Vanuit verslavingsreclassering Antes in Rotterdam, inmiddels Fivoor, kwam in 2022 de vraag bij het lectoraat Werken in Justitieel Kader om input te geven aan het proces van verantwoord beslissen van reclasseringswerkers. De organisatie had behoefte aan een beter fundament voor het nemen van beslissingen en voor het verantwoorden daarvan. De ca. 50 reclasseringswerkers bij Fivoor reclassering Rotterdam zijn werkzaam vanuit vier verschillende teams: advies, toezicht, werkstraffen en interventies. De organisatie heeft daarnaast twee kwaliteitsfunctionarissen, een manager bedrijfsvoering/teamleider, twee teamleiders en ondersteunend personeel. Er is veel verloop geweest in de afgelopen jaren, zowel onder teamleiders als onder reclasseringswerkers. Een relatief grote groep reclasseringswerkers is nog maar kort in dienst. De teamleider van ‘advies’ is tevreden over het proces van verantwoord beslissen bij de adviseurs. Bij het team toezicht lijkt dat minder goed te gaan. Beide teams functioneren los van elkaar. De indruk is dat de toezichthouders veel vanuit het hier-en-nu werken, niet altijd even methodisch en zich soms te veel laten leiden door de waan van de dag. Het proces van beslissen lijkt vaak vrij technisch aangevlogen te worden. Het werken met kritische prestatie-indicatoren (KPI’s) heeft geleid tot een cultuur van technische verantwoording. Er is een structuur van monitoring vastgelegd waarbij casussen een keer in de 6 maanden besproken moeten worden. Ook dat werkt eerder een sfeer van verantwoorden in de hand dan van verantwoord beslissen. Er lijkt (te) weinig met elkaar gesproken te worden over beweegredenen achter beslissingen; men lijkt daarover onvoldoende in gesprek te gaan met elkaar. Casussen worden in de regel per ‘kamer’ (6 à 8 mensen) besproken en beslissingen worden vaak ook binnen die kamers genomen. Die kamers zijn meestal op discipline geordend (bv. ISD, veelpleger, tbs). Dat vergroot de kans op groepsdenken en verkleint de kans op kritische uitwisseling en goed doordenken van te nemen beslissingen. Naast casuïstiekbesprekingen per kamer zijn er intervisiegroepen, die worden begeleid door iemand van de Reclasseringsacademie. Deze hebben niet als primair doel te komen tot het nemen van beslissingen en staan verder los van deze casuïstiekbesprekingen. De kwaliteitsfunctionarissen hebben geen (duidelijke) taak in casuïstiekbesprekingen. Zij zijn vooral gericht op het bieden van individuele begeleiding en niet op het geven van input aan de casuïstiekbesprekingen. Het personeel van toezicht is niet zoals bij veel andere reclasseringsorganisaties in 2017 getraind in de nieuwe RISC en verantwoord beslissen (dat werd veelal door trainers samen met studenten van de masteropleiding Forensisch Sociale Professional gedaan). Deze training gaf input op het proces van verantwoord beslissen door in te gaan op de theorie over heuristieken en biases van (met name) Kahneman en deze aan de hand van een PowerPointpresentatie en filmpjes te bespreken en vertalen naar de eigen werkpraktijk. De adviseurs hebben die training wel gehad, maar dit lijkt al weg gezakt. Van reclasseringswerkers wordt verwacht dat zij op basis van kennis van zaken op het juiste moment en op de juiste manier verantwoorde beslissingen nemen, die passen bij de bij de cliënt. Dat vraagt om het combineren van drie kennisbronnen: wetenschappelijke kennis, professionele expertise en cliëntexpertise. Onder wetenschappelijke kennis verstaan we de kennis die met (systematisch) onderzoek verkregen is over effectief handelen en effectieve interventies in de reclasseringspraktijk (bijvoorbeeld een bepaalde methode of werkwijze). Onder professionele expertise verstaan we de expertise die de professional door opleiding (uiteraard is dat ook grotendeels wetenschappelijke kennis) en ervaring heeft ontwikkeld. Onder cliëntexpertise verstaan we de inbreng van cliënten over hun doelen en wensen en mogelijkheden. Het nemen van beslissingen op basis van de combinatie van deze drie ‘kennisbronnen’ noemen we Evidence-Based Practice (EBP).
Van reclasseringswerkers wordt vakmanschap verwacht. Dat wil zeggen op basis van kennis van zaken op het juiste moment en op de juiste manier verantwoord beslissingen nemen, die passen bij de situatie en bij de cliënt. Dat vraagt om het combineren van methodisch en theoretische kennis met eigen expertise als professional (op grond van scholing en ervaring) in goede afstemming met behoeften en mogelijkheden van de cliënt. Het nemen van beslissingen op basis van de combinatie van deze drie ‘kennisbronnen’ noemen we een evidence based practice. Dat is in het reclasseringswerk niet altijd vanzelfsprekend en vanwege het gedwongen kader ook niet altijd gemakkelijk. Met het project ‘Gebundelde kracht’ hebben we bij verslavingsreclassering Fivoor in Leiden en Den Haag onderzocht hoe reclasseringswerkers die drie kennisbronnen (wetenschappelijke kennis, cliëntexpertise en professionele expertise) gebruiken in het nemen van beslissingen en welke rol intercollegiale toetsing (ICT) daarin heeft.
