Time flies when you’re having fun. We zijn alweer twintig jaar bezig met praktijkgericht onderzoek. In die tijd vielen er natuurlijk vele successen te vieren. Geslaagde onderzoeken volgden elkaar op en het belang ervan werd meer en meer zichtbaar. In dit artikel lees je over vijf mijlpalen in de geschiedenis van het praktijkgericht onderzoek.
In de jaren tachtig is er in Nederland nog een wildgroei aan honderden scholen, academies en opleidingen. Daar moet verandering in komen: er wordt flink teruggesnoeid en dus gefuseerd. Het resultaat? In 1986 ontstaat het hbo zoals we dat nu kennen. Hogescholen krijgen de wettelijke verplichting om aan onderzoek te doen. In 1992 komt daarbij de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW). Hogescholen worden onafhankelijke opleidingsinstituten en maken hun eigen onderwijsprogramma’s. De basis voor praktijkgericht onderzoek is gelegd.
In de jaren daarna vinden hogescholen en het mkb elkaar meer en meer. Beide zien namelijk wel winst in een intensieve samenwerking. Studenten kunnen vast oefenen in de beroepspraktijk, het midden- en kleinbedrijf (mkb) kan mooi innoveren door de kennis die er binnenkomt. Om alles vast te leggen wordt een regieorgaan-stichting opgericht: Regieorgaan SIA (Stichting Innovatie Alliantie). De statutaire doelstelling ervan luidt: het vernieuwen van de kennisinfrastructuur waar het gaat om het mkb in relatie tot de kennisinstellingen, met name hogescholen, en intermediaire instellingen. Zo, zeg dat maar eens tien keer snel achter elkaar.
Er komt budget beschikbaar, onder andere van ministerie, bedrijfsleven en ‘Europa’. Budget vanuit het ministerie wordt beheerd door SIA; die beoordeelt wie wat krijgt. Praktijkgericht onderzoek zoals we dat nu kennen, kan écht beginnen. De eerste successen worden dan ook snel zichtbaar. Al snel voert SIA de RAAK-awards in: elk jaar wordt het meest aansprekende praktijkgerichte onderzoek beloond met een prijs van € 10.000.
Héél goed onderzoek moet héél goed beloond worden. Dat vindt ook de SIA in 2019: de Deltapremie wordt in het leven geroepen. Deze onderzoeksprijs wordt tweejaarlijks uitgereikt aan twee lectoren. Ze ontvangen niet alleen een prachtige award, maar ook een premie van € 500.000, te besteden aan hun onderzoeksgroep. Een mooie erkenning voor praktijkgericht onderzoek.
Ach, een beetje borstklopperij moet kunnen, toch? In 2023 wordt Publinova opgericht: het allereerste landelijke platform voor open praktijkgericht onderzoek. We willen lectoren, onderzoekers en studenten verbinden en inspiratie laten opdoen. Wie weet staat jouw onderzoek over tien jaar dan wel in dit lijstje met mijlpalen.
In dit project verricht het lectoraat Familiebedrijven van Hogeschool Windesheim samen met de Hogeschool Utrecht, Hogeschool van Amsterdam, CUMELA, de Jong & Laan en MKB familiebedrijven praktijkgericht onderzoek naar financiering en besluitvorming bij MKB familiebedrijven. Nu banken vanwege de economische crisis terughoudender zijn geworden in kredietverlening en hun financieringseisen hebben verzwaard, zijn meer bedrijven aangewezen op eigen middelen en familiekapitaal. Vormen van zelf-financiering worden steeds belangrijker om groei en continuïteit van MKB familiebedrijven te waarborgen. Met name bij de overdracht van kapitaalintensieve MKB familiebedrijven worden complexe financieringsconstructies bedacht om de overname mogelijk te maken. Vaak wordt hierbij onvoldoende nagedacht over het onderscheid tussen de verschillende rollen die familieleden kunnen hebben als ze met hun vermogen in het bedrijf zitten (eigenaar of andere vermogensverschaffer, familielid, directielid, werknemer). Hierdoor kan onduidelijkheid ontstaan over onderwerpen zoals besluitvorming, rendement op vermogen, zeggenschap en beloningsstructuren, waardoor op termijn conflicten kunnen ontstaan. Daarnaast kan de besturing van ondernemingen door de verschillende belangen van vermogensverschaffers in negatieve zin worden beïnvloed en kan dit (op termijn) de continuïteit, wendbaarheid en groei van ondernemingen in gevaar brengen. Zowel in de praktijk als in het onderzoek ontbreekt het aan kennis over hoe met deze problematiek kan worden omgegaan. Dit project heeft daarom tot doel om samen met de projectpartners nieuwe kennis te ontwikkelen rond zelf-financiering en besluitvorming in MKB familiebedrijven. Door middel van ontwerpgericht praktijkonderzoek wordt bestaande en nieuwe kennis over de rol van zelf-financiering en de positie van eigenaren omgezet in oplossingsrichtingen ter verbetering van de besluitvorming in MKB familiebedrijven. Door het monitoren van de uitgevoerde interventies zal worden vastgesteld of de oplossingsrichtingen in de praktijk werken. De kennis die uit dit project voortkomt beoogt daarmee het handelingsvermogen van eigenaren en directieleden te vergroten en zelf-financiering als mogelijke financieringsbron effectiever te maken.
