Of het een iconisch project is weet ik niet. Maar beeldbepalend voor de Nederlandse ruimtelijke ordening van de laatste paar decennia is de Amsterdamse Zuidas zeker. Twee smalle strookjes grond langs de zuidelijke rondweg A10. In eerste instantie wat toevallig ontstaan toen fusiebank ABN Amro een nieuw hoofdkantoor zocht weg van de benauwde binnenstad. Hier werd de afgelopen twintig jaar een ‘concurrerende plek’ gerealiseerd: gemodelleerd naar de wensen van een (inter-)nationale zakenelite. De ingrediënten voor de vele Zuidas-achtige plekken die overal opdoken waren gelijksoortig en vormden een handboek voor neoliberaal stedelijk beleid: uitmuntende bereikbaarheid (betaald door de overheid) en een bouwprogramma met hoogwaardige kantoren en voorzieningen, luxe woningen en hotels. Uiteraard gelardeerd met aantrekkelijke financiële en fiscale lokkertjes voor bedrijven. Alles overgoten met een flink portie marketing over ‘stedelijkheid’ en ‘succes’.
Food is een belangrijk thema voor Nederland en de Metropoolregio Amsterdam (MRA). Zowel op economisch, sociaal als logistiek niveau heeft Food een grote impact op onze samenleving. En door het toenemend aantal monden in Nederland, die steeds meer en gevarieerd eten, wordt deze impact groter en groter. Dit geldt zeker voor Amsterdam, met haar meer dan 5.000 horecazaken en 4.000 horecadistributeurs in de regio. In dit rapport wordt vanuit een analyse van de Nederlandse Agri & Food Sector, oplossingsrichtingen voor een slimmere en schonere horecadistributie voor Amsterdam en de Metropool Regio Amsterdam ontwikkeld. De horecadistributie in Amsterdam is letterlijk aan het vastlopen door de stijgende vraag naar goederen en de afnemende bereikbaarheid in de stad. Om dit structurele probleem op te lossen zullen zowel de gemeente, de horecadistributeurs en de horecondernemers moeten gaan samenwerken. De gemeente heeft hierbij ook de taak een nieuw level playing field te creëren om deze samenwerking zowel af te dwingen als te faciliteren.
De woningbouwopgave is enorm. Alleen al in Amsterdam is de bouw van minimaal 50.000 woningen tot 2025 voorzien. De impact op onze steden is nauwelijks te overschatten. Met name doordat deze nieuwbouw binnenstedelijk en daardoor in extreem dichtheden en hoogbouw gerealiseerd moet worden. We weten dat voor een goede leefomgeving de straat een menselijke maat moet hebben. Voor de gangbare woonmilieus is bekend wat voor ontwerpoplossingen dit vraagt: een actieve plint (begane grond), ritme in de straatwanden en een tactiele inrichting. Voor de nieuwe woonmilieus met on-Nederlands hoge dichtheden en hoogbouw is nog niet duidelijk hoe dat moet gebeuren. Duidelijk is dat er aandacht nodig is op het sociale vlak, programmering, mobiliteit, en de vormgeving van de straatruimte als gezamenlijke publieke ruimte met een menselijke maat. Dit onderzoeksvoorstel richt zich op de straatruimte. Ruimtelijk ontwerpers hebben urgente behoefte aan een systematisch overzicht van (elders) beproefde ontwerpoplossingen, meer grip op de werking van deze ontwerpingrepen en een tool om ontwerpoplossingen al gedurende het ontwerpproces op hun werking te kunnen testen. Om in deze behoefte te voorzien, is een consortium gevormd bestaande uit ontwerpbureaus, (internationale) kennisinstellingen die de opgave op soortgelijke interdisciplinaire manier aanpakken en een groep opdrachtgevers van ruimtelijke projecten. Sensing Streetscapes past twee nieuwe opkomende technologieën toe (artificial intelligence uit data-analytics en de eye-tracking-technologie uit de neurologie) die nodig zijn om referentielocaties te traceren en het effect van ontwerpoplossingen op de gebruikers van de straatruimte te achterhalen. Naast de kennisontwikkeling worden de technologieën ook doorontwikkeld tot twee nieuwe tools voor de toepassing in de ontwerppraktijk. Ontwerpers kunnen daarmee zelf sneller referentielocaties traceren en ontwerpoplossingen zelf toetsen bij de gebruikers. Hiermee zijn de ontwerpers in staat om met beter beproefde oplossingen per situatie en locatie straatruimtes een herkenbare menselijke maat te geven en de ontwerppraktijk innoveert.
