Wat hebben MKB'ers nodig om meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in hun bedrijf in te zetten? Voor MKB'ers is deze vraag van toenemend belang vanwege verplichtingen die worden gesteld in aanbestedingen met een social return voorwaarde en in de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten. We beantwoorden deze vraag op basis van een analyse van best practices, documentenanalyse, halfgestructureerde interviews met vertegenwoordigers van betrokken partijen, en focusgroepen. Het blijkt dat het voor een innovatieve en effectieve invulling van social return cruciaal is dat voorafgaand aan de formulering van de voorwaarden voor aanbesteding, een dialoog tot stand komt tussen MKB'ers, inkopers en partijen die doelgroepen leveren. Van groot belang voor de uitvoering is dat partijen die de doelgroepen leveren deze ook op tijd beschikbaar hebben, zodat een goede match kan worden gemaakt tussen werkzaamheden en kandidaat. Aanbevolen wordt ook de mogelijkheid tot inrichting van arbeidspools, die de continuïteit en duurzaamheid van de inzet van doelgroepen kunnen vergroten en MKB'ers ontzorgen bij de werving, selectie en begeleidingstaken. Om een tijdige match van kandidaten met werkplekken te bewerkstelligen is het belangrijk dat gemeenten zich committeren aan deze arbeidspools.
Participatiewet, social return, baanafspraakbanen, quotumheffing – van MKB’ers wordt gevraagd werkplekken te creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De Quotumwet kan zelfs een boeteheffing opleggen als er onvoldoende werkplekken voor arbeidsbeperkten komen. De overheid dwingt MKB’ers hiermee over te gaan tot inclusief werkgeverschap. MKB’ers uit o.a. de bouw, afvalverwerking en schoonmaak kunnen geschikte werkplekken bieden en zijn bereid om hun bedrijf te richten op deze sociale innovatie. In de praktijk blijkt echter dat het MKB geen invulling kan geven aan deze innovatie, omdat kandidaten niet worden aangeleverd en/of niet over de juiste capaciteiten beschikken en omdat wet- en regelgeving belemmerend werkt. MKB’ers willen dit verbeteren samen met gemeenten.Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de Participatiewet. MKB’ers ervaren dat gemeenten zich wel willen opstellen als partner van het bedrijfsleven, maar dat dat in de praktijk niet lukt. MKB’ers willen een structurele samenwerking met gemeenten tot stand brengen, waarbij ze zelf meer sturing geven aan de selectie en plaatsing van kandidaten, met minder regels. Omdat ze niet weten hoe ze dit van de grond kunnen krijgen vragen ze de Hanzehogeschool Groningen hiervoor handvatten te bieden. Gemeenten willen hier graag aan meewerken, omdat zij een beter beeld willen krijgen van de concrete behoeften van MKB’ers waardoor de door hen ingezette werkgeversbenadering beter aansluit op individuele MKB’ers. Door de nieuwe kennis van het project over een effectieve werkgeversbenadering zijn studenten beter voorbereid op de praktijk van de uitvoering van de Participatiewet en social return.De Hanzehogeschool Groningen zal samen met 26 MKB-bedrijven, MKB-Nederland Noord, De Normaalste Zaak, de gemeente Groningen en de Rijksuniversiteit Groningen, een werkplan met spelregels ontwikkelen voor structurele samenwerking van MKB met gemeenten, waardoor MKB’ers kunnen voldoen aan de verplichtingen in het kader van social return en de Participatiewet en daadwerkelijk uitvoering kunnen geven aan inclusief werkgeverschap.
Het inrichten van een arbeidspool vraagt veel uithoudingsvermogen van ondernemers. Er is een leading ondernemer nodig. Commitment van de gemeente bij de arbeidspool is cruciaal. De continuiteit van de arbeidspool is afhankelijk van de projecten die bedrijven inbrengen.Onderzoek naar arbeidspools van MKB’ers die gezamenlijk willen voldoen aan verplichtingen vanuit social return in aanbestedingen en vanuit de Participatiewet/Quotumregeling. Het onderzoek richtte zich zowel op de juridische aspecten van de inrichting van een arbeidspool als op de ervaringen van ondernemers. De coöperatie was een van de vormen die centraal stond in dit onderzoek.
Van 2012 tot 2014 is samen met het werkveld het RAAK-MKB project Sociaal in het bestek uitgevoerd. Dit project richtte zich op de ondersteuning van MKB bij social return voorwaarden in aanbestedingen, namelijk om werk(ervarings)plekken te creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