Probation and after-care service is of great social importance and you want to do a proper job. ‘Doing a proper job’ tends to revolve around effective interventions or instruments. Which is important, but doing a proper and effective job involves more than that. We distinguish three forms of effectiveness: -Effective methods: what works? For example, working according to the principles of Risk, Needs and Responsivity6. Or structured behavioural training according to the cognitive-behavioural model. Or working according to the Good Lives Model7. Or the network approach. Methods are referred to as ‘effective’ if there is scientific evidence that they increase the chances of achieving the probation objectives. The risk of recidivism decreases if you work according to these methods. Proper coordination of the working method with specific clients is always part of an effective methodology. -Effective professionals: who works? Methodologies do not lead a life of their own, they only become effective in the hands of professionals8. Effective professionals are rooted in professional values, work with theoretically consistent methods, stand behind their working methods, are able to interact with different types of people (also with people who find this difficult) and systematically provide specific feedback on their actions and results. The importance of effective and open client feedback is important in this. Furthermore, an effective professional attempts to connect his own experiential knowledge to scientific knowledge to the best of his ability. A professional who meets these characteristics is in a better position than other professionals to ‘ensure the effectiveness’ of the method. -Effective interactions: the working alliance (how does it work?) Methodologies and professionals gain meaning in proper interaction with clients and other stakeholders (for example, social network and volunteers). A proper quality of the working alliance increases the chance of successful completion of a probation programme. The risk of problems within the process is reduced and the risk of dropout (no-show or a negative report) decreases.
Cliënten van de verslavingsreclassering hebben veelal meervoudige problematiek. Het inzetten en verbinden van drie kennisbronnen (behoeften van cliënten, professionele ervaringskennis en wetenschappelijke kennis) kan de effectiviteit van het professionele handelen versterken. In het project ‘Gebundelde Kracht’ staan het professioneel handelen en intercollegiale toetsing binnen de verslavingsreclassering centraal. Doel Samen met reclasseringswerkers onderzoeken we hoe begeleiding van cliënten kan worden verbeterd door de drie kennisbronnen optimaal in te zetten en met elkaar te verbinden. Dit onderzoek vormt een pilotonderzoek in één team, om vervolgens het onderzoek te verbreden naar meerdere teams/regio’s van verschillende reclasseringsorganisaties. Resultaten Eindrapportage met onderzoeksbevindingen en aanbevelingen voor veranderingen Onderzoeksopzet en meetinstrumenten (topiclijst, codeerschema, observatielijst) voor een vervolgonderzoek in meerdere teams. Relevantie/impact Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de integratie van behoeften van cliënten, ervaringskennis en theoretische kennis in het professioneel handelen van reclasseringswerkers. Met dit onderzoek verkennen we hoe integratie van deze drie kennisbronnen structureel onderdeel kan worden van het dagelijks handelen van reclasseringswerkers, en hoe intercollegiale toetsing daaraan kan bijdragen. Looptijd 01 september 2020 - 30 januari 2022 Aanpak Het onderzoek wordt uitgevoerd in twee teams van verslavingsreclassering Fivoor (Leiden en Den Haag). We verzamelen informatie via een enquête onder reclasseringswerkers, semigestructureerde interviews en observatie van bijeenkomsten voor Intercollegiale Toetsing (ICT), waarna we de onderzoeksbevindingen verwerken in de eindrapportage.
Cliënten van de verslavingsreclassering hebben veelal meervoudige problematiek. Het inzetten en verbinden van drie kennisbronnen (behoeften van cliënten, professionele ervaringskennis en wetenschappelijke kennis) kan de effectiviteit van het professionele handelen versterken. In het project ‘Gebundelde Kracht’ staan het professioneel handelen en intercollegiale toetsing binnen de verslavingsreclassering centraal. Doel Samen met reclasseringswerkers onderzoeken we hoe begeleiding van cliënten kan worden verbeterd door de drie kennisbronnen optimaal in te zetten en met elkaar te verbinden. Dit onderzoek vormt een pilotonderzoek in één team, om vervolgens het onderzoek te verbreden naar meerdere teams/regio’s van verschillende reclasseringsorganisaties. Resultaten Eindrapportage met onderzoeksbevindingen en aanbevelingen voor veranderingen Onderzoeksopzet en meetinstrumenten (topiclijst, codeerschema, observatielijst) voor een vervolgonderzoek in meerdere teams. Relevantie/impact Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de integratie van behoeften van cliënten, ervaringskennis en theoretische kennis in het professioneel handelen van reclasseringswerkers. Met dit onderzoek verkennen we hoe integratie van deze drie kennisbronnen structureel onderdeel kan worden van het dagelijks handelen van reclasseringswerkers, en hoe intercollegiale toetsing daaraan kan bijdragen. Looptijd 01 september 2020 - 30 januari 2022 Aanpak Het onderzoek wordt uitgevoerd in twee teams van verslavingsreclassering Fivoor (Leiden en Den Haag). We verzamelen informatie via een enquête onder reclasseringswerkers, semigestructureerde interviews en observatie van bijeenkomsten voor Intercollegiale Toetsing (ICT), waarna we de onderzoeksbevindingen verwerken in de eindrapportage.
