Dienst van SURF
© 2025 SURF
Pleidooi om in het nieuwe programma Cultuurparticipatie meer oog te hebben voor culturele democratie.
Democratie is een hoogtepunt van beschaving maar staat voortdurend bloot aan het gevaar van chaos. Te gemakkelijk wordt democratie als een vanzelfsprekendheid gezien. In het artikel worden drie spanningen geschetst waardoor de democratie onder druk staat. Dat zijn: 1)spanning als gevolg van grote machtsverschillen, 2)spanning door verschil van mening en 3) spanning als gevolg van negatieve communicatie. Politiek die de democratie wil beschermen, moet erop toezien dat groepen in de samenleving voldoende erkenning krijgen. Anders loopt de spanning te hoog op. In een democratische samenleving moeten groepen elkaar accepteren en naar elkaar luisteren. Dat betekent niet dat ze het met elkaar eens moeten zijn, ze moeten met de ander willen leven en die de ruimte willen geven.
De kernwaarden van het openbaar onderwijs worden door velen gezien als onvoldoende om richting te geven aan waardevol openbaar onderwijs. In opdracht van Zaan Primair, de stichting voor openbaar onderwijs in de Zaanstreek, is onderzocht of op basis van democratie als complex waardenbegrip de identiteit van de openbare school vorm kan worden gegeven. De openbare school is de school van de samenleving en die samenleving is gefundeerd op democratische waarden als vrijheid, gelijkheid, dialoog, diversiteit en participatie. Dit onderzoek laat zien dat ook scholen vanuit deze waarden hun identiteit kunnen ontwikkelen en zo een democratische gemeenschap kunnen vormen. In het onderzoek is een conceptueel kader hiervoor ontwikkeld. Tevens is op basis van het model van waarderend onderzoek een implementatietraject ontwikkeld, waarmee scholen dit in de praktijk kunnen toepassen. Het conceptueel kader is door de landelijke besturenorganisatie van het openbaar overgenomen als voorstel om daarmee ook landelijk de kernwaarden van het openbaar onderwijs te funderen op de waarden van de democratische samenleving.