijdens GROW-dialoogsessies ontwikkeld en gepresenteerd. Het - via GROW groeiend - netwerk aan leidende enthousiaste lectoren zijn verbonden aan de Hogeschool Van Hall Larenstein (penvoerder), Hogeschool Leiden, Hogeschool Rotterdam, Saxion Hogeschool, HZ University of Applied Sciences, Hogeschool Arnhem-Nijmegen, Hanzehogeschool Groningen en Aeres Hogeschool Almere. Platform GROW