Zoekresultaten

Het succes van de onderzoekende leraar

Het doen van onderzoek in de eigen schoolpraktijk neemt in de opleiding van leraren voortgezet onderwijs in Limburg een belangrijke plaats in. Tijdens een symposiom van Academische Opleieidngsschool Limburg (AOSL)op 5 april 2012 wisselden zowel zowel aanstaande als zittende leraren hun onderzoeksopbrengsten uit. In het artikel komen onder andere AOSL projectleiders Frank Crasborn en Ton Lenders aan het woord over het belang van een dergelijk symposium.

Door het 'OOG' van de Academische Opleidingsschool Limburg

De Academische Opleidingsschool Limburg (AOSL) is een samenwerkingsverband van de Fontys Lerarenopleiding Sittard, 12 scholengemeenschappen voor voortgezet onderwijs, de Open Universiteit en de Universiteit Maastricht. Kernstreven van het project is het praktijkgericht professionaliseren en begeleiden van leraren (in opleiding) met het oog op verbetering van de kwaliteit van het (voortgezet) onderwijs. Daarbij wordt het bevorderen van het doen van onderzoek door en met leraren (in opleiding) gezien als een van de (leer)strategieën waarmee professionele ontwikkeling van leraren (in opleiding) en schoolontwikkeling met elkaar verbonden kunnen worden. Op de vo-scholen zijn zogenaamde Onderzoek Ondersteuningsgroepen (OOG)ingericht. In de bijdrage wordt onder andere ingezoomd op motiverende en belemmerende factoren zoals die binnen het samenwerkingsverband, met een diversiteit aan partners en perspectieven, en bij de vormgeving en praktische uitvoering van het doen van onderzoek door en met leraren, naar voren komen. In deze congres bijdrage wordt onder andere aandacht besteed aan de volgende vragen: (Hoe) zijn de rollen van alle partners in het project helder gedefinieerd? (Hoe) kunnen leraren in opleiding zichtbaar een rol spelen bij onderzoek op school? (Hoe) genereren en expliciteren partnerscholen onderzoeksthema's? Waar en hoe 'ontmoet' het opleidingscurriculum en onderzoek doen op school elkaar? Welke onderzoeksprogrammalijnen zijn in de AOSL zichtbaar en relevant? (Hoe) wordt binnen scholen docentonderzoek geëntameerd, geregistreerd, gerapporteerd? Welk kwaliteitskader wordt gehanteerd voor onderzoek door leraren op school? (Hoe) is AOSL verankerd in opleidingscurriculum en organisatiestructuur van scholen?

Werken met onderzoeksgroepen binnen een academische basisschool

In december is de nieuwe aanvraagronde gesloten voor scholen die de ambitie hebben om onderzoek een vaste plek te geven in hun ontwikkeling. Deze academische opleidingsscholen willen door onderzoek de school binnen te halen, hun aanpak en werkwijze onderbouwen en nieuwe inzichten binnen halen. De opkomst van academische scholen past in een bredere beweging waarin de ontwikkeling van onderwijsaanpakken meer en meer neergelegd wordt op de plek waar dat hoort: namelijk bij de leraren die dat onderwijs uiteindelijk vorm geven. Dit proces krijgt op verschillende manieren vorm: door onderzoek naar effectiviteit van aanpakken zodanig op te zetten dat het meer direct aansluit bij vragen en concerns van leraren en het zodanig te rapporteren dat het beter toegankelijk is voor leraren en makkelijker te vertalen naar de eigen onderwijspraktijk. Maar ook door leraren uit te dagen tot het zelf doen van onderzoek naar de eigen school- en lespraktijk. Dit onderzoek doet verslag van beide manieren om onderzoek relevant voor de school te laten zijn. Allereerst gaat het in dit onderzoek om leraren binnen (academische) basisscholen die in ontwikkelgroepen gebruik maken van een onderzoeksmatige aanpak om hun onderwijs te verbeteren. Een boeiend en spannend proces dat nieuwe vaardigheden van leraren vraagt en een nieuwe cultuur binnen de scholen waar ze werken. Tegelijk is dit onderzoek een analyse van de wijze waarop dit proces verloopt, van wat schoolleiders en onderzoeksbegeleiders ondernemen om leerkrachten te ondersteunen in het onderzoeks- en ontwikkelproces en hoe leerkrachten die ondersteuning ervaren. Het onderzoek is uitgevoerd door Tonny Bruin, ondersteuner en adviseur van De Activiteit, expertisecentrum voor ontwikkelingsgericht onderwijs en gedurende het onderzoek lid van de kenniskring van het lectoraat Leren & Innoveren van de HvA. Daarmee gaat het dus om een onderzoek ‘van buiten’ en komt de vraag op in hoeverre dit onderzoek mank gaat aan een ‘kloof tussen onderwijs en onderzoek’. Tonny heeft verschillende maatregelen genomen om de kloof zo goed mogelijk te dichten: Allereerst komt de aanleiding voor het onderzoek vanuit de scholen zelf. Drie van de vier scholen in dit onderzoek maken deel uit van de Stichting ASKO, een bestuur voor katholiek onderwijs in Amsterdam. De OGO-scholen binnen ASKO hebben al enige jaren de status van academische opleidingsschool en proberen daarmee onderzoek een integraal onderdeel te laten zijn van het proces van onderwijsontwikkeling. In dat proces gaat het enerzijds om de vraag hoe effectief het onderwijs bijdraagt aan het leren van leerlingen en hoe dat verbeterd kan worden, maar dus ook om de vraag hoe effectief het onderzoek bijdraagt aan onderwijsverbetering en aan het leren van leerkrachten binnen de school en hoe dat verbeterd kan worden. De scholen zijn daarmee dragers van de onderzoeksvraag. Daarnaast is voor het onderzoek gebruik gemaakt van een theoretisch kader dat aansluit bij de taal en de concepten die de scholen hanteren, namelijk een theoretisch kader dat afkomstig is uit de cultuurhistorische stroming, die ook de grondslag vormt voor het OGO-onderwijs. Daarmee sluit de taal van het onderzoek zoveel mogelijk aan bij de taal van de leerkrachten. Tenslotte is het onderzoek zoveel mogelijk in dialoog met de betrokkenen uitgevoerd. Door focusgesprekken met onderzoeksgroepen, interviews met schoolleiders en onderzoeksbegeleiders en door discussie met de betrokkenen over de betekenis van de uitkomsten heeft het onderzoek geleid tot versterking van eigenaarschap en tot nieuwe inzichten bij de betrokkenen. In die zin heeft het onderzoek de betrokkenen geïnspireerd en was het aanleiding tot nieuwe impulsen in het leerproces binnen de scholen

Data als basis voor schoolontwikkeling

Kenniscentrum Educatie rapportnummer 16-03 In de regio Utrecht-Amersfoort hebben vijf academische basisscholen vanaf het schooljaar 2012-2013 deelgenomen aan het vierjarige schoolverbeteringsproject: het Academische Opleidingsscholen project (AOS-project). Het uiteindelijke doel van het project was de scholen te leren systematisch en doelgericht te werken aan schoolontwikkeling. Om dit doel te realiseren is nauw samengewerkt tussen het kenniscentrum van de Hogeschool Utrecht, Instituut Theo Tijssen, het bestuur en de scholen. Deze rapportage is een bijlage bij het onderzoeksrapport dat verschenen is over het project: Op basis van data de schoolontwikkelingsagenda bepalen (2016). In deze rapportage zijn de vijf casebeschrijvingen opgenomen, die zijn geschreven door de coördinatoren van de deelnemende scholen in samenwerking met een docent van de Hogeschool Utrecht. Het doel van de casebeschrijvingen is om zicht te krijgen op het verloop van het implementatieproces op de individuele scholen. Iedere school beschrijft de resultaten die zijn behaald, de successen die zijn geboekt, maar ook de knelpunten die ze hebben ervaren tijdens de uitvoering van het project op de school.

De Academische Werkplaatsen van het lectoraat Beroepsonderwijs

Dit onderzoeksrapport beschrijft de resultaten van een compact, reflectief onderzoek naar de academische werkplaatsen beroepsonderwijs van het lectoraat Beroepsonderwijs, Kenniscentrum Leren en Innoveren (Hogeschool Utrecht).

Praktijkgericht onderzoek in de Academische school